Narodowe Centrum Nauki

Co decyduje o sukcesie w konkursie ERC? Jak wygląda proces oceny wniosków i czym różni się podejście ekspertów w ERC od systemów krajowych? O tym w najnowszym odcinku podcastu NCN rozmawiają prof. Grażyna Jurkowlaniec i prof. Ewelina Knapska. Rozmowę prowadzi Anna Korzekwa-Józefowicz.

W nowym odcinku podcastu NCN rozmowa toczy się wokół procesu oceny wniosków w ERC i strategii zwiększenia szans na sukces.

Prof. Grażyna Jurkowlaniec, specjalistka w zakresie sztuki i historiografii artystycznej, jest laureatką trzech programów NCN. W ramach grantu ERC Advanced SAIGA analizuje, jak badania nad fauną Europy Wschodniej wpływały na postrzeganie tego regionu w epoce nowożytnej. Prof. Ewelina Knapska, neurobiolożka, zajmuje się badaniami nad mechanizmami emocji i ich społecznym przekazywaniem. W 2016 roku otrzymała ERC Starting Grant na projekt dotyczący roli ciała migdałowatego w regulacji emocji.

Ekspertki o ocenie wniosków ERC

Obie badaczki oceniały wnioski ERC jako ekspertki. W podcaście dzielą się swoimi doświadczeniami i analizują, co decyduje o powodzeniu aplikacji.

– Wniosek musi być ambitny, odważny, wykraczać poza standardowe podejście w danej dziedzinie – mówi prof. Jurkowlaniec. – Z mojego doświadczenia wynika, że w naukach humanistycznych często pokutuje przekonanie, że projekt badawczy to po prostu plan jednej książki. Tymczasem ERC wymaga podejścia szerszego, bardziej kompleksowego. To nie może być tylko spis treści przyszłej monografii.

Zdaniem prof. Knapskiej, jednym z głównych problemów wielu wniosków jest brak wystarczającej odwagi w formułowaniu hipotez i skali projektu. – Często czytam i komentuję aplikacje, bo jestem o to proszona, że ich wnioski są po prostu zbyt zachowawcze. Wiele z nich nie proponuje rzeczywiście nowatorskich rozwiązań, a jedynie rozwinięcie istniejących badań. Jako panelistka wiem, że takie wnioski odpadną na pierwszym etapie.

Podkreśla, że kluczowe jest odpowiednie sformułowanie problemu badawczego:

– Najważniejsze to postawić naprawdę istotne pytanie badawcze i nie bać się śmiałego podejścia. Projekt musi wykraczać poza schemat konstruowania książki akademickiej. Powinien być bardziej złożony, ambitny, przynoszący coś nowego nie tylko w obrębie jednej specjalizacji, ale szerzej – w kontekście danego pola badawczego.

Jak wygląda selekcja wniosków ERC?

W podcaście ekspertki zostały zapytane o ogólny poziom wniosków, które trafiają do oceny.

– W niektórych krajach ERC traktowane jest jako dodatkowe źródło finansowania, więc już na poziomie decyzji o aplikowaniu następuje preselekcja. Są jednak państwa, gdzie naukowcy, mając niewielkie krajowe finansowanie, próbują swoich sił w ERC, co skutkuje większą liczbą słabszych wniosków – zauważa prof. Knapska. – 

Tak jest np. we Włoszech, gdzie wielu badaczy aplikuje do ERC niejako z konieczności.

Drugi etap to już zupełnie inna sytuacja. – Na tym etapie mamy do czynienia niemal wyłącznie ze świetnymi wnioskami – mówi prof. Knapska. – To sprawia, że wybór tych najlepszych jest niezwykle trudny. Ostateczne decyzje bywają bardzo wymagające, bo konkurują ze sobą projekty na najwyższym poziomie.

