Pogawędnik Filozoficzny
Gadamy o filozofii i jej okolicach. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium.
Pogawędnik redagują pracownicy Instytutu Filozofii UMK: Marcin T. Zdrenka i Adam Grzeliński przy współpracy Piotra Domerackiego,
wspierani przez wspólnotę osób zaprzyjaźnionych z toruńską filozofią.
Główny motyw graficzny podkastu - Nikodem Pręgowski.
Główny temat muzyczny - Waldemar Bata.
O eugenice z prof. Zdzisławą Piątek | PF 41
2021-03-15 06:00:00
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o eugenice. Gościmy prof. Zdzisławę Piątek, zasłużoną badaczkę filozofii nauki i filozofii przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucjonizmu i filozofii środowiskowej. Rozmawiamy o koncepcji, którą – jak się powszechnie wydaje – dawno porzucono. Jest bowiem postrzegana jako kontrowersyjna, nawet niebezpieczna, a postulujących program ulepszania ludzkości badaczy piętnuje się jako zwolenników rozwiązań typowych dla państw totalitarnych. Możliwe jednak, że tylko daliśmy się zdominować zideologizowanemu i jednostronnemu sposobowi widzenia tej koncepcji, a nad programem Francisa Galtona warto się ponownie poważnie zastanowić. Profesor Piątek, autorka książki „Eugenika – zagrożenie czy nadzieja ludzkości?” z pewnością rzuca nowe światło na to zagadnienie. Prof. Zdzisława Piątek – emerytowana profesor zwyczajny w Instytucie Filozofii UJ. Absolwentka dwóch fakultetów Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania w dziedzinie szeroko rozumianej filozofii nauki i filozofii przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucjonizmu oraz filozofii środowiskowej. Jej najważniejsze publikacje to: „Biologiczne podstawy języka a N. Chomsky’ego koncepcja gramatyki” (1978), „Aspekty antropocentryzmu” (1988), „Biologia wobec płci i seksu” (1994), „Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie” (1998), „Pawi ogon, czyli o biologicznych uwarunkowaniach kultury” (2007), „Ekofilozofia” (2008), „O śmierci, seksie i metodzie in vitro (2011), „Eugenika. Zagrożenie czy nadzieja ludzkości? (2020). Jest autorką ponad stu dwudziestu artykułów naukowych publikowanych w czasopismach polskich i zagranicznych. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o eugenice. Gościmy prof. Zdzisławę Piątek, zasłużoną badaczkę filozofii nauki i filozofii przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucjonizmu i filozofii środowiskowej.
Rozmawiamy o koncepcji, którą – jak się powszechnie wydaje – dawno porzucono. Jest bowiem postrzegana jako kontrowersyjna, nawet niebezpieczna, a postulujących program ulepszania ludzkości badaczy piętnuje się jako zwolenników rozwiązań typowych dla państw totalitarnych. Możliwe jednak, że tylko daliśmy się zdominować zideologizowanemu i jednostronnemu sposobowi widzenia tej koncepcji, a nad programem Francisa Galtona warto się ponownie poważnie zastanowić. Profesor Piątek, autorka książki „Eugenika – zagrożenie czy nadzieja ludzkości?” z pewnością rzuca nowe światło na to zagadnienie.
Prof. Zdzisława Piątek – emerytowana profesor zwyczajny w Instytucie Filozofii UJ. Absolwentka dwóch fakultetów Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania w dziedzinie szeroko rozumianej filozofii nauki i filozofii przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem ewolucjonizmu oraz filozofii środowiskowej. Jej najważniejsze publikacje to: „Biologiczne podstawy języka a N. Chomsky’ego koncepcja gramatyki” (1978), „Aspekty antropocentryzmu” (1988), „Biologia wobec płci i seksu” (1994), „Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie” (1998), „Pawi ogon, czyli o biologicznych uwarunkowaniach kultury” (2007), „Ekofilozofia” (2008), „O śmierci, seksie i metodzie in vitro (2011), „Eugenika. Zagrożenie czy nadzieja ludzkości? (2020).
