Podkast amerykański
Łukasz Pawłowski i Piotr Tarczyński o Stanach Zjednoczonych - komentujemy to, co się dzieje w amerykańskiej polityce, przypominamy ważne wydarzenia historyczne, a co jakiś czas omawiamy jakieś ważne zjawisko społeczne czy trapiący Amerykę problem. Nowy odcinek w każdą sobotę.
Czytajcie nasze książki:
Piotr: "Rozkład. O niedemokracji w Ameryce": https://bit.ly/40x9OYn
Łukasz: "Stany Podzielone Ameryki": https://bit.ly/3Yrz7s4
Jeśli chcecie nas wspierać, zapraszamy na http://patronite.pl/podkastamerykanski
Społeczeństwo i Kultura
135. Brudne paluszki i bitwa o duszę Ameryki: czy wybory 2024 roku będą powtórką tych z roku 2020?
2023-04-29 08:33:05
We wtorek prezydent Joe Biden ogłosił, że – zgodnie z przewidywaniami – będzie ubiegał się o reelekcję. Jak rozumieć tę decyzję, skoro badania opinii publicznej jednoznacznie wskazują, że większość Amerykanów – w tym połowa Demokratów – nie chce, żeby Biden startował na drugą kadencję? Sondaże pokazują też, że więcej obywateli ocenia jego działalność jako prezydenta negatywnie, niż pozytywnie. Czy zatem Biden rzeczywiście ma nominację w kieszeni i nikt po stronie demokratycznej nie może mu zaszkodzić? A może powinien obawiać się pewnego członka rodziny Kennedych? Co łączy go z Jimmym Carterem, a co z Ronaldem Reaganem?
Zastanawiamy się na czym Joe Biden zamierza oprzeć swoją kampanię wyborczą; co ma znaczyć „walka o duszę Ameryki” o której tyle mówi i z kim zamierza o tę duszę walczyć. Przyglądamy się stronie republikańskiej, gdzie zażarta rywalizacja przedwyborcza już trwa w najlepsze, mimo że nie wszyscy kandydaci się jeszcze oficjalnie zgłosili – włącznie z czołowym konkurentem byłego prezydenta. Opowiemy wam o tym, jak wygląda rywalizacja Donalda Trumpa z Ronem DeSantisem i o co chodzi z „brudnymi paluszkami” gubernatora Florydy.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
134. Waco: 30 lat później
2023-04-22 06:30:23
19 kwietnia 1993 roku zakończyło się trwające blisko dwa miesiące oblężenie rancza Mount Carmel w pobliżu teksańskiego miasta Waco. W trakcie szturmu na siedzibę Gałęzi Dawidowej, grupy religijnej przewodzonej przez samozwańczego proroka Davida Koresha, zginęło 76 osób, w tym 28 dzieci.
Z okazji 30. rocznicy opowiadamy wam o tamtych wydarzeniach. Dowiecie się skąd wzięła się Gałąź Dawidowa i w jaki sposób Koresh został jej liderem; dlaczego ranczem pod Waco zainteresowała się ATF, agencja zajmująca się m.in. bronią palną; jakie błędy popełniły ATF, FBI i inne służby federalne; dlaczego oblężenie zakończyło się tak tragicznie i jaki związek z Waco miał zamach terrorystyczny w Oklahoma City z roku 1995.
Na historię Waco można spojrzeć z różnych perspektyw: skupić się na kwestii granic wolności religijnej, ale i granic państwowej kontroli i państwowej interwencji; na prawie obywateli do posiadania broni palnej, ale i na kwestii militaryzacji policji oraz służb porządkowych. Powiemy wam jaką rolę odgrywają dziś tamte wydarzenia w prawicowej mitologii, co symbolizują i dlaczego pierwszy więc kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa odbył się właśnie w Waco, miejscu największej wymiany ognia na terenie USA od czasu wojny secesyjnej.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
133. Konserwatyzm i korupcja w Sądzie Najwyższym
2023-04-15 09:28:55
132. Dziecko zatrudnię bez zbędnych pytań, czyli o pracy nieletnich w USA
2023-04-08 06:30:24
Praca nieletnich w Stanach Zjednoczonych kojarzy się z nastolatkami, którzy rozwożą gazety, koszą trawniki sąsiadom, wyprowadzają psy, a latem pracują jako ratownicy na lokalnym basenie, żeby dorobić do kieszonkowego. Ma to uczyć odpowiedzialności, dawać niezależność finansową, pozwala docenić wartość pieniądza.
Problem w tym, że liczba pracujących nieletnich dramatycznie rośnie, a charakter ich pracy odbiega od wyobrażeń: dzieci pracują w pełnym wymiarze godzin, na stanowiskach, na których absolutnie nie powinny, kosztem nie tylko czasu wolnego, ale także edukacji. 12-13-latkowie zamiast chodzić do szkoły kładą dachy na Florydzie, pracują w rzeźniach w Delaware i Missisipi, w Dakocie tną drewno w tartakach, a w Michigan i Alabamie nawet produkują części do samochodów. Ulegają wypadkom, tracą zdrowie, a nawet życie. Wszystko po to, żeby się utrzymać, pomóc rodzinie albo spłacić fikcyjne długi. Opowiemy wam dziś o pracy dzieci dzieci w Stanach – skąd się biorą pracujący nieletni, dla kogo pracują i dlaczego tak trudno wyplenić ten problem.
Zaczynamy jednak od rysu historycznego. Dowiecie się dlaczego praca dzieci w kopalniach i fabrykach była kiedyś normą, a nieletni stanowili 6 procent amerykańskiej siły roboczej; dlaczego katolicy pomogli zablokować poprawkę do Konstytucji, która pozwoliłaby zakazać zatrudniania dzieci i jakie znaczenie dla zmiany nastrojów społecznych miała fotografia.
Powiemy wam dlaczego obowiązujące dziś przepisy nie dotyczą pracy w rolnictwie, a także jakie regulacje obowiązują dziś, czy w świetle przepisów bardziej niebezpieczna jest praca na roli, czy ta w biurze, a także w jaki sposób kolejne stany próbują poluzowywać – a nawet obchodzić – istniejące prawo.
Dlaczego w drugiej dekadzie XXI wieku praca dzieci znowu jest tematem debaty publicznej? Jaki wpływ mają na to imigracja, niedobór rąk do pracy, konserwatywna ideologia, interes wielkich korporacji i czy da się z tym coś zrobić?
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
131. Polityczne kije bejsbolowe, czyli Trump rusza z kampanią wyborczą – i dostaje zarzuty karne
2023-04-01 07:00:07
Choć tak się składa, że ten odcinek publikujemy 1 kwietnia, nie jest to żart: odcinek nagraliśmy w czwartek w południe, po czym wieczorem gruchnęła wieść, że nowojorska prokuratura postawiła Donaldowi Trumpowi zarzuty karne. Siłą rzeczy nasz odcinek od razu się nieco zdezaktualizował, ale – na szczęście – tylko trochę.
Zastanawiamy się w nim bowiem nie tylko „czy Trump usłyszy zarzuty” (już wiemy, że tak), ale nad tym, co wtedy nastąpi. Czy zostanie zakuty w kajdanki i trafi do celi? (nie, nie zostanie) Czy zarzuty z Nowego Jorku mają znaczenie na Florydzie? Jak wygląda międzystanowa ekstradycja? Czy zarzuty karne by mu zaszkodziły, czy przeciwnie – pomogły, jak sam twierdzi? I dlaczego z takim uporem powtarzał, że lada chwila zostanie "aresztowany"?
Opowiadamy o pierwszym wiecu wyborczym Trumpa, w teksańskim Waco, o tym, co na nim powiedział, a czego nie. O „piosence” w której były prezydent deklamuje przysięgę na wierność fladze, a chór aresztowanych za szturm na Kapitol śpiewa hymn Stanów Zjednoczonych; o tym, co oznaczają dla Trumpa „pokojowe protesty” i jak się do nich mają „śmierć i zniszczenie”. W jaki sposób kij bejsbolowy w ręku eksprezydenta reklamuje „patriotyzm handlowy” i odkąd to nagle Republikanie przejmują się warunkami, jakie panują w amerykańskich aresztach.
Zapraszamy na kolejny odcinek zajmujących przygód pana Trumpa.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
130. Irak, czyli wojna, która skompromitowała USA
2023-03-25 08:58:58
19 marca minęła 20. rocznica wojny w Iraku rozpoczętej pod hasłem „Iracka wolność”.
Operacja, łącznie z okupacją miała potrwać od kilku miesięcy do maksymalnie dwóch lat. Jej koszty szacowano na 50-60 miliardów dolarów, co miało się jednak zwrócić, m.in. z zysków ze sprzedaży ropy. Miała też oddalić zagrożenie terroryzmem, a z Iraku uczynić wzór demokracji dla całego Bliskiego Wschodu. Irakijscy dysydenci przekonywali, że lokalna ludność powita Amerykanów „kwiatami i słodyczami”, a wyzwolenie Bagdadu będzie jak wyzwolenie Paryża spod władzy nazistów.
