Wszechnica.org.pl - Nauka
„Wszechnica.org.pl - Nauka” to baza wykładów zrealizowanych we współpracy z prestiżowymi instytucjami naukowymi. Wśród naszych partnerów znajdują się m.in. Festiwal Nauki w Warszawie, Muzeum Ziemi PAN, Kampus Ochota UW, Instytut Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN oraz kawiarnie naukowe. Wszechnica.org.pl nagrywa też własne rozmowy z ludźmi nauki. Projekt realizowany jest przez Fundację Wspomagania Wsi. Do korzystania z naszego serwisu zapraszamy wszystkich, którzy cenią sobie rzetelną wiedzę oraz ciekawe dyskusje. Zapraszamy też na nasz drugi kanał "Wszechnica.org.pl - Historia".
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
12345678910111213141516171819202122232425262728293031323334353637383940414243444546474849505152535455565758596061626364656667686970717273747576
84. Dziwny wirus grypy - prof. Magdalena Fikus
2020-03-13 21:45:12
Wykład prof. Magdaleny Fikus, Kawiarnia Naukowa 1a, Wawerskie Centrum Kultury [8 marca 2018]
Wirus grypy ze względu na zmienność typów występowania to trudny przeciwnik dla twórców szczepionek i leków. Charakterystykę wirusa oraz metody walki z nim przedstawiła biolożka molekularna i popularyzatorka nauki prof. Magdalena Fikus podczas wykładu w Kawiarni Naukowej 1a.
Prof. Fikus w trakcie wystąpienia opisała budowę wirusa grypy. Jego materiał genetyczny przechowywany jest w postaci 8 nici RNA, które kodują różne rodzaje białek. O typie wirusa decyduje znajdująca się na jego wierzchu kombinacja białek H (hemaglutynina) i N (neuraminidaza). Jak wytłumaczyła prelegentka, poszczególne rodzaje białek pełnią te same funkcje, ale mają inny skład biochemiczny i wywołują inną reakcję immunologiczną zainfekowanego organizmu.
Biolożka molekularna w trakcie wystąpienia mówiła również jak przebiega cykl rozwojowy wirusa grypy, przedstawiła trudny proces powstawania szczepionek przeciw niemu oraz wyjaśniła dlaczego nie zawsze są one skuteczne, a także przedstawiła zasadę działania dostępnych leków antywirusowych. Prof. Fikus opowiedziała też o historycznych pandemiach grypy, ze szczególnym uwzględnieniem „hiszpanki”, która w latach 1918-1919 na całym świecie pochłonęła miliony ofiar.
Wykład prof. Magdaleny Fikus, Kawiarnia Naukowa 1a, Wawerskie Centrum Kultury [8 marca 2018]
Wirus grypy ze względu na zmienność typów występowania to trudny przeciwnik dla twórców szczepionek i leków. Charakterystykę wirusa oraz metody walki z nim przedstawiła biolożka molekularna i popularyzatorka nauki prof. Magdalena Fikus podczas wykładu w Kawiarni Naukowej 1a.
Prof. Fikus w trakcie wystąpienia opisała budowę wirusa grypy. Jego materiał genetyczny przechowywany jest w postaci 8 nici RNA, które kodują różne rodzaje białek. O typie wirusa decyduje znajdująca się na jego wierzchu kombinacja białek H (hemaglutynina) i N (neuraminidaza). Jak wytłumaczyła prelegentka, poszczególne rodzaje białek pełnią te same funkcje, ale mają inny skład biochemiczny i wywołują inną reakcję immunologiczną zainfekowanego organizmu.
Biolożka molekularna w trakcie wystąpienia mówiła również jak przebiega cykl rozwojowy wirusa grypy, przedstawiła trudny proces powstawania szczepionek przeciw niemu oraz wyjaśniła dlaczego nie zawsze są one skuteczne, a także przedstawiła zasadę działania dostępnych leków antywirusowych. Prof. Fikus opowiedziała też o historycznych pandemiach grypy, ze szczególnym uwzględnieniem „hiszpanki”, która w latach 1918-1919 na całym świecie pochłonęła miliony ofiar.