Jest autorką ponad stu dwudziestu artykułów naukowych publikowanych w czasopismach polskich i zagranicznych.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O humanistycznym nomadzie | PF 40
2021-03-01 06:00:00
Do tego odcinka zaprosiliśmy nietypowego Gościa, który dopiero po chwili gotów jest przyznać, że jest trochę filozofem. Doktor Michał Rydlewski z Uniwersytetu Wrocławskiego jest bowiem także etnologiem, medio-, ludo- i kulturoznawcą oraz – także (zgodził się na to nasze przezwisko) – humanistycznym nomadą. Studiował w wielu ośrodkach, wiązał się z wieloma dyscyplinami, z wielu pieców chleb jadł. Jest zatem świetnym przewodnikiem dla wszystkich tych, którzy dopiero szukają dla siebie drogi i dla których filozofia pozostaje jedną z wielu możliwości. Do tego gadamy o szkole poznańskiej, warszawskiej i toruńskiej etnologii, programach typu talent show, wielkich korporacjach i kulturze upokarzania. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Do tego odcinka zaprosiliśmy nietypowego Gościa, który dopiero po chwili gotów jest przyznać, że jest trochę filozofem. Doktor Michał Rydlewski z Uniwersytetu Wrocławskiego jest bowiem także etnologiem, medio-, ludo- i kulturoznawcą oraz – także (zgodził się na to nasze przezwisko) – humanistycznym nomadą. Studiował w wielu ośrodkach, wiązał się z wieloma dyscyplinami, z wielu pieców chleb jadł. Jest zatem świetnym przewodnikiem dla wszystkich tych, którzy dopiero szukają dla siebie drogi i dla których filozofia pozostaje jedną z wielu możliwości. Do tego gadamy o szkole poznańskiej, warszawskiej i toruńskiej etnologii, programach typu talent show, wielkich korporacjach i kulturze upokarzania.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O kwartalniku "Ruch Filozoficzny" | PF 39
2021-02-15 06:00:00
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o jednym z najstarszych regularnie ukazujących się polskich czasopism filozoficznych - kwartalniku "Ruch Filozoficzny". Gawędzić będą: obecny redaktor naczelny, były redaktor naczelny, zastępca redaktora naczelnego, dwóch byłych sekretarzy redakcji (obecny sekretarz redakcji nie gawędzi, bo ma za dużo pracy) i … sami się pogubiliśmy w tej wyliczance. Ważne jest to, że gościmy po raz pierwszy w "Pogawędniku" prof. Ryszarda Wiśniewskiego - wieloletniego redaktora naczelnego RF. Rozmawiamy o tradycji i teraźniejszości rodzimych pism filozoficznych, o wyzwaniach przyszłości, o redakcyjnej kuchni i o tym, że nie należy prosić w redakcyjnym liście do nestorki polskiej filozofii o poprawienie biogramu, bo ten się troszkę zestarzał. A dlaczego startujemy z premierą tydzień przed planowanym terminem? Bo chcemy zdążyć przed pierwszymi urodzinami naszego podkastu 19 lutego. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o jednym z najstarszych regularnie ukazujących się polskich czasopism filozoficznych - kwartalniku "Ruch Filozoficzny". Gawędzić będą: obecny redaktor naczelny, były redaktor naczelny, zastępca redaktora naczelnego, dwóch byłych sekretarzy redakcji (obecny sekretarz redakcji nie gawędzi, bo ma za dużo pracy) i … sami się pogubiliśmy w tej wyliczance.
Ważne jest to, że gościmy po raz pierwszy w "Pogawędniku" prof. Ryszarda Wiśniewskiego - wieloletniego redaktora naczelnego RF. Rozmawiamy o tradycji i teraźniejszości rodzimych pism filozoficznych, o wyzwaniach przyszłości, o redakcyjnej kuchni i o tym, że nie należy prosić w redakcyjnym liście do nestorki polskiej filozofii o poprawienie biogramu, bo ten się troszkę zestarzał.
A dlaczego startujemy z premierą tydzień przed planowanym terminem? Bo chcemy zdążyć przed pierwszymi urodzinami naszego podkastu 19 lutego.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O studiowaniu filozofii rozmawiamy z pierwszakami | PF 38
2021-02-08 06:00:00
Kto najlepiej może opowiedzieć o tym, jak się studiuje filozofię? Oczywiście studenci I roku. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o tym, co ich skłoniło do wyboru takiego kierunku studiów, czego się spodziewali, co zastali i jakie mają rady dla wszystkich tych, którzy chcieliby się podążać ścieżką miłośników i miłośniczek mądrości. Naszymi Gośćmi są Marta Jakubińska i Konrad Woźniak. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Kto najlepiej może opowiedzieć o tym, jak się studiuje filozofię? Oczywiście studenci I roku.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o tym, co ich skłoniło do wyboru takiego kierunku studiów, czego się spodziewali, co zastali i jakie mają rady dla wszystkich tych, którzy chcieliby się podążać ścieżką miłośników i miłośniczek mądrości.
Naszymi Gośćmi są Marta Jakubińska i Konrad Woźniak.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O nauczaniu etyki w szkole | PF 37
2021-01-25 06:00:00
Etyka to nie tylko część filozofii i dyscyplina akademicka, ale od jakiegoś czasu przedmiot szkolny. Jak jej nauczać? Jaka jest jej rola w kształceniu? Jak ją odbierają dzieciaki i młodzież? Wreszcie – co z tą nieszczęsną opozycją religia/etyka? Postanowiliśmy się za bardzo akademicko nie wymądrzać, tylko po prostu posłuchać tych, którzy znają sprawę najlepiej, bo uczą etyki w szkole na co dzień. Naszymi rozmówcami będą doświadczeni nauczyciele - Beata Bożejewicz i Krystian Karcz, który na dodatek jest pomysłodawcą i twórcą strony "Uczę filozofować" grupy FB „Nauczyciele filozofii i etyki". Ponieważ Krystian wspomniał w rozmowie o pruskiej szkole, postanowiliśmy, że odcinek zilustrujemy starą ryciną A. Ferragutiego z książki „Serce” Edmunda de Amicisa. Szkoła włoska (a nie pruska), lekcja geografii (a nie etyki), ale nam pasuje. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Etyka to nie tylko część filozofii i dyscyplina akademicka, ale od jakiegoś czasu przedmiot szkolny. Jak jej nauczać? Jaka jest jej rola w kształceniu? Jak ją odbierają dzieciaki i młodzież? Wreszcie – co z tą nieszczęsną opozycją religia/etyka?
Postanowiliśmy się za bardzo akademicko nie wymądrzać, tylko po prostu posłuchać tych, którzy znają sprawę najlepiej, bo uczą etyki w szkole na co dzień. Naszymi rozmówcami będą doświadczeni nauczyciele - Beata Bożejewicz i Krystian Karcz, który na dodatek jest pomysłodawcą i twórcą strony "Uczę filozofować" grupy FB „Nauczyciele filozofii i etyki".
Ponieważ Krystian wspomniał w rozmowie o pruskiej szkole, postanowiliśmy, że odcinek zilustrujemy starą ryciną A. Ferragutiego z książki „Serce” Edmunda de Amicisa. Szkoła włoska (a nie pruska), lekcja geografii (a nie etyki), ale nam pasuje.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O fantastyce i filozofii | PF 36
2021-01-11 06:00:00
Zapraszamy na pogawędkę o relacji fantastyki naukowej i filozofii. Naszym rozmówcą jest dr Marcin Kowalczyk z Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy . Nasz gość zna sprawę nie tylko od strony teorii, ale także - literackiej podszewki. Jest bowiem autorem powieści SF "Drugie spojrzenie na planetę Ksi" (będącej kontynuacją książki "Cała prawda o planecie Ksi" Janusza Zajdla) oraz "Pętle pamięci". Zapnijcie pasy i w drogę - ku gwiazdom! Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Zapraszamy na pogawędkę o relacji fantastyki naukowej i filozofii. Naszym rozmówcą jest dr Marcin Kowalczyk z Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy .
Nasz gość zna sprawę nie tylko od strony teorii, ale także - literackiej podszewki. Jest bowiem autorem powieści SF "Drugie spojrzenie na planetę Ksi" (będącej kontynuacją książki "Cała prawda o planecie Ksi" Janusza Zajdla) oraz "Pętle pamięci".
Zapnijcie pasy i w drogę - ku gwiazdom!
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O druciarzu, krawcu, żołnierzu i szpiegu | PF 35
2020-12-28 06:00:00
W ostatnim odcinku nieciekawego 2020 roku przedstawiamy krótki wykład o filozofach i filozofkach. Tym razem zaprezentujemy ich w maskach bezczelnie ukradzionych z tytułu powieści zmarłego w grudniu pisarza Johna le Carré. Niech to będzie nasz mały hołd dla niego. Ale także dobry powód, by znowu gadać o ...filozofii i jej roli we współczesnym, jakże zagmatwanym świecie. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
W ostatnim odcinku nieciekawego 2020 roku przedstawiamy krótki wykład o filozofach i filozofkach. Tym razem zaprezentujemy ich w maskach bezczelnie ukradzionych z tytułu powieści zmarłego w grudniu pisarza Johna le Carré. Niech to będzie nasz mały hołd dla niego. Ale także dobry powód, by znowu gadać o ...filozofii i jej roli we współczesnym, jakże zagmatwanym świecie.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O historii filozofii - część 2 | PF 34
2020-12-14 06:00:00
Wracamy do pytania z odcinka nr 31: czy filozofia potrzebuje swojej historii i czy warto wracać do dawnych koncepcji. Po prostu chętnych do wypowiedzi na ten temat nie ubywa. Tym razem głos zabiorą Adam Grzeliński i Dawid Wincław. I nadal NIE będzie to odcinek o Samuelu Johnsonie. Biedak znowu służy tylko za ilustrację, choć to przecież nie my zrobiliśmy z niego bohatera znanego internetowego mema (zwłaszcza w połączeniu z ilustracją z odcinka 31). Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Wracamy do pytania z odcinka nr 31: czy filozofia potrzebuje swojej historii i czy warto wracać do dawnych koncepcji. Po prostu chętnych do wypowiedzi na ten temat nie ubywa. Tym razem głos zabiorą Adam Grzeliński i Dawid Wincław.
I nadal NIE będzie to odcinek o Samuelu Johnsonie. Biedak znowu służy tylko za ilustrację, choć to przecież nie my zrobiliśmy z niego bohatera znanego internetowego mema (zwłaszcza w połączeniu z ilustracją z odcinka 31).
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O studiowaniu filozofii rosyjskiej | PF 33
2020-11-30 06:00:00
Nasza rozmówczyni dr Aleksandra Kondrat opowiada, dlaczego skierowała filozoficzną uwagę na wschód, co ma do tego klub piłkarski Spartak Moskwa, jak to jest zajmować się filozofią rosyjską w Polsce oraz dlaczego Lwa Szestowa i Nikołaja Bierdiajewa można zaliczyć do grona filozofów egzystencjalnych. Za ilustrację odcinka służy fotografia cerkwi we wsi Vazruga autorstwa W. Arsjeniewa z książki "Русский Север", Moskwa 1972. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Nasza rozmówczyni dr Aleksandra Kondrat opowiada, dlaczego skierowała filozoficzną uwagę na wschód, co ma do tego klub piłkarski Spartak Moskwa, jak to jest zajmować się filozofią rosyjską w Polsce oraz dlaczego Lwa Szestowa i Nikołaja Bierdiajewa można zaliczyć do grona filozofów egzystencjalnych.
Za ilustrację odcinka służy fotografia cerkwi we wsi Vazruga autorstwa W. Arsjeniewa z książki "Русский Север", Moskwa 1972.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
O sporze wokół prawa aborcyjnego | PF 32
2020-11-16 06:00:00
Odcinek specjalny i interwencyjny, w którym chcemy zrozumieć o co chodzi w bieżącym sporze wokół prawa aborcyjnego. Stajemy w pozycji ignorantów i prosimy o wyjaśnienie nam wątpliwości przez bardziej kompetentnych od nas. Naszym gościem jest dr Julia Kapelańska-Pręgowska z Katedry Praw Człowieka Wydziału Prawa i Administracji UMK, która objaśnia nam sprawę oraz to, co zapewne rozpoznajemy jedynie intuicyjnie i częściowo. Ponieważ mocno wierzymy w dialog, chcieliśmy zilustrować odcinek postacią Sokratesa, ale nie wypadało, by tym razem twarzy udzielał jakiś facet. Stąd patronuje nam zatroskana Hypatia z Aleksandrii ze znanego szkicu Julesa Maurice’a Gasparda (1908). Wszelkie dodatkowe sensy i konteksty wyboru akurat tej postaci dopowiedzcie sobie sami. Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite: https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny
Odcinek specjalny i interwencyjny, w którym chcemy zrozumieć o co chodzi w bieżącym sporze wokół prawa aborcyjnego. Stajemy w pozycji ignorantów i prosimy o wyjaśnienie nam wątpliwości przez bardziej kompetentnych od nas. Naszym gościem jest dr Julia Kapelańska-Pręgowska z Katedry Praw Człowieka Wydziału Prawa i Administracji UMK, która objaśnia nam sprawę oraz to, co zapewne rozpoznajemy jedynie intuicyjnie i częściowo.
Ponieważ mocno wierzymy w dialog, chcieliśmy zilustrować odcinek postacią Sokratesa, ale nie wypadało, by tym razem twarzy udzielał jakiś facet. Stąd patronuje nam zatroskana Hypatia z Aleksandrii ze znanego szkicu Julesa Maurice’a Gasparda (1908).
Wszelkie dodatkowe sensy i konteksty wyboru akurat tej postaci dopowiedzcie sobie sami.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny