Znak na głos
W miesięczniku „Znak” literatura ma stałe miejsce, w każdym numerze można przeczytać eseje, krótkie prozy, wiersze, felietony, recenzje i szkice krytyczne. Ciągle nam jej mało, dlatego będziemy również o literaturze opowiadać – na głos. W cyklu podcastów „Stacja: literatura na głos” Anna Marchewka oraz Wojciech Bonowicz prezentować będą książki nie zawsze wystarczająco uznane czy popularne, ale zawsze warte uwagi. ~~Muzyka i realizacja dźwięku: Tomek Kruk ~~ Projekt okładki: Władysław Buchner
Kategorie:
Kultura
Kultura
Polowanie na Idee | Michał Jędrzejek o Charlesie Taylorze
2023-08-03 11:00:00
Od lat 60. XX w. w Europie Zachodniej spada liczba osób wierzących w Boga i chodzących do kościoła. W takich krajach jak Szwecja czy Holandia jest dziś więcej ateistów niż ludzi religijnych, a do kościoła zagląda ok. 3% społeczeństwa. W Polsce w ostatnich latach także doświadczamy galopującej sekularyzacji – zwłaszcza w najmłodszym pokoleniu. Jaka będzie zatem przyszłość religii? Kanadyjski filozof Charles Taylor przekonuje, że religia nie zniknie z naszego życia. Tym, co zniknie, a właściwie już zniknęło, jest jedynie „christianitas”, świat chrześcijański, w którym religia przenikała wszystkie sfery życia: politykę, gospodarkę, ekonomię, prawo. Pozostają jednak dostępne rozmaite ścieżki wiary. O tym, czy czeka nas świecka Polska, czemu wciąż wierzymy w duchy i dlaczego czciciele Latającego Potwora Spaghetti nie mogą założyć u nas swojego Kościoła opowiada w nowym odcinku „Polowania na idee” Michał Jędrzejek. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Od lat 60. XX w. w Europie Zachodniej spada liczba osób wierzących w Boga i chodzących do kościoła. W takich krajach jak Szwecja czy Holandia jest dziś więcej ateistów niż ludzi religijnych, a do kościoła zagląda ok. 3% społeczeństwa. W Polsce w ostatnich latach także doświadczamy galopującej sekularyzacji – zwłaszcza w najmłodszym pokoleniu.
Jaka będzie zatem przyszłość religii?
Kanadyjski filozof Charles Taylor przekonuje, że religia nie zniknie z naszego życia. Tym, co zniknie, a właściwie już zniknęło, jest jedynie „christianitas”, świat chrześcijański, w którym religia przenikała wszystkie sfery życia: politykę, gospodarkę, ekonomię, prawo. Pozostają jednak dostępne rozmaite ścieżki wiary.
O tym, czy czeka nas świecka Polska, czemu wciąż wierzymy w duchy i dlaczego czciciele Latającego Potwora Spaghetti nie mogą założyć u nas swojego Kościoła opowiada w nowym odcinku „Polowania na idee” Michał Jędrzejek.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Polowanie na Idee | Karol Kleczka o Davidzie Graeberze
2023-07-06 08:00:00
Czy Twoja praca daje światu coś sensownego? Jak w jednym zdaniu opisał/abyś to, czym się zajmujesz? Jesteś w stanie pokazać fizyczne efekty swojej pracy oprócz własnego zmęczenia? David Graeber , od wczesnych lat związany z aktywizmem, ruchem lewicowym i anarchistycznym, ukuł pojęcie „ bullshit jobs ”. Pisał o nich tak: „Ogromne rzesze ludzi, zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej, spędzają całe swoje pracownicze życie wykonując zadania, które, jak sami po cichu przyznają, nie muszą tak naprawdę być wykonane. Moralne i duchowe zniszczenia wywoływane przez taką pracę są większe, niż mogłoby się wydawać i, choć praktycznie nikt o tym głośno nie mówi, zostawiają bliznę na naszym zbiorowym jestestwie.” O Davidzie Graeberze oraz o zmianie perspektywy, jaką przyniosło zetknięcie z tym nietuzinkowym myślicielem społecznym, opowie w dzisiejszym podcaście Karol Kleczka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Czy Twoja praca daje światu coś sensownego? Jak w jednym zdaniu opisał/abyś to, czym się zajmujesz? Jesteś w stanie pokazać fizyczne efekty swojej pracy oprócz własnego zmęczenia?
David Graeber, od wczesnych lat związany z aktywizmem, ruchem lewicowym i anarchistycznym, ukuł pojęcie „bullshit jobs”. Pisał o nich tak:
„Ogromne rzesze ludzi, zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej, spędzają całe swoje pracownicze życie wykonując zadania, które, jak sami po cichu przyznają, nie muszą tak naprawdę być wykonane. Moralne i duchowe zniszczenia wywoływane przez taką pracę są większe, niż mogłoby się wydawać i, choć praktycznie nikt o tym głośno nie mówi, zostawiają bliznę na naszym zbiorowym jestestwie.”
