Listy z XX wieku
Subskrybuj podcasty Ośrodka KARTA oraz odwiedź księgarnię www.ksiegarnia.karta.org.pl, gdzie znajdziesz najlepszą literaturę faktu XX i XXI wieku – w tym listy, wspomnienia i dzienniki – czyli najciekawsze zapisy bezpośrednich świadków historii.
Podcast dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura w sieci”.
Kategorie:
Historia
Historia
Odc. 15 Listy z frontu
2020-10-30 15:39:37
Jerzy Konrad Maciejewski (1899–1973) do udziału w wojnie polsko-ukraińskiej zgłosił się na ochotnika w wieku zaledwie 19 lat. Walczył w 19. Pułku Odsieczy Lwowa. Regularnie wysyłał listy do rodziny, w których otwarcie opisywał zarówno wydarzenia wojenne, jak i życie na tyłach frontu, np. to, jak żołnierze traktują ludność cywilną. Listy czytał: Jakub Wesołowski Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Agnieszka Knyt Nagranie i montaż: Radek Sączek
Jerzy Konrad Maciejewski (1899–1973) do udziału w wojnie polsko-ukraińskiej zgłosił się na ochotnika w wieku zaledwie 19 lat. Walczył w 19. Pułku Odsieczy Lwowa. Regularnie wysyłał listy do rodziny, w których otwarcie opisywał zarówno wydarzenia wojenne, jak i życie na tyłach frontu, np. to, jak żołnierze traktują ludność cywilną.
Listy czytał: Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Agnieszka Knyt
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytał: Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Agnieszka Knyt
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 14 Listy do Małego Przeglądu
2020-10-29 15:07:03
W październiku 1926 ukazał się pierwszy numer „Małego Przeglądu” – cotygodniowego dodatku do „Naszego Przeglądu”, największej polskojęzycznej gazety żydowskiej w dwudziestoleciu międzywojennym. Był to dodatek dla dzieci, tworzony przez nie same – do dziecięcej redakcji nadchodziły listy pisane przez ich rówieśników. Publikowano korespondencję dotyczącą pozornie błahych spraw, zgodnie z podejściem pomysłodawcy i założyciela „Małego Przeglądu”, Janusza Korczaka: nie ma rzeczy nieważnych, jeśli nas dotyczą. W latach 30. w listach od czytelników swoje odbicie znalazł narastający w kraju antysemityzm. Listy czytali: Urszula Kosik, Jakub Wesołowski Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Adam Safaryjski Nagranie i montaż: Radek Sączek
W październiku 1926 ukazał się pierwszy numer „Małego Przeglądu” – cotygodniowego dodatku do „Naszego Przeglądu”, największej polskojęzycznej gazety żydowskiej w dwudziestoleciu międzywojennym. Był to dodatek dla dzieci, tworzony przez nie same – do dziecięcej redakcji nadchodziły listy pisane przez ich rówieśników. Publikowano korespondencję dotyczącą pozornie błahych spraw, zgodnie z podejściem pomysłodawcy i założyciela „Małego Przeglądu”, Janusza Korczaka: nie ma rzeczy nieważnych, jeśli nas dotyczą. W latach 30. w listach od czytelników swoje odbicie znalazł narastający w kraju antysemityzm.
Listy czytali: Urszula Kosik, Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Adam Safaryjski
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytali: Urszula Kosik, Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Adam Safaryjski
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 13 Listy z warszawskiego getta
2020-10-27 15:34:20
Zaskakujący obraz getta w Warszawie – w listach uwięzionej tam od października 1940 młodej dziewczyny, Haliny Szwambaum, pisanych do Stefanii Liliental, żyjącej wraz z synkiem po tzw. „aryjskiej” stronie miasta. W świat getta (w latach 1941–42) wprowadza nas ktoś, kto mu nie uległ, komu siłą odebrano wolność zewnętrzną, ale nie odebrano mu wolności wewnętrznej. Listy czytała: Urszula Kosik Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Hanna Antos Nagranie i montaż: Radek Sączek
Zaskakujący obraz getta w Warszawie – w listach uwięzionej tam od października 1940 młodej dziewczyny, Haliny Szwambaum, pisanych do Stefanii Liliental, żyjącej wraz z synkiem po tzw. „aryjskiej” stronie miasta. W świat getta (w latach 1941–42) wprowadza nas ktoś, kto mu nie uległ, komu siłą odebrano wolność zewnętrzną, ale nie odebrano mu wolności wewnętrznej.
Listy czytała: Urszula Kosik
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Hanna Antos
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytała: Urszula Kosik
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Hanna Antos
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 12 Listy z wojska
2020-10-26 18:01:06
Listy Jana Jakubowskiego, wysyłane do najbliższych z jednostki wojskowej w latach 1969–72. Autor początkowo entuzjastycznie opisuje codzienność na służbie, jednak w późniejszej korespondencji coraz wyraźniej widać zmęczenie, zarówno psychiczne i fizyczne, totalną instytucją wojska. Listy czytał: Jakub Wesołowski Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Dominik Czapigo Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy Jana Jakubowskiego, wysyłane do najbliższych z jednostki wojskowej w latach 1969–72. Autor początkowo entuzjastycznie opisuje codzienność na służbie, jednak w późniejszej korespondencji coraz wyraźniej widać zmęczenie, zarówno psychiczne i fizyczne, totalną instytucją wojska.
Listy czytał: Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Dominik Czapigo
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytał: Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Dominik Czapigo
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 11 Listy do przyjaciół na emigracji
2020-10-25 19:16:30
Listy Ewy Wójciak, aktorki alternatywnego Teatru Ósmego Dnia, poprzez sztukę komentującego peerelowską rzeczywistość, pisane w latach 1985–86 do przyjaciół z teatru, którzy emigrowali na Zachód. Listy czytała: Ewa Wójciak Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Zbigniew Gluza Nagranie: Radek Sączek, Jakub Staśkowiak Montaż: Radek Sączek
Listy Ewy Wójciak, aktorki alternatywnego Teatru Ósmego Dnia, poprzez sztukę komentującego peerelowską rzeczywistość, pisane w latach 1985–86 do przyjaciół z teatru, którzy emigrowali na Zachód.
Listy czytała: Ewa Wójciak
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Zbigniew Gluza
Nagranie: Radek Sączek, Jakub Staśkowiak
Montaż: Radek Sączek
Listy czytała: Ewa Wójciak
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Zbigniew Gluza
Nagranie: Radek Sączek, Jakub Staśkowiak
Montaż: Radek Sączek
Odc. 10 Listy ze stalinizmu
2020-10-23 11:31:00
Listy studentki socjologii i młodej nauczycielki do rodziców i siostry z lat 1949–53. Późniejsza słynna profesor socjologii Hanna Świda-Ziemba (1930–2012) opisuje swoim bliskim realia nauki i pracy w stalinowskiej rzeczywistości Peerelu. Listy czytała: Urszula Kosik Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Dominik Czapigo Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy studentki socjologii i młodej nauczycielki do rodziców i siostry z lat 1949–53. Późniejsza słynna profesor socjologii Hanna Świda-Ziemba (1930–2012) opisuje swoim bliskim realia nauki i pracy w stalinowskiej rzeczywistości Peerelu.
Listy czytała: Urszula Kosik
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Dominik Czapigo
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytała: Urszula Kosik
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Dominik Czapigo
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 9 Listy z Powstania
2020-10-23 10:49:31
Bogdan Rostropowicz miał 16 lat, gdy wybuchło powstanie warszawskie. Od samego początku brał w nim udział, jednak pod koniec sierpnia 1944 w drodze z placu Wilsona na Stare Miasto jego oddział został rozbity przez Niemców. Bogdan wraz z kilkunastoma ocalałymi kolegami pod osłoną nocy ruszył z powrotem na Żoliborz, ale zabłądził i trafił na cmentarz Powązkowski. Aby nie trafić wprost w ręce nieprzyjaciela, spędził tam kilka dni i na 12 stronach swojego szkolnego zeszytu pisał listy do rodziców. Listy czytał: Jakub Wesołowski Intro i outro: Maja Komorowska Komentarz: Hanna Antos Nagranie i montaż: Radek Sączek
Bogdan Rostropowicz miał 16 lat, gdy wybuchło powstanie warszawskie. Od samego początku brał w nim udział, jednak pod koniec sierpnia 1944 w drodze z placu Wilsona na Stare Miasto jego oddział został rozbity przez Niemców. Bogdan wraz z kilkunastoma ocalałymi kolegami pod osłoną nocy ruszył z powrotem na Żoliborz, ale zabłądził i trafił na cmentarz Powązkowski. Aby nie trafić wprost w ręce nieprzyjaciela, spędził tam kilka dni i na 12 stronach swojego szkolnego zeszytu pisał listy do rodziców.
Listy czytał: Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Hanna Antos
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytał: Jakub Wesołowski
Intro i outro: Maja Komorowska
Komentarz: Hanna Antos
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 8 Listy do i z warszawskiego getta
2020-10-18 10:05:14
Korespondencja przyjaciół między gettem i tzw. aryjską stroną miasta, pochodząca z Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego, utworzonego przez historyka Emanuela Ringelbluma i członków założonej przez niego tajnej organizacji „Oneg Szabat”. Zebrane przez nich dokumenty stanowią jedno z najważniejszych świadectw o zagładzie Żydów polskich. Dwie z trzech części Archiwum ukrytych na terenie getta, które udało się odnaleźć, wpisano na listę UNESCO „Pamięć Świata” jako zabytek światowego dziedzictwa (dziś znajdują się w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego). Listy czytał: Sławomir Holland Komentarz: Hanna Antos Nagranie i montaż: Radek Sączek
Korespondencja przyjaciół między gettem i tzw. aryjską stroną miasta, pochodząca z Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego, utworzonego przez historyka Emanuela Ringelbluma i członków założonej przez niego tajnej organizacji „Oneg Szabat”. Zebrane przez nich dokumenty stanowią jedno z najważniejszych świadectw o zagładzie Żydów polskich. Dwie z trzech części Archiwum ukrytych na terenie getta, które udało się odnaleźć, wpisano na listę UNESCO „Pamięć Świata” jako zabytek światowego dziedzictwa (dziś znajdują się w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego).
Listy czytał: Sławomir Holland
Komentarz: Hanna Antos
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytał: Sławomir Holland
Komentarz: Hanna Antos
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 7 List z emigracji
2020-10-16 16:46:31
Józefa Radzymińska (1921–2002), w czasie II wojny łączniczka AK, po wojnie trafiła do Argentyny, skąd nie chciała wrócić do Polski. W liście do siostry, pisanym w Buenos Aires w 1955 roku, tłumaczy – dlaczego podjęła decyzję o emigracji. List czytała: Urszula Kosik Komentarz: Adam Safaryjski Nagranie i montaż: Radek Sączek
Józefa Radzymińska (1921–2002), w czasie II wojny łączniczka AK, po wojnie trafiła do
Argentyny, skąd nie chciała wrócić do Polski. W liście do siostry, pisanym w Buenos Aires w 1955 roku, tłumaczy – dlaczego podjęła decyzję o emigracji.
List czytała: Urszula Kosik
Komentarz: Adam Safaryjski
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Argentyny, skąd nie chciała wrócić do Polski. W liście do siostry, pisanym w Buenos Aires w 1955 roku, tłumaczy – dlaczego podjęła decyzję o emigracji.
List czytała: Urszula Kosik
Komentarz: Adam Safaryjski
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Odc. 6 Listy z oflagu
2020-10-14 12:54:54
Piękna historia miłosna. Bolesław Rudnicki poznał Wandę w pociągu i… zakochał się od pierwszego wejrzenia. Było lato 1938. Po wybuchu II wojny odnaleźli się w bombardowanej Warszawie i 23 września wzięli ślub. Tydzień później Bolesław trafił do obozu jenieckiego w Woldenbergu, skąd regularnie dwa–trzy razy w miesiącu, od pierwszego dnia aż do wyzwolenia w 1945 roku, wysyłał ukochanej żonie listy, z których wybór prezentujemy. Listy czytał: Sławomir Holland Komentarz: Adam Safaryjski Nagranie i montaż: Radek Sączek
Piękna historia miłosna. Bolesław Rudnicki poznał Wandę w pociągu i… zakochał się od pierwszego wejrzenia. Było lato 1938. Po wybuchu II wojny odnaleźli się w bombardowanej Warszawie i 23 września wzięli ślub. Tydzień później Bolesław trafił do obozu jenieckiego w Woldenbergu, skąd regularnie dwa–trzy razy w miesiącu, od pierwszego dnia aż do wyzwolenia w 1945 roku, wysyłał ukochanej żonie listy, z których wybór prezentujemy.
Listy czytał: Sławomir Holland
Komentarz: Adam Safaryjski
Nagranie i montaż: Radek Sączek
Listy czytał: Sławomir Holland
Komentarz: Adam Safaryjski
Nagranie i montaż: Radek Sączek