Wniosek to nie wypracowanie

Wiele osób po pierwszym niepowodzeniu w ERC zastanawia się, jak poprawić swój wniosek. Ekspertki zwracają jednak uwagę, że nie zawsze chodzi o ścisłe odpowiadanie na zarzuty recenzentów. –  Naukowcy często starają się poprawić wniosek jak wypracowanie w szkole – dokładnie odnosząc się do uwag recenzentów. To błąd– zauważa prof. Jurkowlaniec. –  Nie mamy pewności, że ci sami eksperci będą go oceniać ponownie, a nowe osoby mogą mieć zupełnie inne zastrzeżenia. Zamiast nerwowo dopasowywać się do każdego komentarza, warto przemyśleć, które zmiany są rzeczywiście potrzebne, a które wynikają z chwilowych opinii recenzentów”.

Pierwszym gościem podcastu NCN w 2025 roku jest prof. Tomasz Dietl, przewodniczący Rady NCN. W rozmowie z Anną Korzekwą-Józefowicz opowiedział o priorytetach Rady oraz własnych doświadczeniach jako naukowca i laureata grantu ERC.

Rekomendacje NCN w sprawie publikacji

Prof. Tomasz Dietl jest fizykiem, członkiem PAN, PAU i Academia Europaea. W grudniu 2024 Rada NCN wybrała go na swojego przewodniczącego. W przeszłości pełnił rolę członka Rady Naukowej oraz Komitetu Sterującego Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych.

Jednym z tematów rozmowy była uchwała Rady NCN z grudnia 2024 roku. Dokument zachęca badaczy do publikowania w prestiżowych czasopismach i unikania tych, które nie gwarantują rzetelnego procesu recenzji. W komentarzach do tej uchwały pojawiły się jednak wątpliwości dotyczące interpretacji rekomendacji. Czy unikanie pewnych czasopism oznacza całkowity zakaz publikowania w nich? Jak zastosować te wskazówki w praktyce, skoro nie ma określonej listy czasopism drapieżnych?

– Liczba czasopism to około 50 tysięcy. Rocznie ukazuje się 5 milionów artykułów. Zrobienie takiej listy (...) nie miałoby sensu, bo krajobraz nauki jest dynamiczny. Intencją tej uchwały jest promowanie dobrych praktyk. Nie zakazy, nie nakazy, tylko wskazanie, jak dobrze byłoby się zachowywać w środowisku naukowym – mówi przewodniczący Rady. Dodaje, że publikowanie w czasopismach o niższym prestiżu w danej dziedzinie może obniżyć szanse na zdobycie finansowania w NCN.  

Rola NCN i nowe wyzwania

Prof. Dietl opowiedział też o głównych kierunkach działań Rady NCN w nadchodzących latach. Wskazał trzy priorytety: rzetelność, krzewienie doskonałości naukowej i deregulacja.

– Moim marzeniem jest przekonać środowisko naukowe – i w tym kierunku być może będzie działać Rada – że pisanie projektów to proces twórczy, który pozwala nam zaplanować badania, poznać literaturę i nawiązać nowe współprace. Dlatego nawet jeśli nie otrzymamy finansowania w wyniku złożenia wniosku, to nie jest to czas stracony. To działanie, które pozwala uporządkować naszą pracę naukową i mentalnie przygotować się do dokonywania nowych odkryć. Dodaje, że dlatego jednym z głównych tematów nad którym pracuje Rada jest rzetelność recenzji. 

– Chodzi o to, żeby nawet wnioski, które nie otrzymały dofinansowania, dostarczały autorom informacji, co było dobre, co wymaga poprawy, a co już zostało odkryte. (…) Jeśli wnioski są poprawiane na podstawie recenzji, istnieje ogromna szansa, że w kolejnym konkursie projekt zostanie dofinansowany.

W kwestii realizacji projektów zwrócił uwagę na potrzebę większej swobody dla badaczy: – Nie przywiązujmy aż tak dużej wagi do wypełnienia harmonogramu. Ważniejsze jest to, co udało się odkryć, jak upowszechniono wyniki i jakie znaczenie społeczne miało badanie. To są kluczowe pytania, które powinniśmy zadawać przy ocenie projektu.

Mobilność i międzynarodowe granty

W rozmowie pojawił się także temat grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych oraz konieczności zwiększenia udziału polskich naukowców w konkursach międzynarodowych. W wielu krajach europejskich aplikowanie o grant ERC jest traktowane jako nieodłączny element budowania kariery naukowej. – Przykładowo nie można starać się o prestiżowe stanowiska, takie jak dyrektora Instytutu Maxa Plancka, jeśli równocześnie nie aplikuje się o grant ERC. Takie podejście powinniśmy również promować w naszym środowisku (...) – mówi prof. Dietl.

Gość podcastu podkreśla też, jak ważne jest budowanie rozpoznawalności i mobilność naukowców.

NCN – tlen dla nauki

Na zakończenie rozmowy prof. Dietl zwrócił uwagę na to, jak dużą mobilizację środowiska naukowego przyniosła walka o zwiększenie budżetu Centrum.

– Zwiększenie budżetu NCN o 30% to sukces, ale pamiętajmy, że inflacja wyniosła 43% w ostatnich latach. Nadal stoimy przed wyzwaniami – jak zwiększyć wynagrodzenia, dofinansować aparaturę i umożliwić najlepszym badaczom realizację większej liczby projektów. To nie są łatwe decyzje i wymagają szerokiej dyskusji.

Tematem tego odcinka podcastu jest popularyzacja nauki. Prof. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, mikrobiolożka i dyrektorka Centrum Popularyzacji Nauki Politechniki Śląskiej, oraz Anna Ślązak, dziennikarka, koordynatorka serwisu Nauka w Polsce i redaktorka działu Nauki PAP, dzielą się praktycznymi wskazówkami dotyczącymi popularyzacji i komunikacji nauki.

W rozmowie z Anną Korzekwą-Józefowicz odpowiadają na pytania: jak skutecznie rozpocząć popularyzację nauki, co sprawia, że materiał naukowy jest interesujący dla mediów, oraz jak naukowcy mogą budować owocną współpracę z dziennikarzami.

Po prostu zacząć

– Pierwsza i najważniejsza rzecz to chcieć i po prostu zacząć – mówi prof. Ziembińska-Buczyńska, opisując swoje początki w popularyzacji. – Wzięłam udział w konkursie Skomplikowane i proste organizowanym przez Forum Akademickie na artykuł popularnonaukowy, co otworzyło mi drzwi do świata popularyzacji nauki. Zaczęłam od pisania, potem przyszły spotkania z ludźmi i inne aktywności. Ważne, by próbować różnych form i znaleźć tę, która nam najlepiej odpowiada. 

Badaczka podkreśla, że w popularyzacji nauki kluczowe jest dostosowanie przekazu do odbiorców i skupienie się na ich potrzebach:– My, naukowcy, lubimy mówić o swoich badaniach, mówić dużo, ale nie zawsze patrzymy, czy jest odbiór z drugiej strony. A dla mnie najlepszym testem na to, czy trafiłam do odbiorcy, jest bezpośredni kontakt. Muszę zastanowić się, czego odbiorca ode mnie oczekuje i w taki sposób skonstruować przekaz, żeby widzieć błysk w oku, kiedy opowiadam o tych moich bakteriach. (…) To nie jest tak, że ludzie pójdą potem masowo za mną i zostaną mikrobiologami. Ale część zdecyduje się na pracę w nauce, część na dokształcanie – i myślę, że to jest główny cel mojej pracy– mówi.

Dobre zasady

Anna Ślązak, dzieląc się doświadczeniem pracy w serwisie Nauka w Polsce, podkreśla kluczowe zasady współpracy z dziennikarzami. – Chcemy mieć ciekawy artykuł, który będzie rzetelny i zainteresuje szerokie grono odbiorców. Wśród nich część to naukowcy, ale wiele osób nie jest związanych z nauką, więc treść musi być przedstawiona w sposób przystępny.

Dodaje, że notatka wysyłana do mediów powinna być konkretna. – Dobra notatka prasowa powinna odpowiadać na pytania: kto, co, gdzie, kiedy i dlaczego. Ważne, aby tekst był zrozumiały i interesujący dla szerokiej publiczności.

Kluczowym elementem budowania zaufania we współpracy naukowców z dziennikarzami jest autoryzacja, która pomaga uniknąć błędów i nieporozumień.