O Davidzie Graeberze oraz o zmianie perspektywy, jaką przyniosło zetknięcie z tym nietuzinkowym myślicielem społecznym, opowie w dzisiejszym podcaście Karol Kleczka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Katerynie Babkinie
2023-06-19 06:00:00
Ukraińska poetka, dziennikarka, scenarzystka Kateryna Babkina to bohaterka dzisiejszej Stacji: Literatura na głos. Jej najnowsza książka „Nie boli”, wydana przez Warstwy, to szczególnie ciekawy przekład z języka ukraińskiego. Ściszanie bólu, o którym pisze Babkina, to ułuda. Nowa książka poetki nie tyle rozdrapuje rany, co raczej manifestuje strategię poważniejszą niż przetrwanie w trakcie wojny. Odpowiedzią na zniszczenie jest miłość. Odpowiedzią jest też poezja, twórczość literacka, co na początku wojny nie było oczywiste dla ukraińskich pisarek i pisarzy. Książka Babkiny nie przeczy stanowi wyjątkowemu, lecz szuka dla niego środków wyrazu. Jest możliwe wynalezienie takich środków, które na sytuację niemożliwą odpowiadają. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Ukraińska poetka, dziennikarka, scenarzystka Kateryna Babkina to bohaterka dzisiejszej Stacji: Literatura na głos. Jej najnowsza książka „Nie boli”, wydana przez Warstwy, to szczególnie ciekawy przekład z języka ukraińskiego. Ściszanie bólu, o którym pisze Babkina, to ułuda. Nowa książka poetki nie tyle rozdrapuje rany, co raczej manifestuje strategię poważniejszą niż przetrwanie w trakcie wojny. Odpowiedzią na zniszczenie jest miłość.
Odpowiedzią jest też poezja, twórczość literacka, co na początku wojny nie było oczywiste dla ukraińskich pisarek i pisarzy. Książka Babkiny nie przeczy stanowi wyjątkowemu, lecz szuka dla niego środków wyrazu. Jest możliwe wynalezienie takich środków, które na sytuację niemożliwą odpowiadają.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Can Xue
2023-05-15 09:00:00
Can Xue to jedna z najwybitniejszych chińskich pisarek. Jej literacki pseudonim oznacza „śnieg, który nie chce się stopić” jak śnieg na szczycie góry i symbolika tego znaczenia jest uderzająca. Jej historia to opowieść o oporze i olbrzymiej sile talentu pokonującej przeszkody, które zdają się nie do pokonania. Jej rodzice uznani zostali za wrogów ludu i gdy pisarka była dzieckiem, rodzina została rozbita. Wychowała ją babcia, żyły w głodzie. Zablokowano jej drogę do nauki, odmówiono prawa do edukacji. Przerażającą typowość tego losu podkreśla jeszcze inna książka, „Tysiąc lat radości i trosk” Ai Weiweia. O wielkości literatury Can Xue i jej powieści „Ulica Żółtego Błota: mówi w najnowszym odcinku „Stacji: Literatura na głos” Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Can Xue to jedna z najwybitniejszych chińskich pisarek. Jej literacki pseudonim oznacza „śnieg, który nie chce się stopić” jak śnieg na szczycie góry i symbolika tego znaczenia jest uderzająca. Jej historia to opowieść o oporze i olbrzymiej sile talentu pokonującej przeszkody, które zdają się nie do pokonania.
Jej rodzice uznani zostali za wrogów ludu i gdy pisarka była dzieckiem, rodzina została rozbita. Wychowała ją babcia, żyły w głodzie. Zablokowano jej drogę do nauki, odmówiono prawa do edukacji. Przerażającą typowość tego losu podkreśla jeszcze inna książka, „Tysiąc lat radości i trosk” Ai Weiweia.
O wielkości literatury Can Xue i jej powieści „Ulica Żółtego Błota: mówi w najnowszym odcinku „Stacji: Literatura na głos” Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Polowanie na Idee | Mateusz Burzyk o Rebecce Solnit
2023-05-01 06:00:00
Feminizm i sprzeciw wobec praktyk niedemokratycznych, nadzieja, swoboda wędrowania oraz walka ze zmianami klimatycznymi – to wiodące tematy Rebekki Solnit, bohaterki dzisiejszego podcastu. Pisanie w pierwszej osobie uwiarygadnia książki Solnit, ale ma także charakter aktywizujący i wyzwolicielski, bo jak przyznaje „milczenie i wstyd są zaraźliwe – ale mowa i odwaga również”. „Dla mnie Solnit to przede wszystkim autorka zachęcająca do zaangażowania, nadziei na zmianę, usiłująca poszerzać pole doświadczanej wolności” – mówi Mateusz Burzyk w najnowszym odcinku „Polowania na Idee”. A dla Was? Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Feminizm i sprzeciw wobec praktyk niedemokratycznych, nadzieja, swoboda wędrowania oraz walka ze zmianami klimatycznymi – to wiodące tematy Rebekki Solnit, bohaterki dzisiejszego podcastu.
