GPS - Globalny Punkt Spojrzenia w Radiu Lublin
Audycja o oddziaływaniu globalnego na lokalne i lokalnego na globalne. Rozmawiamy w poszukiwaniu orientacji w gąszczu problemów współczesnego świata.
Zaprasza Grzegorz Gil.
Kategorie:
Rządowe
Rządowe
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia – o trzęsieniu ziemi w Mjanmie
2025-04-07 19:49:00
Ostatnie trzęsienie ziemi w Azji przypomina o istnieniu państw, których brakuje na pierwszych stronach gazet. Mjanma, bo o niej mowa, znalazła się w sytuacji „całkowitego zniszczenia i desperacji” (A. Guterres), zaś Sekretarz Generalny ONZ apeluje dziś o umożliwienie niesienia pomocy ofiarom tego kataklizmu. Okazuje się jednak, że nie jest to pierwsza katastrofa, która dotknęła Mjanmę, a wśród wcześniejszych kryzysów były także te nienaturalne... Czy Mjanma ma szczęście do polityków? Jaką magnitudę miał zamach stanu z 2021 r., zwany „poniedziałkiem generałów”? Czy Mjanma może jeszcze wyjść z „polikryzysu”, w którym się znalazła? Na rozmowę z prof. Michałem Lubiną (UJ) o politycznym i geologicznym trzęsieniu ziemi w Mjanmie zaprasza Grzegorz Gil.
Ostatnie trzęsienie ziemi w Azji przypomina o istnieniu państw, których brakuje na pierwszych stronach gazet. Mjanma, bo o niej mowa, znalazła się w sytuacji „całkowitego zniszczenia i desperacji” (A. Guterres), zaś Sekretarz Generalny ONZ apeluje dziś o umożliwienie niesienia pomocy ofiarom tego kataklizmu. Okazuje się jednak, że nie jest to pierwsza katastrofa, która dotknęła Mjanmę, a wśród wcześniejszych kryzysów były także te nienaturalne... Czy Mjanma ma szczęście do polityków? Jaką magnitudę miał zamach stanu z 2021 r., zwany „poniedziałkiem generałów”? Czy Mjanma może jeszcze wyjść z „polikryzysu”, w którym się znalazła?
Na rozmowę z prof. Michałem Lubiną (UJ) o politycznym i geologicznym trzęsieniu ziemi w Mjanmie zaprasza Grzegorz Gil.
GPS – Globalny Punkt Spojrzenia – o sekrecie stabilności Jordanii
2025-03-31 19:14:00
„Jordania udowadnia, że nie trzeba być dużym, żeby zrobić różnicę” – słowa te przypisuje się królowej Ranii. W istocie to bliskowschodnie państwo wydaje się oazą stabilności, choć Churchill podobno stworzył je jednym pociągnięciem pióra w pewne niedzielne popołudnie. Jakie są największe wyzwania dla dynastii Haszymidów, którzy rządzą tym państwem od niemal 80 lat? Jak zmieniła się Jordania w ostatnim ćwierćwieczu po wejściu na tron Abdullaha II? Czy sytuacja w tym państwie może wymknąć się spod kontroli pod wpływem niedoboru… wody? Kto należy do tradycyjnych sojuszników Jordanii? Jaki wpływ na sytuację w tym kraju ma rozwój wypadków w Strefie Gazy oraz Syrii? Na rozmowę o sekrecie stabilności jordańskiej monarchii z prof. Rafałem Ożarowskim zaprasza Grzegorz Gil.
„Jordania udowadnia, że nie trzeba być dużym, żeby zrobić różnicę” – słowa te przypisuje się królowej Ranii. W istocie to bliskowschodnie państwo wydaje się oazą stabilności, choć Churchill podobno stworzył je jednym pociągnięciem pióra w pewne niedzielne popołudnie. Jakie są największe wyzwania dla dynastii Haszymidów, którzy rządzą tym państwem od niemal 80 lat? Jak zmieniła się Jordania w ostatnim ćwierćwieczu po wejściu na tron Abdullaha II? Czy sytuacja w tym państwie może wymknąć się spod kontroli pod wpływem niedoboru… wody? Kto należy do tradycyjnych sojuszników Jordanii? Jaki wpływ na sytuację w tym kraju ma rozwój wypadków w Strefie Gazy oraz Syrii?
Na rozmowę o sekrecie stabilności jordańskiej monarchii z prof. Rafałem Ożarowskim zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o Maghrebie jako „bramie do Europy”
2025-03-24 19:00:00
Z europejskiej perspektywy Maghreb to popularna destynacja turystyczna. „Turysta ma duże oczy, ale nic nie widzi”, o czym przekonuje nas pewne chińskie przysłowie. Warto spojrzeć na ten region Afryki z pozaresortowej perspektywy, gdyż nie brakuje opinii, że jest ona południową flanką Europy, która zadecyduje o jej przyszłości. Gdzie zaczyna się, a gdzie kończy Afryka Północna? Co łączy, a co dzieli państwa Maghrebu? Czy tamtejsze społeczeństwa można porównać do Słowian? W tym GPS spróbujemy także odwrócić kierunek myślenia. Czy Maghreb może być dla Europy bramą do Afryki? Na rozmowę z Maciejem Pawłowskim (autor książki „Brama do Europy”, Prześwity 2025) o „Kingsajzie”, dylematach i paradoksach Afryki Północnej zaprasza Grzegorz Gil.
Z europejskiej perspektywy Maghreb to popularna destynacja turystyczna. „Turysta ma duże oczy, ale nic nie widzi”, o czym przekonuje nas pewne chińskie przysłowie. Warto spojrzeć na ten region Afryki z pozaresortowej perspektywy, gdyż nie brakuje opinii, że jest ona południową flanką Europy, która zadecyduje o jej przyszłości.
Gdzie zaczyna się, a gdzie kończy Afryka Północna? Co łączy, a co dzieli państwa Maghrebu? Czy tamtejsze społeczeństwa można porównać do Słowian?
W tym GPS spróbujemy także odwrócić kierunek myślenia. Czy Maghreb może być dla Europy bramą do Afryki?
Na rozmowę z Maciejem Pawłowskim (autor książki „Brama do Europy”, Prześwity 2025) o „Kingsajzie”, dylematach i paradoksach Afryki Północnej zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o broni jądrowej dla Ukrainy
2025-03-17 19:55:00
Broń jądrowa należy do najbardziej przerażających wynalazków ludzkości, który w anarchicznych warunkach może jednak spełniać także funkcje pozytywne. Były premier Francji Pierre Mendes-France mówił o niej w tych słowach: „Kiedy jesteś na naradzie z gangsterami, każdy z nich kładzie swój pistolet na stole; jeżeli sam go nie masz, jesteś nikim”. Czy wobec mglistych gwarancji bezpieczeństwa Kijów powinien dążyć do zdobycia (a w zasadzie odzyskania) broni jądrowej? Co ryzykowałaby Ukraina decydująca się na taki krok? Francja gotowa jest rozciągnąć swój parasol nuklearny na Europę, a prezydent Duda apeluje o włączenie Polski do „nuclear sharing”. Jakie są potencjalne zyski i koszty nuklearyzacji Europy Środkowej? O broni jądrowej dla Ukrainy oraz odstraszaniu jądrowym na terenie Polski porozmawiamy z dr. Wojciechem Lorenzem (PISM). Zaprasza Grzegorz Gil.
Broń jądrowa należy do najbardziej przerażających wynalazków ludzkości, który w anarchicznych warunkach może jednak spełniać także funkcje pozytywne. Były premier Francji Pierre Mendes-France mówił o niej w tych słowach: „Kiedy jesteś na naradzie z gangsterami, każdy z nich kładzie swój pistolet na stole; jeżeli sam go nie masz, jesteś nikim”. Czy wobec mglistych gwarancji bezpieczeństwa Kijów powinien dążyć do zdobycia (a w zasadzie odzyskania) broni jądrowej? Co ryzykowałaby Ukraina decydująca się na taki krok? Francja gotowa jest rozciągnąć swój parasol nuklearny na Europę, a prezydent Duda apeluje o włączenie Polski do „nuclear sharing”. Jakie są potencjalne zyski i koszty nuklearyzacji Europy Środkowej? O broni jądrowej dla Ukrainy oraz odstraszaniu jądrowym na terenie Polski porozmawiamy z dr. Wojciechem Lorenzem (PISM).
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o misji rozjemczej w Ukrainie
2025-03-10 19:08:00
Równolegle do prób zbliżenia USA z Rosją i negocjowania tekstu amerykańsko-ukraińskiej umowy surowcowej rozważane są scenariusze gwarancyjne i rozjemcze dla Ukrainy, którą Stany Zjednoczone spychają dziś w stronę kapitulacji. Część państw deklaruje otwarcie gotowość wzięcia udziału w misji rozjemczej (Wielka Brytania, Turcja), inne (w tym Polska i Finlandia) dystansują się od tego pomysłu. Jej potencjalni uczestnicy oczekują jednak gwarancji bezpieczeństwa. Kto miałby ich udzielić? Czy taka operacja ma sens? Czy Polska powinna się do niej włączyć? Na czym miałby polegać „rozejm w powietrzu”, który ostatnio zaproponował W. Zełenski. Na rozmowę z dr. Danielem Szeligowskim (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych) zaprasza Grzegorz Gil.
Równolegle do prób zbliżenia USA z Rosją i negocjowania tekstu amerykańsko-ukraińskiej umowy surowcowej rozważane są scenariusze gwarancyjne i rozjemcze dla Ukrainy, którą Stany Zjednoczone spychają dziś w stronę kapitulacji. Część państw deklaruje otwarcie gotowość wzięcia udziału w misji rozjemczej (Wielka Brytania, Turcja), inne (w tym Polska i Finlandia) dystansują się od tego pomysłu.
Jej potencjalni uczestnicy oczekują jednak gwarancji bezpieczeństwa. Kto miałby ich udzielić? Czy taka operacja ma sens? Czy Polska powinna się do niej włączyć? Na czym miałby polegać „rozejm w powietrzu”, który ostatnio zaproponował W. Zełenski.
Na rozmowę z dr. Danielem Szeligowskim (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych) zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o Trumpie, emocjach i Grenlandii
2025-03-03 10:25:00
Biznesowe usposobienie Donalda Trumpa przestaje powoli szokować. Kanał Panamski, Zatoka Ameryki, Kanada i Grenlandia - to pierwsze kierunki retorycznej ofensywy 47. gospodarza Białego Domu, który zmienia zdanie jak rękawiczki. Czy Prezydent USA jest osobą zrównoważoną emocjonalnie? Jaka jest rola emocji w dyplomacji? Dlaczego Stany Zjednoczone interesują się Grenlandią i czy jest ona na sprzedaż? Wbrew pozorom nie byłaby to pierwsza transakcja tego typu w stosunkach amerykańsko-duńskich… O Grenlandii, Trumpie i emocjach po obu stronach Atlantyku, a także szansach Grenlandczyków na niepodległość rozmawiamy z dr. Przemysławem Damskim (Uniwersytet Łódzki). Zaprasza Grzegorz Gil.
Biznesowe usposobienie Donalda Trumpa przestaje powoli szokować. Kanał Panamski, Zatoka Ameryki, Kanada i Grenlandia - to pierwsze kierunki retorycznej ofensywy 47. gospodarza Białego Domu, który zmienia zdanie jak rękawiczki. Czy Prezydent USA jest osobą zrównoważoną emocjonalnie?
Jaka jest rola emocji w dyplomacji? Dlaczego Stany Zjednoczone interesują się Grenlandią i czy jest ona na sprzedaż? Wbrew pozorom nie byłaby to pierwsza transakcja tego typu w stosunkach amerykańsko-duńskich… O Grenlandii, Trumpie i emocjach po obu stronach Atlantyku, a także szansach Grenlandczyków na niepodległość rozmawiamy z dr. Przemysławem Damskim (Uniwersytet Łódzki). Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia – o broni jądrowej dla Republiki Korei
2025-02-24 18:45:00
50 lat temu prezydent Park Chung Hee ogłosił plan pozyskania broni jądrowej dla Republiki Korei. To jednak Korea Północna osiągnęła status jądrowy jako pierwsza (2006). Czy wobec takiej asymetrii oraz kształtującej się „doktryny Trumpa”, czyli przenoszenia kosztów bezpieczeństwa na sojuszników USA, Seul zamierza rozwijać swój własny potencjał jądrowy? Czy jest na to zgoda społeczna? Na ile pouczający przy planowaniu misji rozjemczej dla Ukrainy jest przypadek koreański? Czy odziały KRLD definitywnie wycofano już z obwodu kurskiego? Na rozmowę z dr. Oskarem Pietrewiczem (PISM) o nuklearyzacji Republiki Korei oraz koreańskich wątkach w wojnie na Ukrainie zaprasza Grzegorz Gil.
50 lat temu prezydent Park Chung Hee ogłosił plan pozyskania broni jądrowej dla Republiki Korei. To jednak Korea Północna osiągnęła status jądrowy jako pierwsza (2006). Czy wobec takiej asymetrii oraz kształtującej się „doktryny Trumpa”, czyli przenoszenia kosztów bezpieczeństwa na sojuszników USA, Seul zamierza rozwijać swój własny potencjał jądrowy? Czy jest na to zgoda społeczna? Na ile pouczający przy planowaniu misji rozjemczej dla Ukrainy jest przypadek koreański? Czy odziały KRLD definitywnie wycofano już z obwodu kurskiego?