W rzeczywistości szacuje się, że w wyniku wojny śmierć poniosło 270-360 tysięcy Irakijczyków, z czego 1/3 to ofiary wojsk koalicji. Irak na wiele lat pogrążył się w chaosie, a jednym z produktów tego chaosu było Państwo Islamskie. Całkowite koszty wojny w 2020 roku szacowano na niemal 2 biliony dolarów, a dziś są one jeszcze wyższe, bo kolejne grupy weteranów wywalczyły sobie prawo do opieki zdrowotnej.
Jak to się stało, że z kilkudziesięciu miliardów zrobiły się biliony, a z kilku miesięcy wiele lat? Dlaczego zwykli Amerykanie i amerykańskie elity od lewa do prawa powszechnie popierały wojnę? Czy administracja Busha kłamała? Na co liczył prezydent? Dlaczego się nie udało, jakie były społeczne i polityczne skutki tej wojny?
129. Telewizja kłamie, czyli cała prawda o Fox News
2023-03-18 07:00:43
Dzięki pozwowi o zniesławienie, jaki firma Dominion Voting Systems złożyła przeciw telewizji Fox News, ujawniona została wewnętrzna komunikacja szefostwa stacji – w tym samego Ruperta Murdocha – oraz jej największych gwiazd: Laury Ingraham, Seana Hannity'ego i Tuckera Carlsona. Okazało się, ze Fox News świadomie i z premedytacją okłamywało swoich widzów.
Kierownictwo stacji doskonale wiedziało, że wybory prezydenckie w 2020 roku nie zostały sfałszowane, a maszyny do głosowania nie „podmieniały” głosów oddanych na Trumpa na głosy oddane na Bidena, ale pozwalało, by komentatorzy stacji snuli niestworzone opowieści o „ukradzionych wyborach”. Kiedy bowiem okazało się, że rzetelne informowanie o faktach nie podoba się widzom Foxa, którzy obrażeni na swoją stację zmieniają kanał na inne prawicowe stacje (jak Newsmax i OANN), szefostwo stacji spanikowało i docisnęło pedał kłamstw – wszystko w imię „szacunku” dla swoich widzów, którzy nie chcieli być informowani, tylko utwierdzani w swoich przekonaniach.
Dowiecie się dlaczego gwiazdy Foxa gardzą działem informacyjnym swojej stacji, co Tucker Calrson sądzi o Donaldzie Trumpie („Szczerze go nienawidzę!”) i co naprawdę kierownictwo Foxa uważa o swojej stacji („Korea Północna robi bardziej zniuansowaną telewizję”). Wyjaśnimy wam dlaczego Fox News jest z jednej strony medium tożsamościowym, a z drugiej graczem politycznym, który usiłuje realizować swoje cele – i nawet powiemy wam, co jest obecnie celem Foxa, bo i to padło wprost w ujawnionych materiałach. Zastanowimy się też nad tym, czy Fox News ma szansę przegrać z Dominion i co by to oznaczało dla przyszłości najpopularniejszej telewizji informacyjnej w Stanach Zjednoczonych.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
128. Wykolejona polityka
2023-03-11 09:11:32
Ponad miesiąc temu, 3 lutego, w godzinach wieczornych, życie mieszkańców małego miasteczka East Palestine we wschodnim Ohio zmieniło się na zawsze. Wykoleił się jeden z pociągów towarowych przejeżdżających codziennie przez miejscowość. W dwukilometrowym, liczącym prawie 150 wagonów składzie znalazły się też takie przewożące niebezpieczne substancje chemiczne – chlorek winylu. Firma zarządzająca linią kolejową – Norfolk Southern – uznała, że najlepszym rozwiązaniem będzie przedziurawienie tych wagonów i dokonanie… „kontrolowanego spalenia”. Potężną chmurę czarnego dymu dostrzegli nie tylko ludzie w promieniu wielu kilometrów, ale także politycy. I nagle East Palestine stała centrum zainteresowania, a do miasteczka szybko pospieszył Donald Trump. Republikanie zarzucali administracji Joego Bidena, że zamiast do East Palestine woli jeździć do Kijowa, a Demokraci zwracali uwagę, że to za czasów prezydentury Trumpa znoszono regulacje poprawiające bezpieczeństw na kolei.
Wypadek w małej miejscowości pokazuje jak na dłoni wiele patologii amerykańskiej polityki, m.in. niechęć do państwa, ale i ogromne oczekiwania wobec jego instytucji, siłę lobbingową potężnych korporacji, logikę działania tożsamościowych mediów siejących teorie spiskowe.