Pisanie w pierwszej osobie uwiarygadnia książki Solnit, ale ma także charakter aktywizujący i wyzwolicielski, bo jak przyznaje „milczenie i wstyd są zaraźliwe – ale mowa i odwaga również”.
„Dla mnie Solnit to przede wszystkim autorka zachęcająca do zaangażowania, nadziei na zmianę, usiłująca poszerzać pole doświadczanej wolności” – mówi Mateusz Burzyk w najnowszym odcinku „Polowania na Idee”. A dla Was?
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Kathy Acker
2023-04-17 06:00:00
Proza Kathy Acker jest głęboko muzyczna, bo też sama Acker wyrosła ze sceny punkowej i jazzowej. Tekst jej powieści „Krew i flaki w szkole średniej” się dzieje, stosuje technikę zakłóceń, najlepiej brzmi na głos. Niemniej wciąż można czuć opór przed odczytywaniem jej w przestrzeni publicznej. Uznawano ją za skandaliczną, powieść była na przykład objęta zakazem publikacji w Niemczech w 1986 r., ale inni widzieli w niej tekst rewolucyjny. Czy obsceniczny język może być narzędziem rewolucji i łamania tabu? Dziś Anna Marchewka czyta książkę-legendę, która powraca do polskiej sceny wydawniczej. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Proza Kathy Acker jest głęboko muzyczna, bo też sama Acker wyrosła ze sceny punkowej i jazzowej. Tekst jej powieści „Krew i flaki w szkole średniej” się dzieje, stosuje technikę zakłóceń, najlepiej brzmi na głos. Niemniej wciąż można czuć opór przed odczytywaniem jej w przestrzeni publicznej. Uznawano ją za skandaliczną, powieść była na przykład objęta zakazem publikacji w Niemczech w 1986 r., ale inni widzieli w niej tekst rewolucyjny.
Czy obsceniczny język może być narzędziem rewolucji i łamania tabu? Dziś Anna Marchewka czyta książkę-legendę, która powraca do polskiej sceny wydawniczej.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Polowanie na Idee | Michał Jędrzejek o Nassimie N. Talebie
2023-04-04 15:00:00
Nassim N. Taleb to myśliciel zajmujący się ryzykiem, przypadkiem i rynkową grą. Można powiedzieć, że to ktoś, kto chciałby starożytny sceptycyzm wprowadzić na Wall Street. Jego nazwisko jest odmieniane przez wszystkie przypadki wtedy, gdy pojawiają się niespodziewane zdarzenia - w języku Taleba są to właśnie tzw. czarne łabędzie – które zaburzają istniejące prognozy: takie jak kryzys finansowy z 2008 r., globalna pandemia Covid-19 czy atak Rosji na Ukrainę. Ostatnie lata to w końcu, jak się wydaje, czas przelotu nad światem kolejnych czarnych łabędzi. Kim jest autor „Antykruchości” i jakie idee przedstawia? Odpowiada Michał Jędrzejek. Nassim N. Taleb w maju wystąpi na konferencji Impact'23 we współpracy z którą powstał ten odcinek. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Nassim N. Taleb to myśliciel zajmujący się ryzykiem, przypadkiem i rynkową grą. Można powiedzieć, że to ktoś, kto chciałby starożytny sceptycyzm wprowadzić na Wall Street.
Jego nazwisko jest odmieniane przez wszystkie przypadki wtedy, gdy pojawiają się niespodziewane zdarzenia - w języku Taleba są to właśnie tzw. czarne łabędzie – które zaburzają istniejące prognozy: takie jak kryzys finansowy z 2008 r., globalna pandemia Covid-19 czy atak Rosji na Ukrainę. Ostatnie lata to w końcu, jak się wydaje, czas przelotu nad światem kolejnych czarnych łabędzi.
Kim jest autor „Antykruchości” i jakie idee przedstawia? Odpowiada Michał Jędrzejek.
Nassim N. Taleb w maju wystąpi na konferencji Impact'23 we współpracy z którą powstał ten odcinek.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Polowanie na Idee | Karol Kleczka o Dereku Parficie i tożsamości osobowej
2023-03-15 06:00:00
Wyobraź sobie, że przeglądasz album ze zdjęciami z dzieciństwa. Czy pamiętasz cokolwiek z twojego pierwszego roku życia? Z pierwszych trzech? Czy jesteś w stanie powiedzieć co łączy cię z tamtym małym człowieczkiem? Albo choćby ze sobą z dnia wczorajszego? Pytanie o to kim jestem, co łączy mnie ze mną z przeszłości i co będzie łączyć ze mną jutro, to pytanie o tożsamość osobową. Ten doniosły problem filozoficzny ma sporą historię i literaturę, ale pewien brytyjski filozof wniósł istotny wkład do jego wyjaśnienia, posługując się pobudzającym wyobraźnię eksperymentem myślowym. To zmarły pięć lat temu Derek Parfit, specjalista od pojęcia osoby, jej tożsamości w czasie oraz racji, którymi kierują się ludzie w wyborach etycznych. Poświęcimy mu ten odcinek Polowania na Idee. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Wyobraź sobie, że przeglądasz album ze zdjęciami z dzieciństwa. Czy pamiętasz cokolwiek z twojego pierwszego roku życia? Z pierwszych trzech? Czy jesteś w stanie powiedzieć co łączy cię z tamtym małym człowieczkiem? Albo choćby ze sobą z dnia wczorajszego?
Pytanie o to kim jestem, co łączy mnie ze mną z przeszłości i co będzie łączyć ze mną jutro, to pytanie o tożsamość osobową. Ten doniosły problem filozoficzny ma sporą historię i literaturę, ale pewien brytyjski filozof wniósł istotny wkład do jego wyjaśnienia, posługując się pobudzającym wyobraźnię eksperymentem myślowym. To zmarły pięć lat temu Derek Parfit, specjalista od pojęcia osoby, jej tożsamości w czasie oraz racji, którymi kierują się ludzie w wyborach etycznych. Poświęcimy mu ten odcinek Polowania na Idee.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Monie Chollet
2023-02-27 17:00:00
„Tak bym chciała mówić o miłości jedynie w ten sposób, przywołując w nieskończoność najpiękniejsze historie jakie znam. Istnieje ścisłe pokrewieństwo między impulsem miłosnym, a impulsem narracyjnym, a ja nigdy nie potrafiłam się oprzeć dobrej historii. Zakochać się znaczy poczuć się tak, jakbyśmy przeniknęli przez stronę książki czy ekran i ujrzeli jak nasze życie uruchamia fascynujące mechanizmy i procesy będące zwykle dziełem genialnego pisarza czy dobrego scenarzysty”. Ale tak mówić o miłości się nie da. Nie ma bezwarunkowej miłości do miłości tam, gdzie pojawia się miejsce na przemoc czy nierówności. Jak patriarchat sabotuje miłość? Pisze Mona Chollet, a o jej książce „Wymyślić miłość na nowo” mówi w naszym podcaście Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
„Tak bym chciała mówić o miłości jedynie w ten sposób, przywołując w nieskończoność najpiękniejsze historie jakie znam. Istnieje ścisłe pokrewieństwo między impulsem miłosnym, a impulsem narracyjnym, a ja nigdy nie potrafiłam się oprzeć dobrej historii. Zakochać się znaczy poczuć się tak, jakbyśmy przeniknęli przez stronę książki czy ekran i ujrzeli jak nasze życie uruchamia fascynujące mechanizmy i procesy będące zwykle dziełem genialnego pisarza czy dobrego scenarzysty”.
Ale tak mówić o miłości się nie da. Nie ma bezwarunkowej miłości do miłości tam, gdzie pojawia się miejsce na przemoc czy nierówności. Jak patriarchat sabotuje miłość? Pisze Mona Chollet, a o jej książce „Wymyślić miłość na nowo” mówi w naszym podcaście Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o opowiadaniach węgierskich
2022-12-16 14:00:00
„Zdarzają się przecież dni, kiedy jesteśmy samą wrażliwością, otwartą raną”. „Halandża” to barwna antologia opowiadań węgierskich modernistów i - na szczęście! - również modernistek. Jedną z autorek jest Margit Kaffka, jedna z najjaśniejszych gwiazd tamtejszej literatury, główna bohaterka tego odcinka podcastu „Stacja: literatura na głos”. Do zimowego czytania Węgierek i Węgrów zaprasza Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/
„Zdarzają się przecież dni, kiedy jesteśmy samą wrażliwością, otwartą raną”.
„Halandża” to barwna antologia opowiadań węgierskich modernistów i - na szczęście! - również modernistek. Jedną z autorek jest Margit Kaffka, jedna z najjaśniejszych gwiazd tamtejszej literatury, główna bohaterka tego odcinka podcastu „Stacja: literatura na głos”. Do zimowego czytania Węgierek i Węgrów zaprasza Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wszystkie treści z Miesięcznika ZNAK przeczytasz tutaj https://www.miesiecznik.znak.com.pl/