::
::
Wyspy Kanaryjskie były uważane za pozostałość Atlantydy. Jest to archipelag górzystych wysp. Łatwo więc chyba sobie wyobrazić, że zaginiona Atlantyda to był duży kontynent z dolinami i górami. Gdy zatonął to pozostały tylko najwyższe góry. Chyba właśnie z tego powodu uważano, że Teneryfa jest pozostałością Atlantydy. Archeologowie znaleźli jednak pozostałości po osadach z 200 roku p.n.e. czyli dość późne. Jest jednak jedna jaskinia, a w niej pozostałości po maleńkim siedlisku datowanym na szósty wiek p.n.e. Długo myślano, że mieszkańcami Wysp Kanaryjskich byli Celtowie lub Wikingowie. Na wyspach odkrywano mumie o jasnej skórze i rudych włosach. Jednak badania genetyczne wykazały pokrewieństwo z Berberami, czyli ludem zamieszkującym północną Afrykę. Skąd jednak nazwa: Wyspy Kanaryjskie?
Pliniusz Starszy, historyk rzymski, który za czasów cesarza Wespazjana i jego syna Tytusa, zarządzał Hiszpanią, Afryką itd. Pliniusz Starszy był także dowódcą floty i popłynął na ratunek ludzi podczas wybuchu Wezuwiusza w 79 roku. Zginął tam zatruty gazami. Przed śmiercią zdążył jednak napisać “Historię naturalną”, a w niej opisać krainy geograficzne, w tym także Wyspy Kanaryjskie. W jego opisie jest mowa o dużej liczbie psów, które po łacinie określa się jako canis i właśnie od tego pochodzi nazwa archipelagu. Oczywiście mieszkają tam kanarki, ale one dostały nazwę od nazwy Wyspy Kanaryjskie, a nie odwrotnie. Wracając do Berberów, kim oni są?
Berberowie mimo, że są uważani za rdzenną ludność Afryki należą do rasy białej. Często mają niebieskie oczy oraz jasne lub rude włosy. Znani byli w starożytności. Berberyjskie państwo Numidia pomogło Rzymianom zniszczyć Kartaginę. Później zostali włączeni do cesarstwa rzymskiego. Przeszli na chrześcijaństwo, ale w VII wieku podczas ekspansji arabskiej przeszli na islam. Właśnie ci wyznający islam Berberowie napadli na Hiszpanię i zdobyli ją na 800 lat. W Hiszpanii byli nazywani Maurami. Rzymianie nazywali ich barbarzyńcami, po łacinie barbarus. Słowo to przejęli Arabowie, którzy chyba sobie nie zdawali sprawy z negatywnego znaczenia. W ten sposób powstało współczesne określenie Berberowie lub Berberzy.
Co ciekawe wszystkie te zmiany, czyli podbicie przez Rzymian, przejście na chrześcijaństwo, a potem na Islam ominęło Berberów zamieszkujących Wyspy Kanaryjskie. Pozostali oni przy swojej religii pogańskiej aż do XIV wieku, kiedy na te wyspy zaczęli przybywać Portugalczycy i Hiszpanie. Berberów zamieszkujących Wyspy Kanaryjskie nazywa się Guanczami. Nazwa pochodzi podobno od dwóch słów w ich języku: Guan i Chinet. Guan to człowiek, a Chinet to Teneryfa. Tak więc miało to oznaczać tylko mieszkańców Teneryfy.
Zwyczaje i rządy były inne na każdej wyspie. Władcy niektórych wysp czy części wyspy byli wybierani, a inni dziedziczyli władzę. Na niektórych wyspach praktykowano poliandrię czyli wielożeństwo, w którym jedna kobieta ma kilku mężów. Kobiety traktowano z wielkim szacunkiem. Było to charakterystyczne dla wszystkich Berberów. Ci w północnej Afryce wprawdzie przeszli na islam, ale kobiety miały prawo współdecydowania. Tym różnili się od arabskiego islamu. Tak samo Berberowie na Wyspach Kanaryjskich czyli Guanczowie traktowali kobiety z respektem, a obrażenie którejkolwiek było uważane za przestępstwo.
Wyspy Kanaryjskie były odkrywane wielokrotnie. Prawdopodobnie pływali tutaj Fenicjanie już 1000 lat p.n.e. Około 200 p.n.e. przybyli tu Berberowie. W I wieku na wyspy najechał król Mauretanii. Właśnie to opisał Pliniusz Starszy. Użył łacińskiego określenia Insula Canaria czyli Wyspa Psów. Tak nazwał wyspę, która dziś nazywa się Gran Canaria. Najbardziej wysuniętą na zachód jest wyspa El Hierro. W II wieku Ptolemeusz właśnie tam wyznaczył południk zero i tak było przez wieki, aż Anglicy zmienili to na obserwatorium astronomiczne w Greenwich w Londynie.
Ponownie Wyspy Kanaryjskie odkrył genueński kupiec, który po łacinie nazywał się Lanzarotus Marocelus. Jak pewnie się domyślacie odkrył on wyspę, która dzisiaj nazywa się Lanzarote. Oczywiście można się spierać na temat tego, czy można odkryć archipelag, który opisał Pliniusz Starszy, a zasiedlili go Berberowie. Lanzarotus przybył na wyspę Lanzarote w 1336. Był XIV wiek. Hiszpanie byli jeszcze wtedy zaangażowani w rekonkwistę Hiszpanii. Tak więc podbój Wysp Kanaryjskich to dopiero wiek XV. Podbój ten trwał prawie 100 lat, bo od 1402 do 1496. Ostatnią wyspą, która się broniła była właśnie Teneryfa.
W 1469 Izabela Kastylijska zawarła małżeństwo z Ferdynandem Aragońskim. Od 1479 była to unia personalna i można chyba powiedzieć, że powstała współczesna Hiszpania. W 1492 zdobyto Granadę i tak zakończyła się rekonkwista. Cała Hiszpania była na powrót w rękach chrześcijan. Ponieważ nie było już z kim walczyć znalazły się pieniądze dla Kolumba. W tym samym roku, w którym zdobyto Granadę Kolumb wyruszył w swoją pierwszą wyprawę w nieznane. Hiszpanie postanowili jednocześnie dokończyć podbój Wysp Karaibskich. W 1495 doszło do dwóch bitew na Teneryfie. Mówi się o nich jako o pierwszej bitwie pod Acentejo oraz o drugiej bitwie pod Acentejo.
Pierwszą bitwę nazywa się po hiszpańsku: La Matanza de Acentejo. Było to w maju 1495. Hiszpanie wpadli w zasadzkę w wąwozach i wielu zginęło. Powrócili w listopadzie i wtedy rozegrała się druga bitwa. Po hiszpańsku nazywa się ją La Victoria de Acentejo. Jak się pewnie domyślacie tym razem Hiszpanie zwyciężyli. Bitwa się rozegrała 25 grudnia 1495 roku. Gdy będziecie zwiedzać Teneryfę to na północy możecie znaleźć dwa miasteczka. Jedno nazywa się La Victoria de Acentejo, a drugie La Matanza de Acentejo. Te nazwy upamiętniają masakrę oraz późniejsze zwycięstwo. Hiszpanie nie musieli walczyć z wszystkimi królami Teneryfy, których było wtedy około 10. Teneryfa została podbita do końca w następnym 1496 roku. Co się stało z jej mieszkańcami?
Badania genetyczne obecnych mieszkańców Wysp Kanaryjskich wskazują, że niektórzy mają geny Guanczów. Gdy będziecie zwiedzać wyspy możecie się rozglądać za rudymi z niebieskimi oczami. Co ciekawe na niektórych wyspach liczba osób z tymi genami jest bardzo mała - mniej niż 1%. Na innych dochodzi nawet do 50%. Jednak są to geny kobiet. Wygląda więc na to, że mężczyźni zginęli lub zostali sprzedani do niewoli, a kobiety miały dzieci ze zdobywcami. Przejdźmy teraz do historii Teneryfy pod panowaniem Hiszpanów.
Stolicą Teneryfy było miasto La Laguna, które jest w głębi lądu. Miasto specjalnie było daleko od morza aby nie mogli na nie łatwo napaść angielscy piraci. W nadmorskiej miejscowości Santa Cruz mieszkali biedni rybacy. Mieszkańcy stolicy La Laguna patrzyli na tych biedaków z góry i nazywali ich “chicharrero”. Było to obraźliwe określenie. Jednak z czasem stolica La Laguna podupadała, a za to miasto Santa Cruz nabrało znaczenia. Wtedy jego mieszkańcy zaczęli używać tego określenia z dumą. Tak więc dzisiaj “chicharrero” oznacza mieszkańca Santa Cruz i już nie jest obraźliwym określeniem.
W 1797 miasto Santa Cruz starali się zdobyć Anglicy pod wodzą Nelsona. Stracił on wtedy ramię. Legenda mówi, że ramię urwała mu kula z armaty o nazwie Tigre czyli tygrys. Anglików odparto. Stolicą od 1833 stało się właśnie Santa Cruz. Od 1927 stolicą jest Santa Cruz na Teneryfie oraz Las Palmas na wyspie Gran Canaria. W 1977 roku na Teneryfie doszło do największego wypadku w historii lotnictwa.
Organizacja dążąca do wyzwolenia Wysp Kanaryjskich podłożyła bombę na lotnisku na wyspie Gran Canaria. Samoloty przekierowano więc na Teneryfę. 27 marca 1977 roku była mgła. Lotnisko było pełne samolotów. Wieża kontrolna nie radziła sobie z tym ruchem. Nie potrafili też dobrze mówić po angielsku. Piloci np. nie zrozumieli czy chodzi o pierwszy czy trzeci zjazd. Po angielsku te słowa brzmią dość podobnie: first i third. Piloci Boeinga 747 linii holenderskich powiedzieli po holendersku: ruszamy, na co wieża odpowiedziała im: ok, czekajcie na nasz sygnał. Wskutek interferencji sygnałów radiowych Holendrzy usłyszeli jedynie: ok, co przyjęli za zgodę. Na pasie przed nim był jednak wciąż drugi Boeing 747 linii PanAm. We mgle Holender uderzył w Amerykanina. W samolocie holenderskim zginęli wszyscy, łącznie 248 osób. W samolocie amerykańskim zginęło 326 osób. Spośród ocalałych 70 osób 9 zmarło później w wyniku poparzeń. Tak więc liczba ofiar wzrosła do 335. Razem więc w obu samolotach zginęło 583.
Podsumowując historię Wysp Kanaryjskich i Teneryfy. Zamieszkiwali te wyspy Berberowie, który określa się słowem Gunaczowie. Byli to ludzie o jasnym kolorze skóry, jasnych bądź rudych włosach oraz niebieskich oczach. Nazwa Wyspy Kanaryjskie pochodzi od zapisków Pliniusza Starszego, który opisał, że na wyspie Gran Canaria było dużo psów, po łacinie: canis. Ptaki, które mieszkały na wyspach nazwano od nazwy wysp kanarkami. W XV wieku wyspy zdobyli Hiszpanie. Najdłużej broniła się Teneryfa. W 1797 wyspę próbował zdobyć Nelson, ale stracił prawe ramię. W 1977 na Teneryfie doszło do największej katastrofy lotniczej w historii lotnictwa.
Pliniusz Starszy, historyk rzymski, który za czasów cesarza Wespazjana i jego syna Tytusa, zarządzał Hiszpanią, Afryką itd. Pliniusz Starszy był także dowódcą floty i popłynął na ratunek ludzi podczas wybuchu Wezuwiusza w 79 roku. Zginął tam zatruty gazami. Przed śmiercią zdążył jednak napisać “Historię naturalną”, a w niej opisać krainy geograficzne, w tym także Wyspy Kanaryjskie. W jego opisie jest mowa o dużej liczbie psów, które po łacinie określa się jako canis i właśnie od tego pochodzi nazwa archipelagu. Oczywiście mieszkają tam kanarki, ale one dostały nazwę od nazwy Wyspy Kanaryjskie, a nie odwrotnie. Wracając do Berberów, kim oni są?
Berberowie mimo, że są uważani za rdzenną ludność Afryki należą do rasy białej. Często mają niebieskie oczy oraz jasne lub rude włosy. Znani byli w starożytności. Berberyjskie państwo Numidia pomogło Rzymianom zniszczyć Kartaginę. Później zostali włączeni do cesarstwa rzymskiego. Przeszli na chrześcijaństwo, ale w VII wieku podczas ekspansji arabskiej przeszli na islam. Właśnie ci wyznający islam Berberowie napadli na Hiszpanię i zdobyli ją na 800 lat. W Hiszpanii byli nazywani Maurami. Rzymianie nazywali ich barbarzyńcami, po łacinie barbarus. Słowo to przejęli Arabowie, którzy chyba sobie nie zdawali sprawy z negatywnego znaczenia. W ten sposób powstało współczesne określenie Berberowie lub Berberzy.
Co ciekawe wszystkie te zmiany, czyli podbicie przez Rzymian, przejście na chrześcijaństwo, a potem na Islam ominęło Berberów zamieszkujących Wyspy Kanaryjskie. Pozostali oni przy swojej religii pogańskiej aż do XIV wieku, kiedy na te wyspy zaczęli przybywać Portugalczycy i Hiszpanie. Berberów zamieszkujących Wyspy Kanaryjskie nazywa się Guanczami. Nazwa pochodzi podobno od dwóch słów w ich języku: Guan i Chinet. Guan to człowiek, a Chinet to Teneryfa. Tak więc miało to oznaczać tylko mieszkańców Teneryfy.
Zwyczaje i rządy były inne na każdej wyspie. Władcy niektórych wysp czy części wyspy byli wybierani, a inni dziedziczyli władzę. Na niektórych wyspach praktykowano poliandrię czyli wielożeństwo, w którym jedna kobieta ma kilku mężów. Kobiety traktowano z wielkim szacunkiem. Było to charakterystyczne dla wszystkich Berberów. Ci w północnej Afryce wprawdzie przeszli na islam, ale kobiety miały prawo współdecydowania. Tym różnili się od arabskiego islamu. Tak samo Berberowie na Wyspach Kanaryjskich czyli Guanczowie traktowali kobiety z respektem, a obrażenie którejkolwiek było uważane za przestępstwo.
Wyspy Kanaryjskie były odkrywane wielokrotnie. Prawdopodobnie pływali tutaj Fenicjanie już 1000 lat p.n.e. Około 200 p.n.e. przybyli tu Berberowie. W I wieku na wyspy najechał król Mauretanii. Właśnie to opisał Pliniusz Starszy. Użył łacińskiego określenia Insula Canaria czyli Wyspa Psów. Tak nazwał wyspę, która dziś nazywa się Gran Canaria. Najbardziej wysuniętą na zachód jest wyspa El Hierro. W II wieku Ptolemeusz właśnie tam wyznaczył południk zero i tak było przez wieki, aż Anglicy zmienili to na obserwatorium astronomiczne w Greenwich w Londynie.
Ponownie Wyspy Kanaryjskie odkrył genueński kupiec, który po łacinie nazywał się Lanzarotus Marocelus. Jak pewnie się domyślacie odkrył on wyspę, która dzisiaj nazywa się Lanzarote. Oczywiście można się spierać na temat tego, czy można odkryć archipelag, który opisał Pliniusz Starszy, a zasiedlili go Berberowie. Lanzarotus przybył na wyspę Lanzarote w 1336. Był XIV wiek. Hiszpanie byli jeszcze wtedy zaangażowani w rekonkwistę Hiszpanii. Tak więc podbój Wysp Kanaryjskich to dopiero wiek XV. Podbój ten trwał prawie 100 lat, bo od 1402 do 1496. Ostatnią wyspą, która się broniła była właśnie Teneryfa.
W 1469 Izabela Kastylijska zawarła małżeństwo z Ferdynandem Aragońskim. Od 1479 była to unia personalna i można chyba powiedzieć, że powstała współczesna Hiszpania. W 1492 zdobyto Granadę i tak zakończyła się rekonkwista. Cała Hiszpania była na powrót w rękach chrześcijan. Ponieważ nie było już z kim walczyć znalazły się pieniądze dla Kolumba. W tym samym roku, w którym zdobyto Granadę Kolumb wyruszył w swoją pierwszą wyprawę w nieznane. Hiszpanie postanowili jednocześnie dokończyć podbój Wysp Karaibskich. W 1495 doszło do dwóch bitew na Teneryfie. Mówi się o nich jako o pierwszej bitwie pod Acentejo oraz o drugiej bitwie pod Acentejo.
Pierwszą bitwę nazywa się po hiszpańsku: La Matanza de Acentejo. Było to w maju 1495. Hiszpanie wpadli w zasadzkę w wąwozach i wielu zginęło. Powrócili w listopadzie i wtedy rozegrała się druga bitwa. Po hiszpańsku nazywa się ją La Victoria de Acentejo. Jak się pewnie domyślacie tym razem Hiszpanie zwyciężyli. Bitwa się rozegrała 25 grudnia 1495 roku. Gdy będziecie zwiedzać Teneryfę to na północy możecie znaleźć dwa miasteczka. Jedno nazywa się La Victoria de Acentejo, a drugie La Matanza de Acentejo. Te nazwy upamiętniają masakrę oraz późniejsze zwycięstwo. Hiszpanie nie musieli walczyć z wszystkimi królami Teneryfy, których było wtedy około 10. Teneryfa została podbita do końca w następnym 1496 roku. Co się stało z jej mieszkańcami?
Badania genetyczne obecnych mieszkańców Wysp Kanaryjskich wskazują, że niektórzy mają geny Guanczów. Gdy będziecie zwiedzać wyspy możecie się rozglądać za rudymi z niebieskimi oczami. Co ciekawe na niektórych wyspach liczba osób z tymi genami jest bardzo mała - mniej niż 1%. Na innych dochodzi nawet do 50%. Jednak są to geny kobiet. Wygląda więc na to, że mężczyźni zginęli lub zostali sprzedani do niewoli, a kobiety miały dzieci ze zdobywcami. Przejdźmy teraz do historii Teneryfy pod panowaniem Hiszpanów.
Stolicą Teneryfy było miasto La Laguna, które jest w głębi lądu. Miasto specjalnie było daleko od morza aby nie mogli na nie łatwo napaść angielscy piraci. W nadmorskiej miejscowości Santa Cruz mieszkali biedni rybacy. Mieszkańcy stolicy La Laguna patrzyli na tych biedaków z góry i nazywali ich “chicharrero”. Było to obraźliwe określenie. Jednak z czasem stolica La Laguna podupadała, a za to miasto Santa Cruz nabrało znaczenia. Wtedy jego mieszkańcy zaczęli używać tego określenia z dumą. Tak więc dzisiaj “chicharrero” oznacza mieszkańca Santa Cruz i już nie jest obraźliwym określeniem.
W 1797 miasto Santa Cruz starali się zdobyć Anglicy pod wodzą Nelsona. Stracił on wtedy ramię. Legenda mówi, że ramię urwała mu kula z armaty o nazwie Tigre czyli tygrys. Anglików odparto. Stolicą od 1833 stało się właśnie Santa Cruz. Od 1927 stolicą jest Santa Cruz na Teneryfie oraz Las Palmas na wyspie Gran Canaria. W 1977 roku na Teneryfie doszło do największego wypadku w historii lotnictwa.
Organizacja dążąca do wyzwolenia Wysp Kanaryjskich podłożyła bombę na lotnisku na wyspie Gran Canaria. Samoloty przekierowano więc na Teneryfę. 27 marca 1977 roku była mgła. Lotnisko było pełne samolotów. Wieża kontrolna nie radziła sobie z tym ruchem. Nie potrafili też dobrze mówić po angielsku. Piloci np. nie zrozumieli czy chodzi o pierwszy czy trzeci zjazd. Po angielsku te słowa brzmią dość podobnie: first i third. Piloci Boeinga 747 linii holenderskich powiedzieli po holendersku: ruszamy, na co wieża odpowiedziała im: ok, czekajcie na nasz sygnał. Wskutek interferencji sygnałów radiowych Holendrzy usłyszeli jedynie: ok, co przyjęli za zgodę. Na pasie przed nim był jednak wciąż drugi Boeing 747 linii PanAm. We mgle Holender uderzył w Amerykanina. W samolocie holenderskim zginęli wszyscy, łącznie 248 osób. W samolocie amerykańskim zginęło 326 osób. Spośród ocalałych 70 osób 9 zmarło później w wyniku poparzeń. Tak więc liczba ofiar wzrosła do 335. Razem więc w obu samolotach zginęło 583.
Podsumowując historię Wysp Kanaryjskich i Teneryfy. Zamieszkiwali te wyspy Berberowie, który określa się słowem Gunaczowie. Byli to ludzie o jasnym kolorze skóry, jasnych bądź rudych włosach oraz niebieskich oczach. Nazwa Wyspy Kanaryjskie pochodzi od zapisków Pliniusza Starszego, który opisał, że na wyspie Gran Canaria było dużo psów, po łacinie: canis. Ptaki, które mieszkały na wyspach nazwano od nazwy wysp kanarkami. W XV wieku wyspy zdobyli Hiszpanie. Najdłużej broniła się Teneryfa. W 1797 wyspę próbował zdobyć Nelson, ale stracił prawe ramię. W 1977 na Teneryfie doszło do największej katastrofy lotniczej w historii lotnictwa.
Jest to odcinek podkastu:
Historia dla Dorosłych
Historia dla Dorosłych to podkast poświęcony historii oraz tematom, które z różnych względów byłyby niestosowne dla dzieci, albo po prostu dla nich nudne. Mam nadzieję, że będą ciekawe dla dorosłych :)