Atlas Świata

W Atlasie Świata wysłuchacie rozmów, które długo pozostają aktualne. Ciekawe i ważne tematy społeczne, polityczne oraz kulturalne przybliżają eksperci i ekspertki, podróżnicy i podróżniczki, dziennikarze i dziennikarki. Autorką podcastu jest Ana Matusevič.
Podcast wyróżniony przez Onet Audio w konkursie Podcast Roku 2024.
⦿ kontakt: ana.matusevic@gmail.com
⦿ newsletter: atlasswiata.substack.com
⦿ www: atlas-swiata.pl
#46 | Jak się zmieniają polscy staroobrzędowcy?
2025-03-01 08:00:00
Historia starowierów rozpoczyna się w XVII wieku, kiedy zbuntowali się przeciwko reformom religijnym i opuścili Rosję. Podzielili się na wiele drobniejszych wspólnot, niektóre z nich osiadły w okolicach dzisiejszych Suwałk, Sejn, Augustowa. Czas i zmiany polityczne nie pozostały bez wpływu na starowierskie społeczności. Co się zmieniło, a co pozostaje w sferze niekwestionowanych tradycji i zasad?
W Atlasie Świata goszczę Katarzynę Roman-Rawską, autorkę książki “Zaśnięcie Anisy. Opowieść o polskich starowierach”.
Katarzyna Roman-Rawska jest pisarką, publicystką i tłumaczką literacką. Pracuje w Instytucie Slawistyki PAN, gdzie zajmuje się zagadnieniami dotyczącymi przecięcia sztuki i polityki. Jest autorką pracy o rosyjskiej prozie antysystemowej Nowy realizm w rosyjskim polu literackim po 1991 roku oraz książki Zaśnięcie Anisy. Opowieść o polskich starowierach. Pisała m.in. dla OKO.press, „Krytyki Politycznej” i „Małego Formatu”. Od strony mamy jest potomkinią polskich staroobrzędowców, po linii ojca należy do rodziny o tradycjach spółdzielczych.
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata: https://atlasswiata.substack.com/
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#45 | Co zbudowało legendę pisma "The New Yorker"?
2025-02-17 21:50:02
W lutym 2025 roku mija sto lat od ukazania się pierwszego numeru "The New Yorker" - magazynu, który dawno wyszedł poza amerykańskich czytelników. W tym odcinku Atlasu Świata dr hab. Michał Choiński, autor książki "The New Yorker. Biografia pisma, które zmieniło Amerykę", opowiada o wolnym metabolizmie redakcji. Jakie teksty i okładki budowały legendę pisma? Jak dziennikarski stulatek radzi sobie w XXI wieku?
Michał Choiński – amerykanista, stypendysta Fulbrighta na Uniwersytecie w Yale, profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przeprowadził wywiady z ponad 50 redaktorami „New Yorkera”, zgromadził setki nagrań, a w archiwum magazynu i w The New York Public Library dokonał unikalnych odkryć. Jedyny Polak, któremu redakcja „New Yorkera” tak mocno uchyliła drzwi swojego świata. Specjalizuje się także w literaturze amerykańskiego Południa i ustalaniu autorstwa książek metodami cyfrowymi.
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata: https://atlasswiata.substack.com/
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#44 | Gdynia: pierwsza w Polsce?
2025-02-08 10:58:14
Gdynia intryguje. Przez jednych uwielbiana za otwartość, przedsiębiorczość, mit założycielski. Inni dostrzegają coraz więcej kontrastów. Co sprawia, że gdynianie i gdynianki czują się tu szczęśliwi? Czy nowoczesna Gdynia, miasto przyszłości to mit?
Gościnią Atlasu Świata jest Aleksandra Boćkowska, autorka książki „Gdynia. Pierwsza w Polsce”. Rozmawiamy o odkrywaniu tego miasta, o tym, co nas zaskoczyło i o tym, jak współczesna Gdynia mierzy się z własną legendą.
10 lutego 1926 roku Gdynia uzyskała prawa miejskie. Co roku tego dnia miasto świętuje urodziny, a w 2026 roku będzie obchodzić stulecie.
Aleksandra Boćkowska – dziennikarka, redaktorka, reporterka. Współpracuje m.in. z „Dwutygodnikiem”, „Wysokimi Obcasami Extra” i „Vogue”. Od 2021 roku sprawdza, jak to jest mieszkać w Gdyni. Autorka książek "To nie są moje wielbłądy. O modzie w PRL", "Księżyc z peweksu. O luksusie w PRL", "Można wybierać. 4 czerwca 1989" oraz zbioru rozmów "To wszystko nie robi się samo".
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata: https://atlasswiata.substack.com/
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#43 | Kto jest prawdziwym odkrywcą skarbu w podziemiach katedry w Wilnie?
2025-01-12 18:58:16
Trzej Królowie przynieśli w tym roku Litwie prawdziwe skarby: odkrycie ukrytych w podziemiach katedry w Wilnie jeszcze na początku drugiej wojny światowej insygniów królewskich. Sensacyjna wiadomość szybko obiegła media i zelektryzowała wielu miłośników lokalnej historii. Zaczęły pojawiać się pytania, na które kuria archidiecezji wileńskiej niezbyt chciała odpowiadać. Dlaczego z informacją o odkryciu zwlekano kilka tygodni? Dlaczego o otwarciu skrytki nie zostało poinformowane odpowiednie instytucje świeckie?
I na koniec: komu należy się laur odkrywcy królewskich insygniów?
Gościem Atlasu Świata jest historyk Andrzej Pukszto, który sprawę obserwuje na miejscu, w Wilnie. Poznacie historię insygniów, kto zadbał o ich ukrycie oraz dlaczego przez całe dziesięciolecia tajna skrytka umykała uwadze badaczy.
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata: https://atlasswiata.substack.com/
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#42 | Kim był Henryk Arctowski?
2024-11-03 13:39:04
Kiedy w listopadzie 1899 roku do portu w Antwerpii przybija statek "Belgica", na jej pokładzie po ponad dwuletniej wyprawie wraca Henryk Arctowski. Załoga “Belgici” to pierwsi ludzie, którym udało się przezimować na Antarktydzie. Początkowo zimowania nie było w planach, ale w lutym 1898 roku statek utknął w lodach Antarktyki - na lodowym pustkowiu załoga spędziła ponad rok.
Pionierska wyprawa na południowy biegun na zawsze zapisała nazwisko Arctowskiego w historii badań polarnych. Imię Henryka Arctowskiego nosi dzisiaj m.in. Polska Stacja Antarktyczna na wyspie Króla Jerzego, u wybrzeża Zatoki Admiralicji, 14 tys. kilometrów od Polski. Jest to całoroczna jednostka naukowo-badawcza zarządzana przez Instytut Biochemii i Biofizyki PAN.
W cieniu pozostaje jednak jego inna działalność naukowa oraz… patriotyczna. Kim był Henryk Arctowski?
Rozmówczyniami Atlasu Świata są Dagmara Bożek i Katarzyna Dąbkowska, autorski pierwszej biografii Henryka Arctowskiego (“Henryk Arctowski. W świecie myśli”, Wydawnictwo Bosz).
Dagmara Bożek – autorka książek o tematyce polarnej, popularyzatorka nauki, uczestniczka wypraw polarnych. Laureatka Nagrody Magellana 2020 za biografię Ryszarda Czajkowskiego. Autorka projektu i reportażu „Polarniczki”, na podstawie których powstał w 2023 roku film dokumentalny w reżyserii Kuby Witka. Dwukrotna finalistka konkursu Popularyzator Nauki (2022, 2024).
Katarzyna Dąbkowska – Reżyserka nagradzanych filmów dokumentalnych m.in. „Niebo bez gwiazd”, oraz reportaży związanych z rejonami polarnymi („Między światami”, „Gorączka polarna”). Reżyserka spektakli: „Zanikam” nagrodzonego łódzką „Złotą Maską” oraz „Godzina Kota”. Autorka słuchowisk, m.in. „Autarkia”, za który otrzymała II nagrodę w konkursie Teatru Polskiego Radia „Nasłuchiwanie: Niepodległość”.
***
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata i słuchaj najnowszych rozmów przedpremierowo: https://atlasswiata.substack.com/
Atlas Świata to podcast, który możesz wspierać polecając i udostępniając go innym w swoich mediach społecznościowych.
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie: https://atlas-swiata.pl/
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#41 | Transcaucasian Trail, czyli 1700km przez Kaukaz solo (oraz inne historie)
2024-10-19 08:30:00
Transcaucasian Trail "w budowie", czyli 1700 km przez Kaukaz z wieloma białymi plamami na mapie. Jako pierwsza osoba z Polski i pierwsza kobieta w ogóle pokonała go solo Dorota Szparaga. Dla pasji do długodystansowych szlaków porzuciła ustatkowane życie i pracę na etacie.