– Najważniejsze to mieć pasję i chcieć się dzielić – podsumowuje prof. Ziembińska-Buczyńska.

Gościem tego odcinka podcastu jest prof. Krzysztof Fic z Politechniki Poznańskiej, członek Rady NCN. Naukowiec, specjalizujący się w elektrochemicznych systemach magazynowania i konwersji energii, opowiada o swoich badaniach oraz o tym, dlaczego kluczowe jest inwestowanie w naukę fundamentalną.

W rozmowie prof. Fic wielokrotnie podkreśla, że badania podstawowe są niezbędnym fundamentem wszelkich innowacji. – Nie da się zbudować nowoczesnej technologii bez solidnych podstaw naukowych. Badania wdrożeniowe bez wcześniejszego zrozumienia mechanizmów zjawisk przypominają technologię prób i błędów. To proces czasochłonny, kosztowny i często prowadzący do zmarnowania zasobów – tłumaczy.

Jednym z kluczowych wyzwań, według profesora, jest przejście od badań fundamentalnych do aplikacyjnych. – W Polsce wciąż brakuje wyraźnego łącznika między tymi etapami. Być może jednym z rozwiązań byłoby szersze wsparcie programów takich jak Tango (NCN i NCBiR), które mogą pomóc w przenoszeniu wyników badań do praktyki – zauważa.

Magazynowanie energii – nauka dla ludzi

Prof. Fic w swojej pracy naukowej koncentruje się na badaniach nad magazynowaniem energii. Wyjaśnia, dlaczego technologia ta jest istotna zarówno dla codziennego życia, jak i dla bezpieczeństwa energetycznego. – W dzisiejszych czasach jesteśmy bardzo przyzwyczajeni do łatwej dostępności energii. Jednak jeśli chcemy być niezależni energetycznie, musimy rozwijać efektywne systemy magazynowania energii, takie jak kondensatory elektrochemiczne – mówi.

Przykładem zastosowania jego badań są samochody elektryczne. – Moje rozwiązania mogą umożliwić szybki rozruch pojazdu dzięki dostarczeniu mocy w krótkim czasie. Baterie działają wolniej, ponieważ opierają się na reakcjach chemicznych. Kondensatory natomiast korzystają z szybkich oddziaływań elektrostatycznych, co sprawia, że świetnie sprawdzają się w takich sytuacjach – wyjaśnia.

Profesor podkreśla również, jak ważne jest edukowanie społeczeństwa na temat nauki. – ludzie często narzekają, że baterie w ich urządzeniach działają gorzej zimą. Warto im wyjaśnić, że to nie jest wada, tylko naturalna właściwość wynikająca z zasad chemii. Takie proste komunikaty pomagają zrozumieć, że nauka ma realne zastosowanie w życiu codziennym – dodaje.

NCN jako pomost między nauką a innowacjami

W rozmowie poruszono również kwestię monitorowania wyników badań finansowanych przez NCN. – Zauważamy coraz więcej zgłoszeń patentowych i patentów wynikających z projektów realizowanych dzięki NCN. Polityka, która kiedyś mogła być postrzegana jako niechętna wobec badań aplikacyjnych, już dawno została zrewidowana. Teraz otwarcie wspieramy badania fundamentalne, które mogą w przyszłości prowadzić do praktycznych zastosowań – podkreśla prof. Fic.

Profesor podzielił się także refleksją na temat społecznego postrzegania badań podstawowych. – „Nie jesteśmy grupą ludzi, którzy wymyślają badania w oderwaniu od rzeczywistości. To, co robimy, ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo, jakość życia i rozumienie otaczającego świata. Musimy to lepiej komunikować, bo bez społecznej akceptacji dla nauki trudno będzie o odpowiednie finansowanie – zaznacza.

Wiktor Lewandowski, Marcin Magierowski i Błażej Skrzypulec odebrali Nagrodę NCN 2024 za największe osiągnięcie naukowe. Nagroda jest przyznawana badaczkom i badaczom młodszego pokolenia, pracującym w polskich ośrodkach naukowych. Uroczystość odbyła się 9 października w Krakowie.

