Wszechnica.org.pl - Historia

„Wszechnica.org.pl - Historia” to baza wykładów zrealizowanych we współpracy z prestiżowymi instytucjami naukowymi. Wśród naszych partnerów znajdują się m.in. Festiwal Nauki w Warszawie, Instytut Historyczny UW, Muzeum POLIN, Zamek Królewski w Warszawie oraz Kawiarnie naukowe. Wszechnica.org.pl nagrywa też własne rozmowy z historykami i świadkami historii. Projekt realizowany jest przez Fundację Wspomagania Wsi. Do korzystania z naszego serwisu zapraszamy wszystkich, którzy cenią sobie rzetelną wiedzę oraz ciekawe dyskusje. Zapraszamy do odwiedzenia też kanału Wszechnica.org.pl - Nauka

Link RSS Link do katalogu Numer katalogowy: 4150 Wesprzyj dobrym słowem
Udostępnij
Kategorie:
Edukacja Kursy

Odcinki od najnowszych:

21. Zapomniany pokój – traktat ryski po latach
2020-03-20 00:07:29

11 kwietnia 2013 r. odbyła się debata „Zapomniany pokój – traktat ryski po latach” z udziałem profesorów Jerzego Borzęckiego i Michaiła Narinskiego oraz dra Sławomira Dębskiego, którą zorganizowało Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Zamek Królewski w Warszawie Traktat ryski (lub inaczej pokój ryski) zakończył wojnę polsko-bolszewicką (lata 1919-1920). Podpisany został w Rydze 18 marca 1921 r. przez trzy państwa: Polskę, Rosję oraz Ukrainę. Ustalał granice między państwami oraz regulował inne sporne kwestie. Traktat ryski w Polsce cieszył się (i nadal cieszy się) opinią porozumienia straconej szansy. Ile w tym prawdy? Czy można było zyskać więcej? Prof. Michaił Narinski (z Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu Stosunków Międzynarodowych, MGIMO) uważa, że obie strony były wyczerpane wojną, zatem traktat był konieczny, ale nie udałoby się Polakom wynegocjować lepszych jego warunków. Podobną opinię prezentuje prof. Jerzy Borzęcki (z Uniwersytetu w Toronto). Według niego gdyby Polacy zażądali Mińska, pokój nie zostałby zawarty. Ani po jednej ani po drugiej stronie nie było jednomyślności co do treści traktatu. Czy traktat ryski wpłynął na konstrukcję ZSRR i czy miał wpływ na rok 1991? Wkrótce po podpisaniu traktatu proklamowano Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Historycy zgodnie twierdzą, że treść traktatu zmieniła zależność Ukrainy, a tym samym pozostałych republik, które oficjalnie były niezależne i do związku wstąpiły dobrowolnie. Zapis ten dawał zatem możliwość dobrowolnego wystąpienia republik z ZSRR, a tym samym wsparł jego bezkrwawy rozpad. Czy można było uniknąć wojny bolszewickiej? I czy nazwa „wojna bolszewicka” jest w ogóle prawidłowa? Ile państw podpisało traktat – trzy czy cztery? Jaki był udział Niemiec w negocjacjach? Zapraszamy do obejrzenia lub wysłuchania debaty. W spotkaniu udział wzięli: prof. Jerzy Borzęcki, Uniwersytet w Toronto prof. Michaił Narinski, Moskiewski Państwowy Uniwersytet Stosunków Międzynarodowych (MGIMO) dr Sławomir Dębski, Dyrektor Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia Prowadzenie: Piotr Skwieciński, dziennikarz i publicysta tygodnika „W sieci”

11 kwietnia 2013 r. odbyła się debata „Zapomniany pokój – traktat ryski po latach” z udziałem profesorów Jerzego Borzęckiego i Michaiła Narinskiego oraz dra Sławomira Dębskiego, którą zorganizowało Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Zamek Królewski w Warszawie

Traktat ryski (lub inaczej pokój ryski) zakończył wojnę polsko-bolszewicką (lata 1919-1920). Podpisany został w Rydze 18 marca 1921 r. przez trzy państwa: Polskę, Rosję oraz Ukrainę. Ustalał granice między państwami oraz regulował inne sporne kwestie.

Traktat ryski w Polsce cieszył się (i nadal cieszy się) opinią porozumienia straconej szansy. Ile w tym prawdy? Czy można było zyskać więcej? Prof. Michaił Narinski (z Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu Stosunków Międzynarodowych, MGIMO) uważa, że obie strony były wyczerpane wojną, zatem traktat był konieczny, ale nie udałoby się Polakom wynegocjować lepszych jego warunków. Podobną opinię prezentuje prof. Jerzy Borzęcki (z Uniwersytetu w Toronto). Według niego gdyby Polacy zażądali Mińska, pokój nie zostałby zawarty. Ani po jednej ani po drugiej stronie nie było jednomyślności co do treści traktatu.

Czy traktat ryski wpłynął na konstrukcję ZSRR i czy miał wpływ na rok 1991? Wkrótce po podpisaniu traktatu proklamowano Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Historycy zgodnie twierdzą, że treść traktatu zmieniła zależność Ukrainy, a tym samym pozostałych republik, które oficjalnie były niezależne i do związku wstąpiły dobrowolnie. Zapis ten dawał zatem możliwość dobrowolnego wystąpienia republik z ZSRR, a tym samym wsparł jego bezkrwawy rozpad.

Czy można było uniknąć wojny bolszewickiej? I czy nazwa „wojna bolszewicka” jest w ogóle prawidłowa? Ile państw podpisało traktat – trzy czy cztery? Jaki był udział Niemiec w negocjacjach? Zapraszamy do obejrzenia lub wysłuchania debaty.

W spotkaniu udział wzięli:

prof. Jerzy Borzęcki, Uniwersytet w Toronto

prof. Michaił Narinski, Moskiewski Państwowy Uniwersytet Stosunków Międzynarodowych (MGIMO)

dr Sławomir Dębski, Dyrektor Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia

Prowadzenie: Piotr Skwieciński, dziennikarz i publicysta tygodnika „W sieci”

20. Czy komunizm niszczył narody? Kwestia narodowa w państwach komunistycznych na świecie w XX w. - dr hab. Tomasz Stryjek
2020-03-19 01:02:00

Wykład Tomasza Stryjka z cyklu zajęć z Historii Najnowszej dla maturzystów, Dom spotkań z Historią [4 stycznia 2012] Wykład zorganizowany w ramach cyklu warsztatów z Historii Najnowszej dla maturzystów. Zajęcia prowadzi Tomasz Stryjek, wieloletni nauczyciel wiedzy o społeczeństwie w liceach warszawskich, doktor habilitowany w zakresie nauk o polityce oraz autor podręcznika do nauki.

Wykład Tomasza Stryjka z cyklu zajęć z Historii Najnowszej dla maturzystów, Dom spotkań z Historią [4 stycznia 2012]

Wykład zorganizowany w ramach cyklu warsztatów z Historii Najnowszej dla maturzystów. Zajęcia prowadzi Tomasz Stryjek, wieloletni nauczyciel wiedzy o społeczeństwie w liceach warszawskich, doktor habilitowany w zakresie nauk o polityce oraz autor podręcznika do nauki.

19. Rewolucje w historii nowożytnej i najnowszej - dr hab. Tomasz Stryjek
2020-03-19 00:51:56

Wykład Tomasza Stryjka z cyklu zajęć z Historii współczesnej dla maturzystów, Collegium Civitas [27 kwietnia 2011] Treść tego spotkania (jako zamykającego cały cykl) będzie miała charakter podsumowujący i przeglądowy. Spróbujemy spojrzeć na „krótki wiek XX” (1914-1991) jako na zamkniętą epokę, w czasie której różne kraje globu, często za cenę ogromnych wyrzeczeń i ofiar, gwałtownego tempa przemian i poddania zorganizowanej przemocy, przebyły skomplikowaną drogę od społeczeństw typu tradycyjnego do postprzemysłowego. Skoncentrujemy naszą uwagę na społeczno-gospodarczym oraz światopoglądowo-obyczajowym aspekcie przemian masowych. Osią tych rozważań będą dzieje ideologii i strategii działania europejskiej lewicy – od bolszewików (1917) oraz partie należące do Kominternu (1918-1943) i Kominformu (1947-1956), przez rewizjonistów, eurokomunistów i ugrupowania Nowej Lewicy (1968) po współczesną socjaldemokrację, zielonych, feminizm i ruchy alterglobalistyczne. Towarzyszyć nam będzie refleksja nad tym, jakie koszty ponieśli Europejczycy na drodze modernizacji w XX wieku. Czy były one warte efektów, jakie osiągano stopniowo na kolejnych etapach walki o równość i powszechny dobrobyt oraz czym różniły się one dla społeczeństw zachodniej oraz środkowej i wschodniej Europy? Czy świat, w którym żyjemy jest jakkolwiek lepiej urządzony niż stulecie temu? Spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie, jak ideę sprawiedliwości społecznej rozumieli nasi dziadkowie i rodzice oraz jak ją rozumieją – jeśli w ogóle ich ona interesuje – młodsze pokolenia Europejczyków. Czy prawdziwe jest przekonanie, że żyjemy w epoce antyutopii, rewolucje nam nie grożą, te zaś, które miały miejsce w przeszłości, służą jedynie, jako atrakcyjne źródło symboli kultury masowej.

Wykład Tomasza Stryjka z cyklu zajęć z Historii współczesnej dla maturzystów, Collegium Civitas [27 kwietnia 2011]

Treść tego spotkania (jako zamykającego cały cykl) będzie miała charakter podsumowujący i przeglądowy. Spróbujemy spojrzeć na „krótki wiek XX” (1914-1991) jako na zamkniętą epokę, w czasie której różne kraje globu, często za cenę ogromnych wyrzeczeń i ofiar, gwałtownego tempa przemian i poddania zorganizowanej przemocy, przebyły skomplikowaną drogę od społeczeństw typu tradycyjnego do postprzemysłowego. Skoncentrujemy naszą uwagę na społeczno-gospodarczym oraz światopoglądowo-obyczajowym aspekcie przemian masowych. Osią tych rozważań będą dzieje ideologii i strategii działania europejskiej lewicy – od bolszewików (1917) oraz partie należące do Kominternu (1918-1943) i Kominformu (1947-1956), przez rewizjonistów, eurokomunistów i ugrupowania Nowej Lewicy (1968) po współczesną socjaldemokrację, zielonych, feminizm i ruchy alterglobalistyczne. Towarzyszyć nam będzie refleksja nad tym, jakie koszty ponieśli Europejczycy na drodze modernizacji w XX wieku. Czy były one warte efektów, jakie osiągano stopniowo na kolejnych etapach walki o równość i powszechny dobrobyt oraz czym różniły się one dla społeczeństw zachodniej oraz środkowej i wschodniej Europy? Czy świat, w którym żyjemy jest jakkolwiek lepiej urządzony niż stulecie temu? Spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie, jak ideę sprawiedliwości społecznej rozumieli nasi dziadkowie i rodzice oraz jak ją rozumieją – jeśli w ogóle ich ona interesuje – młodsze pokolenia Europejczyków. Czy prawdziwe jest przekonanie, że żyjemy w epoce antyutopii, rewolucje nam nie grożą, te zaś, które miały miejsce w przeszłości, służą jedynie, jako atrakcyjne źródło symboli kultury masowej.

18. Indie i ich sąsiedzi od 1945 po współczesność – mocarstwa czy „kolosy na glinianych nogach”? - dr hab. Krzysztof Dębnicki
2020-03-19 00:32:25

Wykład dr Krzysztofa Dębnickiego zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Collegium Civitas [30 marca 2011] Indie i Azja Południowa to jeden z najludniejszych, najważniejszych i najszybciej rozwijających się regionów współczesnego świata. W dynamicznie rozwijającej się Azji już dzisiaj staje się, obok Chin, jednym z dwóch kluczowych ośrodków cywilizacyjnych, gospodarczych i wojskowych. Statystycznie Azja Południowa „idzie do przodu jak burza”, ale dane to nie wszystko. Region poddany jest silnej presji demograficznej i politycznej, rozrywany wewnętrznymi konfliktami, ruchami odśrodkowymi i terroryzmem. Jaka będzie przyszłość tego regionu, czy Azja Południowa sprosta międzynarodowej konkurencji w ramach zmieniającego się szybko świata?

Wykład dr Krzysztofa Dębnickiego zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Collegium Civitas [30 marca 2011]
Indie i Azja Południowa to jeden z najludniejszych, najważniejszych i najszybciej rozwijających się regionów współczesnego świata. W dynamicznie rozwijającej się Azji już dzisiaj staje się, obok Chin, jednym z dwóch kluczowych ośrodków cywilizacyjnych, gospodarczych i wojskowych. Statystycznie Azja Południowa „idzie do przodu jak burza”, ale dane to nie wszystko. Region poddany jest silnej presji demograficznej i politycznej, rozrywany wewnętrznymi konfliktami, ruchami odśrodkowymi i terroryzmem. Jaka będzie przyszłość tego regionu, czy Azja Południowa sprosta międzynarodowej konkurencji w ramach zmieniającego się szybko świata?

17. Ludobójstwo na świecie w XX w. i współczesne spory o Holocaust - prof. dr hab. Grzegorz Motyka
2020-03-19 00:23:00

Wykład profesora Grzegorza Motyki zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Collegium Civitas [13 kwietnia 2011] Pojęcie „genocyd” (ludobójstwo), wymyślone przez R. Lemkina na określenie zbrodni, których celem jest unicestwienie grup narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych, wprowadziła w 1948 r. ONZ. Do zbrodni uznanych za ludobójstwo zalicza się przede wszystkim zagładę Żydów, a także m.in. rzeź Ormian, zbrodnie „Czerwonych Khmerów” w Kambodży oraz masakry w Rwandzie (a spośród zbrodni popełnionych na Polakach np. „Akcję AB”, rzezie UPA, mord w Katyniu). Niektórzy badacze posuwają się do negacji nazistowskich zbrodni, częściej używając tego terminu dla podkreślenia cierpień innych narodów. Jednak choć Holocaust nie był ludobójstwem jedynym, to na pewno wyjątkowo okrutnym, gdyż w tym wypadku sprawcy, kierując się względami rasowymi, dążyli do unicestwienia całego narodu, stosując przy tym przemysłowe metody zbrodni (komory gazowe).

Wykład profesora Grzegorza Motyki zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Collegium Civitas [13 kwietnia 2011]

Pojęcie „genocyd” (ludobójstwo), wymyślone przez R. Lemkina na określenie zbrodni, których celem jest unicestwienie grup narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych, wprowadziła w 1948 r. ONZ. Do zbrodni uznanych za ludobójstwo zalicza się przede wszystkim zagładę Żydów, a także m.in. rzeź Ormian, zbrodnie „Czerwonych Khmerów” w Kambodży oraz masakry w Rwandzie (a spośród zbrodni popełnionych na Polakach np. „Akcję AB”, rzezie UPA, mord w Katyniu). Niektórzy badacze posuwają się do negacji nazistowskich zbrodni, częściej używając tego terminu dla podkreślenia cierpień innych narodów. Jednak choć Holocaust nie był ludobójstwem jedynym, to na pewno wyjątkowo okrutnym, gdyż w tym wypadku sprawcy, kierując się względami rasowymi, dążyli do unicestwienia całego narodu, stosując przy tym przemysłowe metody zbrodni (komory gazowe).

15. Drzemiący wulkan? Rola Chin w polityce światowej od 1945 r. do współczesności - prof. dr hab. Waldemar J. Dziak
2020-03-18 23:57:33

Wykład profesora Waldemara Dziaka zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Collegium Civitas [16 marca 2011] Celem wykładu będzie omówienie pozycji Chin na politycznej mapie świata oraz przybliżenie słuchaczom czynników warunkujących gwałtowny wzrost gospodarczy tego państwa oraz jego konsekwencje dla polityki światowej. Prowadzący pokusi się także o próbę udowodnienia, że Chiny wyprzedzą Amerykę w II połowie XXI wieku i staną się największym mocarstwem trzeciego millenium.

Wykład profesora Waldemara Dziaka zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Collegium Civitas [16 marca 2011]

Celem wykładu będzie omówienie pozycji Chin na politycznej mapie świata oraz przybliżenie słuchaczom czynników warunkujących gwałtowny wzrost gospodarczy tego państwa oraz jego konsekwencje dla polityki światowej. Prowadzący pokusi się także o próbę udowodnienia, że Chiny wyprzedzą Amerykę w II połowie XXI wieku i staną się największym mocarstwem trzeciego millenium.

14. Dlaczego ZSRR przegrał zimną wojnę? Geostrategiczne i ekonomiczne przesłanki upadku komunizmu - prof. dr hab. Dariusz Stola
2020-03-18 23:44:07

Wykład profesora Dariusza Stoli zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Dom Spotkań z Historią [1 marca 2011] Pod koniec lat 80. XX wieku, ku ogólnemu zaskoczeniu, Związek Radziecki wycofał się z wyścigu zbrojeń, rozpoczął głębokie reformy wewnętrzne i zezwolił na jeszcze dalej idące reformy w krajach satelickich, a następnie stracił nad nimi kontrolę. Upadły rządy komunistyczne w Europie, a wkrótce potem z map zniknęło największe państwo świata – ZSRR. Prowadzący omówi przebieg i główne przyczyny tych epokowych wydarzeń, w tym zwłaszcza niewydolność gospodarczą, zapóźnienie technologiczne i napięcia społeczne w krajach bloku radzieckiego, oraz niewspółmierne do możliwości zaangażowanie sił ZSRR poza jego granicami. Słabnięcie ZSRR kontrastowało z równoczesnym rozwojem Zachodu i Chin, które potrafiły czerpać korzyści z rewolucji technologicznej i narastających procesów globalizacji.

Wykład profesora Dariusza Stoli zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Dom Spotkań z Historią [1 marca 2011]

Pod koniec lat 80. XX wieku, ku ogólnemu zaskoczeniu, Związek Radziecki wycofał się z wyścigu zbrojeń, rozpoczął głębokie reformy wewnętrzne i zezwolił na jeszcze dalej idące reformy w krajach satelickich, a następnie stracił nad nimi kontrolę. Upadły rządy komunistyczne w Europie, a wkrótce potem z map zniknęło największe państwo świata – ZSRR. Prowadzący omówi przebieg i główne przyczyny tych epokowych wydarzeń, w tym zwłaszcza niewydolność gospodarczą, zapóźnienie technologiczne i napięcia społeczne w krajach bloku radzieckiego, oraz niewspółmierne do możliwości zaangażowanie sił ZSRR poza jego granicami. Słabnięcie ZSRR kontrastowało z równoczesnym rozwojem Zachodu i Chin, które potrafiły czerpać korzyści z rewolucji technologicznej i narastających procesów globalizacji.

13. Nazizm i stalinizm – podobieństwa i różnice. Czy współczesna Europa potrzebuje komunistycznej Norymbergi? - prof. dr hab. Wojciech Roszkowski
2020-03-18 23:25:14

Wykład profesora Wojciecha Roszkowskiego zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Dom Spotkań z Historią [9 lutego 2011] Porównanie komunizmu i nazizmu jest ryzykowne, podobnie jak wszelkie porównania historyczne. Między obydwoma systemami zachodziły spore różnice, ale chyba więcej było podobieństw. Niemiecki nazizm upadł w wyniku klęski wojennej, podczas gdy komunizm sowiecki załamał się pod ciężarem własnych słabości, a komunizm chiński trwa nadal. W Zachodniej Europie tradycja komunistyczna jest nadal dość żywa. Wszystko to sprawia, że trudno mówić o „rozliczeniu” zbrodni komunistycznych tak, jak stało się to (choć w niepełnym wymiarze) w przypadku zbrodni nazistowskich. „Pojednanie przez zapomnienie” po upadku systemu komunistycznego grozi jednak zatarciem kryteriów oceny moralnej działalności publicznej.

Wykład profesora Wojciecha Roszkowskiego zorganizowany w ramach cyklu dla maturzystów, Dom Spotkań z Historią [9 lutego 2011]

Porównanie komunizmu i nazizmu jest ryzykowne, podobnie jak wszelkie porównania historyczne. Między obydwoma systemami zachodziły spore różnice, ale chyba więcej było podobieństw. Niemiecki nazizm upadł w wyniku klęski wojennej, podczas gdy komunizm sowiecki załamał się pod ciężarem własnych słabości, a komunizm chiński trwa nadal. W Zachodniej Europie tradycja komunistyczna jest nadal dość żywa. Wszystko to sprawia, że trudno mówić o „rozliczeniu” zbrodni komunistycznych tak, jak stało się to (choć w niepełnym wymiarze) w przypadku zbrodni nazistowskich. „Pojednanie przez zapomnienie” po upadku systemu komunistycznego grozi jednak zatarciem kryteriów oceny moralnej działalności publicznej.

12. Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939-1947 - prof. Grzegorz Motyka
2020-03-18 22:04:30

Wykład profesora Grzegorza Motyki zorganizowany w ramach Szkoły Otwartej w Liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie [8 lutego 2012] Prof. Grzegorz Motyka – historyk, specjalizujący się w tematyce ukraińskiej, od 2011 członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej. Jest autorem książki „Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła” stanowiącej pełen zarys stosunków polsko ukraińskich w latach 1943 – 1947. Prof. Motyka przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja „Wisła”, przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

Wykład profesora Grzegorza Motyki zorganizowany w ramach Szkoły Otwartej w Liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie [8 lutego 2012]

Prof. Grzegorz Motyka – historyk, specjalizujący się w tematyce ukraińskiej, od 2011 członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej. Jest autorem książki „Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła” stanowiącej pełen zarys stosunków polsko ukraińskich w latach 1943 – 1947. Prof. Motyka przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja „Wisła”, przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

Informacja dotycząca prawa autorskich: Wszelka prezentowana tu zawartość podkastu jest własnością jego autora

Wyszukiwanie

Kategorie