Szparaga oraz inne podróżniczki spotkały się w Gdańsku na ósmej edycji Trampek - Spotkań Podróżujących Kobiet. Posłuchajcie relacji z festiwalu, a w niej m.in.:
- czy Transcaucasian Trail jest trudny i dlaczego bardzo?
- na czym polega housesitting i czy może być sposobem na zwiedzanie innych krajów?
- jakich inspiracji szukają kobiety na festiwalu podróżujących kobiet?
Rozmówczyniami w tym odcinku są m.in. Marzena Filipczak, Dorota Szparaga, Ewa Świderska, Ola Wysocka.
***
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata i słuchaj najnowszych rozmów przedpremierowo: https://atlasswiata.substack.com/
Atlas Świata to podcast, który możesz wspierać polecając i udostępniając go innym w swoich mediach społecznościowych.
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#40 | Mara Tamkovich o więźniach politycznych i filmie "Pod szarym niebem"
2024-10-13 19:27:11
Według danych Centrum praw człowieka Viasna, od 2020 roku łącznie ponad trzy tysiące osób trafiło do więzienia z wyrokami politycznymi. Wśród nich są dziennikarze.
Podczas tegorocznej edycji Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni jedna z nagród - za debiut - trafiła w ręce Mary Tamkovich, reżyserki i scenarzystki filmu "Pod szarym niebem". Opowiada on o białoruskiej dziennikarce, która zostaje zatrzymana podczas nadawania transmisji z protestów w Mińsku. Inspiracją do zrobienia filmu stała się prawdziwa historia Kaciaryny Andrejewej, która obecnie odsiaduje wyrok ośmiu lat w białoruskiej kolonii karnej.
O więźniach politycznych reżimu Łukaszenki oraz pracy nad filmem "Pod szarym niebem" w Atlasie Świata opowiada reżyserka Mara Tamkovich.
Mara Tamkovich - polsko-białoruska reżyserka i scenarzystka. Studiowała dziennikarstwo na UW oraz reżyserię w Warszawskiej Szkole Filmowej i w Szkole Wajdy. Przez prawie dziesięć lat pracowała jako dziennikarka dla niezależnych białoruskich mediów nadających z Polski. Jako filmowczyni koncentruje się na tematach głęboko związanych z rzeczywistością i zaangażowanych społecznie. Jej filmy krótkometrażowe były pokazywane na wielu festiwalach w Polsce i za granicą, otrzymując nagrody m.in. na MFF w Chicago, FPFF w Gdyni, MFF w Mińsku, FEST – New Directors | New Films Festival w Espinho. Członkini SFP i Białoruskiej Niezależnej Akademii Filmowej. "Pod szarym niebem" jest pełnometrażowym debiutem reżyserki.
O skali represji, warunkach w jakich przebywają więźniowie polityczni, codzienności ich bliskich posłuchacie również w rozmowie z Hanną Yankutą: https://open.spotify.com/episode/44xs4pj5VctJ8JXDf4Ere4
Portret reżyserki: Anna Wardejn
***
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata i słuchaj najnowszych rozmów przedpremierowo: https://atlasswiata.substack.com/
Atlas Świata to podcast, który możesz wspierać polecając i udostępniając go innym w swoich mediach społecznościowych.
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#39 | Kim jest "litewski Wałęsa" Vytautas Landsbergis?
2024-10-05 16:17:40
Vytautas Landsbergis zapisał się w historii Litwy zaangażowaniem w ruch Sąjūdisu końca lat osiemdziesiątych oraz późniejszą walką o niepodległość kraju. Dlaczego więc jest jednym z najbardziej skrajnie ocenianych polityków litewskich?
Zapraszam do wysłuchania rozmowy z Dominikiem Wilczewskim, autorem książki “Litwa po litewsku”.
Rozmawiamy o roli Vytautasa Landsbergisa w drodze Litwy do niepodległości, omawiamy kontrowersje wokół jego postaci oraz przyglądamy się, czy Gabrielius Landsbergis, jego wnuk, obecnie piastujący stanowisko ministra spraw zagranicznych Litwy, jest kontynuatorem poglądów i polityki dziadka.
Dowiecie się ponadto, dlaczego Litwini obchodzą dwa święta niepodległości, jak się narodził litewski Sąjūdis i na ile słuszne jest porównywanie go do polskiej Solidarności (a Landsbergisa - do Wałęsy).
Dominik Wilczewski - ukończył politologię na Uniwersytecie Warszawskim, redaktor portalu „Przegląd Bałtycki”, dziennikarz i publicysta, obecnie pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Był analitykiem w Instytucie Europy Środkowej w Lublinie, współpracował z Katedrą Bałtystyki UW, Instytutem Polskim w Wilnie, Ośrodkiem Badań nad Migracjami UW oraz Ośrodkiem KARTA. Publikował m.in. w „New Eastern Europe”, „Nowej Europie Wschodniej”, „Tygodniku Powszechnym” i „Pismo. Magazyn Opinii”. Współautor książki 1938. Najciemniejsza noc jest tuż przed świtem. 80. rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Litwą, wydanej w 2019 roku przez Instytut Polski w Wilnie.
***
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata i słuchaj najnowszych rozmów przedpremierowo: https://atlasswiata.substack.com/ Atlas Świata to podcast, który możesz wspierać polecając i udostępniając go innym w swoich mediach społecznościowych.
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#38 | O nowym stadionie polskiej reprezentacji, mrocznych stronach obsesji piękna w Korei Południowej oraz o tym, jak WWF chroni sieweczkę obrożną
2024-09-21 23:41:06
Reprezentacja Polski w piłce nożnej kobiet w końcu ma swój stadion, na którym przez najbliższe kilka lat będzie rozgrywać mecze domowe. Z Joanną Wiśniowską, dziennikarką specjalizującą się w sporcie kobiet (Gazeta Wyborcza, Wysokie Obcasy) sprawdzamy, w jakich warunkach grają polskie piłkarki.
Sieweczka obrożna przylatuje do nas wczesną wiosną, aby złożyć jaja na bałtyckich plażach. Gniazda sieweczek są trudne do zauważenia, przez co łatwo można je przypadkowo zadeptać. Błękitny patrol WWF obserwuje, zabezpiecza, a kiedy trzeba też interweniuje, żeby sieweczki chronić. Spotkałam się z Eweliną Sielską, lokalną liderką Błękinego Patrolu WWF, żeby dowiedzieć się o tym wiecej.
Nowa rubryka w Atlasie Świata, a w niej: Korea Południowa i jej obesja piękna. Agata Gać z Wydawnictwa Poznańskiego prezentuje reportaż Elise Hu “Bez skazy”.
Słuchaj:
(1:50) Joanna Wiśniowska o polskiej piłce nożnej kobiet
(22:30) Ewelina Sielska o ochronie sieweczki obrożnej na polskich plażach
(44:35) Agata Gać o reportażu Elise Hu “Bez skazy”
***
Atlas Świata to podcast, który możesz wspierać polecając i udostępniając go innym w swoich mediach społecznościowych.
Wszystkie odcinki Atlasu Świata oraz inne podcasty zrealizowane przeze mnie znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl
Zapisz się na newsletter Osobisty Atlas Świata: https://atlasswiata.substack.com/
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com
#37 | Atlas Świata: jak Ukraina walczy z dezinformacją?
2024-06-30 22:06:38
Kiedy w maju w serwisie PAP w wyniku cyberataku pojawiła się fejkowa depesza wyraźnie mogliśmy się przekonać, że nie jesteśmy odporni na tego typu działania. Polska jest od lat celem ataków informacyjnych i propagandowych ze strony Rosji, a wojna w Ukrainie tę wojnę informacyjną zintensyfikowała.
Zapraszam do wysłuchania rozmowy z Olgą Yurkovą, dziennikarką i współzałożycielką StopFake.org. Organizacja ta od dziesięciu lat aktywnie walczy z rosyjską dezinformacją, a wraz z wybuchem pełnoskalowej wojny walka ta stała się jednym z kluczowych zadań również dla ukraińskich instytucji. W rozmowie na przykładzie ukraińskich doświadczeń opowiada m.in. o tym, jak dezinformacja wykorzystuje nasze emocje i podsyca największe nasze lęki, oraz jak organizacje pozarządowe, media i instytucje państwowe koordynują swoje działania w walce z fejkami. Olga Yurkova jest dziennikarką i współzałożycielką StopFake.org, niezależnej ukraińskiej organizacji skupiającej się na walce z propagandą i dezinformacją w mediach. Za swoją działalność w 2016 roku trafiła na listę New Europe 100, a w 2018 roku została stypendystką TED. Obecnie studiuje podyplomowo na Politechnice Kijowskiej im. Igora Sikorskiego i skupia się na komunikacji społecznej i roli plotek w hybrydach wojny.
Więcej odcinków Atlasu Świata znajdziesz na stronie https://atlas-swiata.pl. Jeśli lubisz czytać newslettery, zapisz się na Osobisty Atlas Świata: https://atlasswiata.substack.com/about.
Muzyka wykorzystana w intro i outro podcastu pochodzi z purple-planet.com