Nagroda NCN to najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla naukowczyń i naukowców do 12 lat po doktoracie, prowadzących badania podstawowe. Najważniejszym kryterium, jakim kieruje się kapituła oceniająca osiągnięcia kandydatów do nagrody, jest ich doskonałość naukowa i międzynarodowa rozpoznawalność.

Dr hab. Wiktor Lewandowski jest chemikiem, zajmuje się fotoniką i chemią materiałów, jest profesorem na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Otrzymał wyróżnienie w obszarze nauk ścisłych i technicznych. Badania prof. Marcina Magierowskiego obejmują fizjologię, patofizjologię, farmakologię i gastroenterologię. Badacz z Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie został laureatem Nagrody NCN w naukach o życiu. Laureat wyróżnienia w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce dr hab. Błażej Skrzypulec jest filozofem, profesorem na Wydziale Filozoficznym UJ, zajmuje się filozofią percepcji.

 W tym odcinku podcastu NCN rozmawiamy z prof. Joanną Golińską, członkinią kapituły wybierającej laureatów i Wiktorem Lewandowskim. Osiągnięcie profesora, za które otrzymał Nagrodę NCN, to przełomowa technika wytwarzania chiralnych nanomateriałów fotonicznych. Laureat mówi o badaniach, za które otrzymał Nagrodę i odpowiada na pytania o warunki uprawiania nauki w Polsce. Joanna Golińska pytana jest m.in. prace kapituły wybierającej laureatów.

Rozmowę prowadzi Anna Korzekwa-Józefowicz

W kolejnym odcinku podcastu NCN rozmawiamy z profesorami – Arturem Obłuskim i Piotrem Sankowskim, laureatami grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) i Narodowego Centrum Nauki o ich doświadczeniach z przygotowywaniem wniosków o finansowanie projektów naukowych i wytrwałości w pozyskiwaniu środków na badania.

Artur Obłuski jest archeologiem, dyrektorem Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje m.in. wykopaliskami w Starej Dongoli na terenie dzisiejszego Sudanu. Piotr Sankowski specjalizuje się w algorytmice. Był pomysłodawcą i pierwszym prezesem IDEAS NCBR, ośrodka działającego w obszarze sztucznej inteligencji. W 2018 za fundamentalne wyniki w dziedzinie algorytmów grafowych otrzymał Nagrodę NCN. Jako jedyny Polak uzyskał cztery razy finansowanie z ERC. 

– Częścią warsztatu naukowca jest umiejętność pisania wniosków grantowych, po prostu musimy się tego nauczyć, to część naszej pracy – mówi Piotr Sankowski. Dodaje, że przygotowywanie wniosków, które uzyskają finansowanie, to proces. – Nim złożyliśmy wnioski do ERC, wcześniej pisaliśmy wnioski do NCN, do Unii Europejskiej, wnioski które przechodziły bądź nie przechodziły, i w tym procesie nauczyliśmy się je rzeczywiście dobrze pisać – dodaje.

Procedura, w jakiej otrzymuje się finansowanie w agencjach grantowych, jest konkurencyjna. Większość osób, które otrzymały finansowanie z NCN, ma na koncie także nieudane próby pozyskania grantu. Osoby, które realizowały lub realizują więcej niż jeden projekt i nie miały na swoim koncie nieudanej próby, to zaledwie dwa procent wnioskujących do NCN. Część badaczek i badaczy rezygnuje z dalszych starań o finansowanie po pierwszej nieudanej próbie.  

W podkaście NCN Artur Obłuski i Piotr Sankowski zachęcają słuchaczy do wytrwałości w pracy i w pozyskiwaniu środków na badania. – Moja historia pisania wniosków czy aplikowania o pracę zaczęła się w Stanach Zjednoczonych. Byłem na Uniwersytecie w Chicago i chciałem zostać trochę dłużej na tym uniwersytecie albo gdzieś indziej. Złożyłem może 20 aplikacji o pracę, może nawet więcej i we wszystkich przypadkach poległem. Ale myślę, że trzeba się po prostu nie poddawać. (…) Jeżeli jest się przekonanym o tym, że ma się dobry program badawczy, to trzeba to kontynuować – opowiada Artur Obłuski. 

Rozmowę prowadzi Anna Korzekwa-Józefowicz.

W najnowszym odcinku podcastu koordynatorki dyscyplin NCN dr Anna Wieczorek i dr Magdalena Wyszkowska-Kolatko opowiadają o roli koordynatorów, przebiegu panelu ekspertów i warsztatach dla wnioskodawców.

Pierwszy podcast NCN został nagrany na początku ubiegłego roku. Do tej pory ukazało się dwanaście odcinków. Najpopularniejszym jak dotąd nagraniem jest rozmowa z udziałem dr inż. Eweliny Szymańskiej-Skolimowskiej, dr inż. Tomasza Szumełdy i prof. Jacka Młynarskiego, dwójki koordynatorów dyscyplin NCN i eksperta biorącego udział w ocenie wniosków.

Temat oceny wniosków kontynuujemy w najnowszej rozmowie. W studiu spotkały się dr Anna Wieczorek, koordynatorkadyscyplin w dziale nauk ścisłych i technicznych, dr Magdalena Wyszkowska-Kolatko, koordynatorka w dziale nauk o życiu oraz – prowadząca podcasty – Anna Korzekwa-Józefowicz. Na początku rozmowy gościnie przypominają kim są koordynatorzy dyscyplin, eksperci i recenzenci oceniający wnioski w NCN oraz jak przebiega sama ocena. Zwracają uwagę, jak ważne z punktu widzenia badaczki i badacza starającego się o grant, jest poznanie tego procesu. – Zrozumienie, co się dzieje z państwa projektem po złożeniu go do NCN, ułatwi państwu przejście od świetnego pomysłu do równie świetnego projektu. Już w momencie przygotowywania wniosku, warto się postawić w roli ekspertów, którzy będą ten wniosek czytać i oceniać, i w taki sposób przygotować opis, aby z jednej strony ułatwić ekspertom zrozumienie projektu, z drugiej po prostu zainteresować ich tak, aby chcieli w ten projekt zainwestować publiczne pieniądze – mówi Magdalena Wyszkowska-Kolatko.

Anna Wieczorek podkreśla, że w procesie oceny wniosków bardzo ważne jest sięganie po najlepszych specjalistów i eliminowanie konfliktu interesów. W 2023 roku w ocenie wniosków w NCN wzięło udział około 10,5 tys. ekspertów i recenzentów. Ponad 90 proc. z nich to naukowcy afiliowani w ośrodkach zagranicznych. – Nieraz mamy do czynienia z tematykami bardzo niszowymi, z projektami przy których współpracuje wielu naukowców, także znalezienie i dobór odpowiedniej osoby, która nie będzie miała konfliktów jest wyzwaniem, no ale mając do dyspozycji cały świat, radzimy sobie z tym – wyjaśnia koordynatorka.  

Zasadnicza część rozmowy dotyczy ostatniego etapu oceny wniosków, czyli przebiegu panelu ekspertów. Koordynatorki dyscyplin pytane są m.in. o to ilu ekspertów bierze udział w pracy panelu, ile wniosków oceniają, jak wypracowuje się konsensus i tworzy listy rankingowe wniosków. Rozmówczynie opowiadają także o warsztatach dla wnioskodawców, w tym o próbnych panelach, w trakcie których badacze i badaczki mogą wcielić się w rolę ekspertów oceniających wnioski. 

Czy Polska potrzebuje komputera kwantowego? Czym są w ogóle technologie kwantowe? Jaki jest wkład naukowców pracujących w polskich ośrodkach w tę dziedzinę? O tym rozmawiamy w kolejnym odcinku podcastu NCN. Gośćmi nagrania są Sylwia Kostka z Narodowego Centrum Nauki, koordynatorka sieci QuantERA i prof. Konrad Banaszek, fizyk, autor licznych prac i patentów z zakresu technologii kwantowych, koordynator naukowy sieci QuantERA.

Naukowcy przewidują, że w perspektywie kilkunastu lat technologie kwantowe znacząco wpłyną na naszą rzeczywistość. Diagnostyka medyczna będzie szybsza i bardziej precyzyjna, bezpieczeństwo danych w sieci nieporównywalnie większe, powstaną nowe materiały o rewolucyjnych właściwościach. Do szerszej wyobraźni najbardziej przemawia jednak wizja komputera kwantowego. 

Kilka miesięcy temu odbyła się nawet żywa publiczna dyskusja, gdy jeden z ośrodków naukowych chciał taki komputer kupić. Czy Polska potrzebuje komputera kwantowego? Na tak postawione pytanie prof. Konrad Banaszek odpowiada, że urządzenia, które są dostępne na rynku, są bardzo niedoskonałe i „szumią”. Zwraca uwagę, że wyobrażenia dotyczące rozwoju tych komputerów są często nieporozumieniem. – Błędne jest wyobrażenie,  że komputer kwantowy to jest taki zwykły komputer, tylko działa szybciej i różnego rodzaju problemy, zagadnienia obliczeniowe, rozwiązuje szybciej niż komputery domowe czy wyspecjalizowane urządzenia, które są instalowane w centrach obliczeniowych – mówi. Podkreśla, że komputery kwantowe dostępne w tej chwili, to przede wszystkim narzędzia badawcze do rozwijania algorytmów kwantowych. – Jesteśmy na etapie poszukiwania praktycznych problemów, do których rozwiązania komputery kwantowe mogłyby się przydać – dodaje naukowiec. 

W tym odcinku podcastu NCN rozmawiamy także o tym, czym są w ogóle są technologie kwantowe i o badaniach naukowych, które prowadzone są w polskich ośrodkach.

Fundamentalne prace na temat splątania kwantowego powstały w latach 90. ubiegłego stulecia na Uniwersytecie Gdańskim. Prof. Ryszard Horodecki wraz ze współpracownikami stworzył tu ośrodek, który stał się światowym centrum badań w dziedzinie informatyki kwantowej. Instytucje naukowe z Warszawy i Krakowa mają długie tradycje w zakresie optyki kwantowej, z której wyrasta większość obecnych badań, dotyczących nowych sposobów komunikacji, detekcji, metrologii i obrazowania. Naukowcy z UMK w Toruniu pracują w Krajowym Laboratorium FAMO nad nową generacją optycznych zegarów atomowych, najdoskonalszych urządzeń pomiaru czasu na świecie, które mogą być wykorzystywane w geodezji i nawigacji. Zajmują się też innymi zastosowaniami metrologii kwantowej.

Obok prac teoretycznych przybywa również wyników eksperymentalnych.

Polska jest też koordynatorem największej europejskiej sieci finansującej badania w zakresie technologii kwantowych – programu QuantERA. Program, koordynowany przez NCN łączy 41 agencji finansujących badania z 31 krajów. – Sieć została stworzona w Polsce właśnie dlatego, że doskonałą bazą na której budowaliśmy, były kontakty międzynarodowe fizyków kwantowych, polskiego środowiska naukowego. Wiedzieliśmy, że odpowiedź badaczek i badaczy na ten program będzie bardzo dobra – mówi Sylwia Kostka.

Goście odcinka podkreślają, że to czego w tej chwili najbardziej brakuje polskiemu środowisku kwantowemu, to strategia rozwoju tych technologii. Mają nadzieję, że – podobnie jak w innych krajach europejskich – pojawi się odpowiednia wola polityczna i dokument zostanie przyjęty w najbliższym czasie.

Po dłuższej przerwie wracamy do rozmów w podcaście NCN. W 1. odcinku drugiego sezonu rozmawiamy o możliwościach współpracy naukowców z Polski z naukowcami m.in. ze Szwajcarii. Tematem naszego spotkania są programy MAPS i Weave.

Gościniami odcinka są: Barbara Świątkowska z Zespołu Funduszy Norweskich, zajmująca się również podobnymi mechanizmami finansowania, i Justyna Woźniakowska, kierowniczka Działu Współpracy Międzynarodowej NCN.