Na rozmowę z dr. Oskarem Pietrewiczem (PISM) o nuklearyzacji Republiki Korei oraz koreańskich wątkach w wojnie na Ukrainie zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o pomiarze „miękkiej siły” w sporcie
2025-02-17 19:00:00
„Sport to wojna, tyle że bez strzelania” (G. Orwell). O przenikaniu się sportu, polityki i ekonomii w XXI w. napisano i powiedziano już bardzo dużo. Zdecydowanie mniej dyskutowaną kwestią pozostaje wpływ sportu na „miękką siłę” państw, dzięki której mogą one osiągać swoje cele przez „przyciąganie”, a nie szantaż czy presję. Czym jest „dyplomacja sportowa” i jakie miejsce zajmuje ona w soft power. Jak mierzyć sportową „miękką siłę”? Na rozmowę z Michałem Banasiakiem (PIDS), współautorem rankingu sportowego soft power przygotowanym przez Polski Instytut Dyplomacji Sportowej, zaprasza Grzegorz Gil.
„Sport to wojna, tyle że bez strzelania” (G. Orwell). O przenikaniu się sportu, polityki i ekonomii w XXI w. napisano i powiedziano już bardzo dużo. Zdecydowanie mniej dyskutowaną kwestią pozostaje wpływ sportu na „miękką siłę” państw, dzięki której mogą one osiągać swoje cele przez „przyciąganie”, a nie szantaż czy presję. Czym jest „dyplomacja sportowa” i jakie miejsce zajmuje ona w soft power. Jak mierzyć sportową „miękką siłę”?
Na rozmowę z Michałem Banasiakiem (PIDS), współautorem rankingu sportowego soft power przygotowanym przez Polski Instytut Dyplomacji Sportowej, zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia – o USA i Kanale Panamskim
2025-02-10 19:00:00
Kanał Panamski to jedno z największych osiągnięć inżynierii. Po porażce Francuzów, w 1914 roku Kanał „otworzyli” Amerykanie, co zrewolucjonizowało handel drogą morską. Wcześniej Stany Zjednoczone musiały jednak „utworzyć” Panamę. Jakie jest znaczenie tego kanału w XXI w. i jak wpływa na niego globalne ocieplenie? Do kogo właściwie należy Kanał Panamski i czy Chińczycy mogą irytować Donalda Trumpa? O retorycznej ofensywie prezydenta USA i obawach Panamczyków porozmawiamy z dr Joanną Gocłowską-Bolek (UW). Zaprasza Grzegorz Gil.
Kanał Panamski to jedno z największych osiągnięć inżynierii. Po porażce Francuzów, w 1914 roku Kanał „otworzyli” Amerykanie, co zrewolucjonizowało handel drogą morską. Wcześniej Stany Zjednoczone musiały jednak „utworzyć” Panamę. Jakie jest znaczenie tego kanału w XXI w. i jak wpływa na niego globalne ocieplenie? Do kogo właściwie należy Kanał Panamski i czy Chińczycy mogą irytować Donalda Trumpa?
O retorycznej ofensywie prezydenta USA i obawach Panamczyków porozmawiamy z dr Joanną Gocłowską-Bolek (UW).
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS – Globalny Punkt Spojrzenia – o AI made in China
2025-02-03 18:38:45
Chatbot o nazwie DeepSeek wstrząsnął branżą sztucznej inteligencji. Ten chiński start-up zyskał światową popularność w ciągu kilku dni od debiutu, powodując duże straty u takich gigantów jak Nvidia. Wszystko dlatego, że DeepSeek jest kilkadziesiąt razy tańszy od modelu GPT-4.
Czy ChRL może zrewolucjonizować branżę AI, czy też „Państwo Środka” potrafi jedynie naśladować? O możliwościach i ograniczeniach chińskiego sektora AI porozmawiamy z Krzysztofem Karwowskim (Instytut Nowej Europy).
Zaprasza Grzegorz Gil.
Chatbot o nazwie DeepSeek wstrząsnął branżą sztucznej inteligencji. Ten chiński start-up zyskał światową popularność w ciągu kilku dni od debiutu, powodując duże straty u takich gigantów jak Nvidia. Wszystko dlatego, że DeepSeek jest kilkadziesiąt razy tańszy od modelu GPT-4.
Czy ChRL może zrewolucjonizować branżę AI, czy też „Państwo Środka” potrafi jedynie naśladować? O możliwościach i ograniczeniach chińskiego sektora AI porozmawiamy z Krzysztofem Karwowskim (Instytut Nowej Europy).
Zaprasza Grzegorz Gil.