Na szczęście są też i pozytywne reakcje – ponadpartyjna grupa senatorów zaproponowała wprowadzenie ustawy, która faktycznie mogłaby poprawić bezpieczeństwo na kolei. Muszą tylko przekonać kolegów, z których część wcześniej pracowała w roli… lobbystów firm kolejowych.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
127. Masowa inkarceracja: dlaczego w latach 70. XX wieku lawinowo zaczęła rosnąć liczba więźniów?
2023-03-04 07:30:21
Wracamy do opowieści o amerykańskim systemie penitencjarnym. Dwa tygodnie temu mówiliśmy o jego głównych patologiach: koszmarnych warunkach w jakich siedzą osadzeni, prywatyzacji więzień i usług więziennych, najmowaniu więźniów do półniewolniczej pracy, nadużyciach systemu probacji oraz zwolnień warunkowych i wielu innych.
Dziś spróbujemy odpowiedzieć na pytanie jak do tego doszło, że w więzieniach siedzą blisko 2 miliony Amerykanów, a kolejne 3 miliony objęte są jakimś systemem nadzoru. Dlaczego w latach 70. XX wieku wskaźnik inkarceracji w Stanach Zjednoczonych, który wcześniej nie odbiegał zanadto od reszty świata zachodniego, zaczął gwałtownie rosnąć? Porozmawiamy o różnych teoriach na ten temat, niezupełnie sprzecznych, ale kładących inaczej akcenty.
Czy masowa inkarceracja to kolejne wcielenie systemu nadzoru społecznego nad Afroamerykanami, po niewolnictwie i segregacji? Czy rzeczywiście „wojna z narkotykami” administracji Nixona i Reagana stworzyła „nowe prawa Jima Crowa”, jak twierdzi Michelle Alexander? A może – jak twierdzi Elizabeth Hinton – przyczyn należy szukać wcześniej, w „wojnie z biedą” jaką rozpoczęli Demokraci za prezydentury Johnsona? Czy rozwój inkarceracji i surowego prawodawstwa jest efektem ponadpartyjnego konsensusu liberałów i konserwatystów, odpowiedzią na demograficzne zmiany w kraju i ruch praw obywatelskich Afroamerykanów lat 60.? A może, jak twierdzi John Pfaff, winni tego są uwikłani w politykę prokuratorzy, którzy są najpotężniejszym ogniwem amerykańskiego systemu karnego?
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
126. Rocznicowa wizyta w Kijowie i Warszawie: po co przyjechał Biden?
2023-02-25 07:10:34
Wizycie Joe Bidena w polskich mediach poświęcono wiele uwagi, ale nie zawsze z właściwych powodów. Dowiadywaliśmy się, że prezydent wstał, zjadł śniadanie, a wagon, którym jechał do Kijowa wyprodukowały polskie zakłady z Bydgoszczy. Wiele było analiz tego komu i z jakim entuzjazmem uścisnął dłoń, wreszcie czy jego przemówienie było historyczne czy też historycznym rozczarowaniem.
Jako „Podkast amerykański” próbujemy opowiedzieć o wizycie prezydenta nie z perspektywy polskiej, ale właśnie amerykańskiej. Przypominamy co robiła administracja Bidena w miesiącach poprzedzających inwazję, analizujemy niezwykłą skalę pomocy udzielonej Ukrainie już po rosyjskim ataku, a także skalę poparcia dla działań Bidena po upływie 12 miesięcy.
Pokazujemy również, że zaangażowanie USA nie było i nie jest pewnikiem, że możliwa była alternatywna rzeczywistość, w której Waszyngton udziela Ukraińcom jedynie symbolicznego poparcia, a Amerykanie w większości przyjmują rosyjską narrację o skorumpowanym nacjonalistycznym rządzie w Kijowie, który tłamsi pragnienie zwykłych ludzi by stać się częścią Rosji. I pokazujemy, że już nie brakuje polityków, którzy próbują wykorzystać izolacjonistyczne nastroje panujące w znacznej części amerykańskiego elektoratu – zwłaszcza wśród Republikanów.
Wreszcie, zwracamy też uwagę na to co wydarzyło się nie tylko w Warszawie i Kijowie, ale kilka dni wcześnie w Monachium, gdzie wiceprezydentka Kamala Harris i sekretarz stanu Antony Blinken ostrzegali przed możliwym włączeniem się Chin do tej wojny – oczywiście po stronie Rosji. Jeśli dane amerykańskiego wywiadu dotyczące planów Pekinu są równie precyzyjne jak były przed rokiem w odniesieniu do planów Kremla i Chiny faktycznie zaczną dostarczać broń Rosjanom, wojna wejdzie w nową, jeszcze bardziej niebezpieczną i nieprzewidywalną fazę.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski