Nauka każdego dnia | Radio Katowice
Zapraszamy na krótką podróż w świat nauki. Natomiast raz w tygodniu zapraszamy na dłuższe spotkanie w naukowym podcaście. Od ciekawostek ze świata fizyki, poprzez geografię i chemię - udowadniamy, że … świat jest ciekawy!
Kategorie:
Nauka
Nauka
Nauka Każdego Dnia - odc. 55 Jesień
2022-11-03 11:08:13
Jesień, jedna z czterech podstawowych pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się umiarkowanymi temperaturami powietrza z malejącą średnią dobową oraz stosunkowo dużym w skali roku opadem atmosferycznym. Za jesień klimatyczną przyjmuje się okres, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5°C. Po jesieni następuje zima, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy – przedzimie. O jesiennej aurze z geografką Katarzyną Gajdą rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Jesień, jedna z czterech podstawowych pór roku w przyrodzie, w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzuje się umiarkowanymi temperaturami powietrza z malejącą średnią dobową oraz stosunkowo dużym w skali roku opadem atmosferycznym. Za jesień klimatyczną przyjmuje się okres, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5°C. Po jesieni następuje zima, jednak pomiędzy tymi okresami znajduje się klimatyczny etap przejściowy – przedzimie. O jesiennej aurze z geografką Katarzyną Gajdą rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia - odc. 54 Aneksja
2022-10-10 11:40:01
Słowo aneksja jest ostatnio odmieniane przez przypadki w serwisach informacyjnych. Słowo pochodzi z łaciny - od wyrażenia annexio – i oznacza przyłączenie. Jak się okazuje, najwięcej o aneksji wiedzą politolodzy. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz wyjaśni to na lekcji nauk społecznych.
Słowo aneksja jest ostatnio odmieniane przez przypadki w serwisach informacyjnych. Słowo pochodzi z łaciny - od wyrażenia annexio – i oznacza przyłączenie. Jak się okazuje, najwięcej o aneksji wiedzą politolodzy. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz wyjaśni to na lekcji nauk społecznych.
Nauka Każdego Dnia - odc. 53 Aspiryna i chemia
2022-09-27 08:12:17
Choroby nękają ludzkość od zarania dziejów. Do dziś najlepszym możliwym sposobem na zatrzymanie tego stanu jest wciąż rosnący arsenał leków. Niektóre z nich - wynalezione tysiące lat temu stały się początkiem nowych dziedzin medycyny. Nie byłoby tych odkryć, gdyby nie pokolenia chemików. I o wpływie chemii na medycynę opowie profesor Robert Musioł z Instytutu chemii UŚ, z którym rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Choroby nękają ludzkość od zarania dziejów. Do dziś najlepszym możliwym sposobem na zatrzymanie tego stanu jest wciąż rosnący arsenał leków. Niektóre z nich - wynalezione tysiące lat temu stały się początkiem nowych dziedzin medycyny. Nie byłoby tych odkryć, gdyby nie pokolenia chemików. I o wpływie chemii na medycynę opowie profesor Robert Musioł z Instytutu chemii UŚ, z którym rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia - odc. 52 Ziołolecznictwo
2022-09-19 14:00:12
W tradycyjnej medycynie surowce roślinne odgrywały niebagatelną rolę. Mieszanki takie były często przygotowywane przez aptekarzy w terapii rozmaitych dolegliwości. Należy jednak pamiętać, że podobnie jak w przypadku leków syntetycznych, również te roślinne miały bardzo silne działanie. Czasem, jak na przykład Currarę, stosowano je, aby zlikwidować przeciwnika. O historii trucizn i ziołolecznictwa z prof. Barbarą Bacler-Żbikowską i mgr Małgorzatą Stępień z Muzeum Medycyny i Farmacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
W tradycyjnej medycynie surowce roślinne odgrywały niebagatelną rolę. Mieszanki takie były często przygotowywane przez aptekarzy w terapii rozmaitych dolegliwości. Należy jednak pamiętać, że podobnie jak w przypadku leków syntetycznych, również te roślinne miały bardzo silne działanie. Czasem, jak na przykład Currarę, stosowano je, aby zlikwidować przeciwnika. O historii trucizn i ziołolecznictwa z prof. Barbarą Bacler-Żbikowską i mgr Małgorzatą Stępień z Muzeum Medycyny i Farmacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka każdego dnia Odc. 51 - Leksykografia
2022-09-16 13:58:28
Leksykografia to dziedzina nauki, która rozwinęła się praktycznie od początków piśmiennictwa. Tradycje leksykograficzne czyli słownikowe były obecne już u starożytnych Greków i Rzymian, ale do dziś przetrwało niewiele ich dorobku. Osiągnięcia w leksykografii miały również orientalne ośrodki naukowe: chińskie i indyjskie, dokonania te nie miały jednak wpływu na rozwój słownikarstwa europejskiego. Czy dziś używanie słowników jest wciąż popularne? O tym na lekcji polskiego opowie Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Leksykografia to dziedzina nauki, która rozwinęła się praktycznie od początków piśmiennictwa. Tradycje leksykograficzne czyli słownikowe były obecne już u starożytnych Greków i Rzymian, ale do dziś przetrwało niewiele ich dorobku.
Osiągnięcia w leksykografii miały również orientalne ośrodki naukowe: chińskie i indyjskie, dokonania te nie miały jednak wpływu na rozwój słownikarstwa europejskiego. Czy dziś używanie słowników jest wciąż popularne? O tym na lekcji polskiego opowie Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Osiągnięcia w leksykografii miały również orientalne ośrodki naukowe: chińskie i indyjskie, dokonania te nie miały jednak wpływu na rozwój słownikarstwa europejskiego. Czy dziś używanie słowników jest wciąż popularne? O tym na lekcji polskiego opowie Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka każdego dnia Odc. 50 - Balony w nauce
2022-09-06 18:00:02
Kto z nas nie lubi kolorowych balonów? Znane są baloniki z dzieła Banksiego, czy naszego rodzimego Grzegorza Chudego. Gdy myślimy "balon" równie często w naszym umyśle pojawia się nieco większy przedmiot, służący do transportu ludzi albo reklam. Przydatne stały się również w nauce — używa się ich do pomiaru temperatury czy wilgoci powietrza. Zapraszamy do wysłuchania podcastu naukowego właśnie o balonach — między innymi tych, które sprawdzają nanocząstki w powietrzu. Gośćmi Katarzyny Głuch-Juszkiewicz są dr Marcin Libera oraz dr Mariola Jabłońska, dyrektor Uniwersyteckich Laboratoriów Kontroli Atmosfery.
Kto z nas nie lubi kolorowych balonów? Znane są baloniki z dzieła Banksiego, czy naszego rodzimego Grzegorza Chudego. Gdy myślimy "balon" równie często w naszym umyśle pojawia się nieco większy przedmiot, służący do transportu ludzi albo reklam. Przydatne stały się również w nauce — używa się ich do pomiaru temperatury czy wilgoci powietrza.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu naukowego właśnie o balonach — między innymi tych, które sprawdzają nanocząstki w powietrzu. Gośćmi Katarzyny Głuch-Juszkiewicz są dr Marcin Libera oraz dr Mariola Jabłońska, dyrektor Uniwersyteckich Laboratoriów Kontroli Atmosfery.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu naukowego właśnie o balonach — między innymi tych, które sprawdzają nanocząstki w powietrzu. Gośćmi Katarzyny Głuch-Juszkiewicz są dr Marcin Libera oraz dr Mariola Jabłońska, dyrektor Uniwersyteckich Laboratoriów Kontroli Atmosfery.
Nauka każdego dnia Odc. 49 - Plastik w oceanach
2022-07-04 11:52:51
Skutki jednorazowego używania i następnie wyrzucania opakowań plastikowych są już wszędzie widoczne na wybrzeżach mórz i oceanów. Odpady plastikowe coraz bardziej zanieczyszczają oceany, a według jednej z ocen do roku 2050 w oceanach znajdzie się wagowo więcej plastiku niż ryb. Ludzie spożywają plastik występujący w łańcuchu pokarmowym. Wciąż nie wiadomo, w jaki sposób wpływa to na ludzkie zdrowie, ale przede wszystkim zabija ekosystem o czym mówi profesor Piotr Skubała ekolog i biolog w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz.
Skutki jednorazowego używania i następnie wyrzucania opakowań plastikowych są już wszędzie widoczne na wybrzeżach mórz i oceanów. Odpady plastikowe coraz bardziej zanieczyszczają oceany, a według jednej z ocen do roku 2050 w oceanach znajdzie się wagowo więcej plastiku niż ryb. Ludzie spożywają plastik występujący w łańcuchu pokarmowym. Wciąż nie wiadomo, w jaki sposób wpływa to na ludzkie zdrowie, ale przede wszystkim zabija ekosystem o czym mówi profesor Piotr Skubała ekolog i biolog w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz.
Nauka każdego dnia - odc. 48 Trudny język polski
2022-02-21 11:15:02
Język polski jest jednym z najtrudniejszych języków świata. Zaraz obok chińskiego, z którym problem mają nie tylko obcokrajowcy, ale i rodzimi użytkownicy tego języka. UNESCO szacuje, że nawet 77 proc. Polaków ma problem ze zrozumieniem czytanego po polsku tekstu, a jedynie 2 proc. Polaków jest sprawnych językowo. Problematyczna jest też odmiana czasowników przez osoby czy wyrażanie czasu przeszłego, teraźniejszego i przyszłego. O trudnym języku rozmawiają dr Katarzyna Wyrwas, kierownik poradni językowej działającej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach i Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Język polski jest jednym z najtrudniejszych języków świata. Zaraz obok chińskiego, z którym problem mają nie tylko obcokrajowcy, ale i rodzimi użytkownicy tego języka. UNESCO szacuje, że nawet 77 proc. Polaków ma problem ze zrozumieniem czytanego po polsku tekstu, a jedynie 2 proc. Polaków jest sprawnych językowo. Problematyczna jest też odmiana czasowników przez osoby czy wyrażanie czasu przeszłego, teraźniejszego i przyszłego. O trudnym języku rozmawiają dr Katarzyna Wyrwas, kierownik poradni językowej działającej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach i Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka każdego dnia - odc. 47 Witaminy
2022-02-14 18:57:47
Rozwój nauki o żywieniu doprowadził do tego, że możemy wyjaśnić działanie witamin, a także ich znaczenie. Odkrycie witamin także wiąże się z tą nauką. W 1911 roku Kazimierz Funk, Polak, otrzymał mieszankę czynną biologicznie, którą nazwał witaminą. Można więc powiedzieć, stworzył on naukę, która bada niedobór składników w pożywieniu, które wpływają na zdrowie człowieka. Witaminy są szeregiem związków, które pełnią ważną rolę w różnych procesach zachodzących w tkankach człowieka. Zarówno ich nadmiar jak i niedobór szkodzi naszemu zdrowiu, o czym z dr Katarzyną Kasperkiewicz rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Rozwój nauki o żywieniu doprowadził do tego, że możemy wyjaśnić działanie witamin, a także ich znaczenie. Odkrycie witamin także wiąże się z tą nauką. W 1911 roku Kazimierz Funk, Polak, otrzymał mieszankę czynną biologicznie, którą nazwał witaminą. Można więc powiedzieć, stworzył on naukę, która bada niedobór składników w pożywieniu, które wpływają na zdrowie człowieka. Witaminy są szeregiem związków, które pełnią ważną rolę w różnych procesach zachodzących w tkankach człowieka. Zarówno ich nadmiar jak i niedobór szkodzi naszemu zdrowiu, o czym z dr Katarzyną Kasperkiewicz rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka każdego dnia - odc. 46 Niepylak apollo
2022-02-07 12:45:01
Niepylak apollo to jeden z największych w naszym kraju motyli dziennych o rozpiętości skrzydeł dochodzącej do 8 cm. W Polsce jest skrajnie zagrożony wyginięciem. Parnassius clodius to gatunek występujący w całej Europie i w Azji, również na Syberii, aż po rzekę Lenę. Najnowsza publikacja amerykańskich badaczy pt. "Wings That Make Waves”, powstała przy współudziale naukowców z Uniwersytetu Śląskiego, profesora Mirosława Nakoniecznego i doktora Andrzeja Kędzierskiego. Rozmawia z nimi Katarzyna Głuch-Juszkiewicz
Niepylak apollo to jeden z największych w naszym kraju motyli dziennych o rozpiętości skrzydeł dochodzącej do 8 cm. W Polsce jest skrajnie zagrożony wyginięciem. Parnassius clodius to gatunek występujący w całej Europie i w Azji, również na Syberii, aż po rzekę Lenę. Najnowsza publikacja amerykańskich badaczy pt. "Wings That Make Waves”, powstała przy współudziale naukowców z Uniwersytetu Śląskiego, profesora Mirosława Nakoniecznego i doktora Andrzeja Kędzierskiego. Rozmawia z nimi Katarzyna Głuch-Juszkiewicz