83. Edycja genów – rewolucja w biologii
2020-03-13 21:28:44
Festiwal Nauki w Warszawie [1 października 2017]
Edycja genów metodą CRISPR/Cas jest tania, wydajna i prosta do wykonania. Jakie są jej możliwe zastosowania w nauce oraz medycynie teraz i w przyszłości, a także o problemach etycznych i prawnych z tym związanych mówili uczestnicy debaty zorganizowanej podczas XXI Festiwalu Nauki.
Prof. Magdalena Fikus – biolożka, biochemiczka i popularyzatorka nauki – w ramach wprowadzenia opowiedziała o historii badań nad DNA, począwszy od odkrycia jego struktury molekularnej przez Watsona i Cricka w latach 50. XX w. po opisanie genomu ludzkiego na początku tego stulecia. Prof. Paweł Golik, genetyk i ewolucjonista, wyjaśnił na czym polega edycja DNA metodą CRISPR/Cas oraz o ograniczeniach jej praktycznego zastosowania w odniesieniu do człowieka wynikających z obecnego niedostatku wiedzy o złożonych funkcjach poszczególnych genów. Etyk prof. Paweł Łukow rozwiewał dylematy moralne związane ze stosowaniem inżynierii genetycznej. Biochemik i mikrobiolog prof. Jacek Henning mówił o użyciu CRISPR/Cas w hodowli roślin. Lekarz prof. Paweł Gaciong przedstawił, jak można wykorzystać tę metodę w zwalczaniu chorób uwarunkowanych genetycznie i nowotworów. Na zakończenie debaty prawnik prof. Piotr Girdwoyń poddał refleksji sensowność regulacji prawnych w tej dziedzinie.
Festiwal Nauki w Warszawie [1 października 2017]
Edycja genów metodą CRISPR/Cas jest tania, wydajna i prosta do wykonania. Jakie są jej możliwe zastosowania w nauce oraz medycynie teraz i w przyszłości, a także o problemach etycznych i prawnych z tym związanych mówili uczestnicy debaty zorganizowanej podczas XXI Festiwalu Nauki.
Prof. Magdalena Fikus – biolożka, biochemiczka i popularyzatorka nauki – w ramach wprowadzenia opowiedziała o historii badań nad DNA, począwszy od odkrycia jego struktury molekularnej przez Watsona i Cricka w latach 50. XX w. po opisanie genomu ludzkiego na początku tego stulecia. Prof. Paweł Golik, genetyk i ewolucjonista, wyjaśnił na czym polega edycja DNA metodą CRISPR/Cas oraz o ograniczeniach jej praktycznego zastosowania w odniesieniu do człowieka wynikających z obecnego niedostatku wiedzy o złożonych funkcjach poszczególnych genów. Etyk prof. Paweł Łukow rozwiewał dylematy moralne związane ze stosowaniem inżynierii genetycznej. Biochemik i mikrobiolog prof. Jacek Henning mówił o użyciu CRISPR/Cas w hodowli roślin. Lekarz prof. Paweł Gaciong przedstawił, jak można wykorzystać tę metodę w zwalczaniu chorób uwarunkowanych genetycznie i nowotworów. Na zakończenie debaty prawnik prof. Piotr Girdwoyń poddał refleksji sensowność regulacji prawnych w tej dziedzinie.
82. Ile wymiarów ma Wszechświat? - dr hab. Piotr Sułkowski
2020-03-13 21:01:27
Wykład dr. hab. Piotra Sułkowskiego, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [19 lutego 2018]
Zakładamy, że Wszechświat ma cztery wymiary – trzy przestrzenne i jeden czasowy. Istnieją jednak teorie – jak słynna teoria strun – według których istnieje ich więcej. O tej ostatniej oraz aparacie matematycznym pozwalającym opisać uczonym to, czego człowiek nie jest w stanie sobie wyobrazić mówił w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki fizyk teoretyk dr hab. Piotr Sułkowski.
Gość Kawiarni rozpoczął wykład od zdefiniowania pojęć opisujących własności figur geometrycznych, takich jak wymiar i topologia. Mówił o aksjomatach geometrii euklidesowej, problemach związanych z opisem rozmaitości trójwymiarowych oraz o równaniach matematycznych opisujących własności figur geometrycznych w dwu i trzech wymiarach. Naukowiec opisał również różnice między fizyką Newtona a Ogólną Teorią Względności Einsteina.
W drugiej części wystąpienia Sułkowski zadał pytanie o naturę czasoprzestrzeni i grawitacji – czy być może stoją za nimi nieznane dotąd mikroskopowe procesy, które można opisać za pomocą kwantowych teorii pola? Na zakończenie swojego wystąpienia gość Kawiarni opisał założenia teorii strun, według której podstawowym składnikiem materii nie są cząstki, ale struny. Zakłada ona, że wszechświat posiada dziesięć wymiarów. Doświadczamy czterech z nich, ale pozostałe sześć ma na niej wpływ.
Wykład dr. hab. Piotra Sułkowskiego, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [19 lutego 2018]
Zakładamy, że Wszechświat ma cztery wymiary – trzy przestrzenne i jeden czasowy. Istnieją jednak teorie – jak słynna teoria strun – według których istnieje ich więcej. O tej ostatniej oraz aparacie matematycznym pozwalającym opisać uczonym to, czego człowiek nie jest w stanie sobie wyobrazić mówił w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki fizyk teoretyk dr hab. Piotr Sułkowski.
Gość Kawiarni rozpoczął wykład od zdefiniowania pojęć opisujących własności figur geometrycznych, takich jak wymiar i topologia. Mówił o aksjomatach geometrii euklidesowej, problemach związanych z opisem rozmaitości trójwymiarowych oraz o równaniach matematycznych opisujących własności figur geometrycznych w dwu i trzech wymiarach. Naukowiec opisał również różnice między fizyką Newtona a Ogólną Teorią Względności Einsteina.
W drugiej części wystąpienia Sułkowski zadał pytanie o naturę czasoprzestrzeni i grawitacji – czy być może stoją za nimi nieznane dotąd mikroskopowe procesy, które można opisać za pomocą kwantowych teorii pola? Na zakończenie swojego wystąpienia gość Kawiarni opisał założenia teorii strun, według której podstawowym składnikiem materii nie są cząstki, ale struny. Zakłada ona, że wszechświat posiada dziesięć wymiarów. Doświadczamy czterech z nich, ale pozostałe sześć ma na niej wpływ.
81. Antyczny DNA. Co nowego mówią nam geny zachowane w starych kościach? - dr Martyna Tomalak-Tomisi
2020-03-13 20:53:00
Wykład dr Martyny Molak-Tomisi, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [15 stycznia 2018]
Analiza DNA pozyskiwanego z materiałów pochodzących z wykopalisk archeologicznych i paleontologicznych dostarcza naukowcom wiedzy o dziejach rozwoju człowieka i innych organizmów. O badaniach nad antycznym DNA opowiedziała podczas wykładu w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki dr Martyna Tomalak-Tomisi z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie.
Gościni Kawiarni opowiedziała słuchaczom, jak pozyskiwane jest DNA ze szczątków martwych od często kilku a nawet kilkudziesięciu tysięcy lat organizmów. Można było dowiedzieć się o historii badań nad antycznym DNA oraz o trudnościach, przed jakimi stoją zajmujący się nimi naukowcy. DNA po śmierci organizmu ulega degradacji na skutek naturalnych procesów i działalności mikroorganizmów. Może zostać też łatwo zanieczyszczony. Współcześnie naukowcy dysponują jednak technologią, która pozwala uzyskać ze szczątków materiał nadający się do badań.
Analiza antycznego DNA dostarcza naukowcom wiedzy o rozwoju człowieka i innych organizmów. Prelegentka opowiedziała m.in. o odkryciach dotyczących pochodzenia i relacji grup ludzi i zwierząt, identyfikacji nowych grup organizmów, cech osobniczych, tolerancji pokarmowych, adaptacji środowiskowych, rozprzestrzeniania się patogenów, diety czy genomów wymarłych gatunków jak mamut czy ptak dodo. Wśród perspektyw stojących przed nauką w tej dziedzinie Tomalak-Tomisi wskazała m.in. budzące kontrowersje próby przywracania wymarłych gatunków do życia.
Wykład dr Martyny Molak-Tomisi, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [15 stycznia 2018]
Analiza DNA pozyskiwanego z materiałów pochodzących z wykopalisk archeologicznych i paleontologicznych dostarcza naukowcom wiedzy o dziejach rozwoju człowieka i innych organizmów. O badaniach nad antycznym DNA opowiedziała podczas wykładu w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki dr Martyna Tomalak-Tomisi z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie.
Gościni Kawiarni opowiedziała słuchaczom, jak pozyskiwane jest DNA ze szczątków martwych od często kilku a nawet kilkudziesięciu tysięcy lat organizmów. Można było dowiedzieć się o historii badań nad antycznym DNA oraz o trudnościach, przed jakimi stoją zajmujący się nimi naukowcy. DNA po śmierci organizmu ulega degradacji na skutek naturalnych procesów i działalności mikroorganizmów. Może zostać też łatwo zanieczyszczony. Współcześnie naukowcy dysponują jednak technologią, która pozwala uzyskać ze szczątków materiał nadający się do badań.
Analiza antycznego DNA dostarcza naukowcom wiedzy o rozwoju człowieka i innych organizmów. Prelegentka opowiedziała m.in. o odkryciach dotyczących pochodzenia i relacji grup ludzi i zwierząt, identyfikacji nowych grup organizmów, cech osobniczych, tolerancji pokarmowych, adaptacji środowiskowych, rozprzestrzeniania się patogenów, diety czy genomów wymarłych gatunków jak mamut czy ptak dodo. Wśród perspektyw stojących przed nauką w tej dziedzinie Tomalak-Tomisi wskazała m.in. budzące kontrowersje próby przywracania wymarłych gatunków do życia.
80. O czym myślą dzieci? - dr hab. Przemysław Tomalski
2020-03-13 20:36:03
Wykład dr. hab. Przemysława Tomalskiego. Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [18 grudnia 2017]
Doświadczenia z pierwszych miesięcy życia mogą zaważyć na rozwoju rozwoju dziecka w przyszłości. Jak niemowlęta uczą się i kształtują interakcje społeczne opowiadał w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki dr hab. Przemysław Tomalski z Wydziału Psychologii UW.
Prelegent podczas wykładu omówił badania analizujące rozwój umiejętności poznawczych i relacji z rodzicami między 1. a 12. miesiącem życia dziecka. Zachodzące wówczas zmiany w mózgu niemowlęcia mają często nieodwracalny charakter. Tomalski przytoczył m.in. wnioski z badań dzieci adoptowanych z sierocińców w Rumunii, które pozbawione były należytej opieki. Te z nich, które opuściły domy dziecka dopiero po 6 miesiącu życia, miały większe trudności w nawiązywaniu relacji, kontrolą emocji czy rozwojem intelektualnym niż rówieśnicy.
Tomalski dowodził, że wiele umiejętności poznawczych kształtowanych jest u dzieci jeszcze przed rozpoczęciem szkoły. Choćby kompetencje językowe kształtują się najsilniej między 18. a 24. miesiącem życia. Badania pokazują, że dzieci z rodzin o niskim statusie społeczno-ekonomicznym dysponują mniejszym zasobem słów niż ich rówieśnicy z rodzin o wyższych statusie. Prelegent odwołał się badań ekonomisty i laureata Nagrody Nobla James Heckmana. Według nich działania ukierunkowane na wyrównanie szans najbardziej efektywne są we wczesnym okresie życia.
Wykład dr. hab. Przemysława Tomalskiego. Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [18 grudnia 2017]
Doświadczenia z pierwszych miesięcy życia mogą zaważyć na rozwoju rozwoju dziecka w przyszłości. Jak niemowlęta uczą się i kształtują interakcje społeczne opowiadał w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki dr hab. Przemysław Tomalski z Wydziału Psychologii UW.
Prelegent podczas wykładu omówił badania analizujące rozwój umiejętności poznawczych i relacji z rodzicami między 1. a 12. miesiącem życia dziecka. Zachodzące wówczas zmiany w mózgu niemowlęcia mają często nieodwracalny charakter. Tomalski przytoczył m.in. wnioski z badań dzieci adoptowanych z sierocińców w Rumunii, które pozbawione były należytej opieki. Te z nich, które opuściły domy dziecka dopiero po 6 miesiącu życia, miały większe trudności w nawiązywaniu relacji, kontrolą emocji czy rozwojem intelektualnym niż rówieśnicy.
Tomalski dowodził, że wiele umiejętności poznawczych kształtowanych jest u dzieci jeszcze przed rozpoczęciem szkoły. Choćby kompetencje językowe kształtują się najsilniej między 18. a 24. miesiącem życia. Badania pokazują, że dzieci z rodzin o niskim statusie społeczno-ekonomicznym dysponują mniejszym zasobem słów niż ich rówieśnicy z rodzin o wyższych statusie. Prelegent odwołał się badań ekonomisty i laureata Nagrody Nobla James Heckmana. Według nich działania ukierunkowane na wyrównanie szans najbardziej efektywne są we wczesnym okresie życia.
79. Istota świadomości
2020-03-13 20:27:00
Debata. XXI Festiwal Nauki w Warszawie [23 września 2017]
Jak wygląda świadomość u zwierząt? W jaki sposób mózg może się komunikować bezpośrednio z komputerem? Czy można podejrzeć ludzkie myśli? To tylko niektóre pytania poruszone podczas debaty zorganizowanej podczas Festiwalu Nauki z udziałem dr hab. Roberta Kuby Filipkowskiego, prof. dr hab. n. med. Wojciecha Stefana Maksymowicza, prof. dr. hab. Piotr Jerzego Durki oraz prof. dr hab. Wodzisława Ducha. Dyskusję poprowadził prof. dr hab. Bogdan Lesyng.
Pierwszy z uczestników – dr hab. Filipkowski – mówił o różnych badaniach dotyczących świadomości zwierząt. Opisał reakcje poszczególnych gatunków na opracowany w latach 90. test lustra oraz bardziej skomplikowane badania analizujące to zagadnienie. W ich toku dowiedziono, że wiele gatunków nie tylko posiada świadomość swojego istnienia, ale też – jak małpy – jest w stanie zrozumieć, że myślenie innych istot o danej sytuacji może się różnić od ich własnego. Prof. Maksymowicz wyjaśnił funkcjonowanie mózgu człowieka od strony medycznej. Mówił również o metodach diagnozowania i leczenie pacjentów będących w stanie śpiączki.
Prof. Durka przedstawił, w jaki sposób może wyglądać komunikacja mózg-komputer bez użycia mięśni. Opowiedział o systemie porozumienia, opartym na odczycie przez ten ostatni uśrednionych aktywności mózgu w odpowiedzi na określony bodziec. Jak wyjaśnił, można dzięki temu napisać kilkanaście liter na minutę. Prof. Duch rozwinął ten temat, opisując badania nad aktywnością poszczególnych obszarów mózgu. Jak się okazuje, wiedza z nich płynąca może być użyteczna – w sposób wciąż niedoskonały, ale jednak – w odkrywaniu cudzych myśli i snów.
Debata. XXI Festiwal Nauki w Warszawie [23 września 2017]
Jak wygląda świadomość u zwierząt? W jaki sposób mózg może się komunikować bezpośrednio z komputerem? Czy można podejrzeć ludzkie myśli? To tylko niektóre pytania poruszone podczas debaty zorganizowanej podczas Festiwalu Nauki z udziałem dr hab. Roberta Kuby Filipkowskiego, prof. dr hab. n. med. Wojciecha Stefana Maksymowicza, prof. dr. hab. Piotr Jerzego Durki oraz prof. dr hab. Wodzisława Ducha. Dyskusję poprowadził prof. dr hab. Bogdan Lesyng.
Pierwszy z uczestników – dr hab. Filipkowski – mówił o różnych badaniach dotyczących świadomości zwierząt. Opisał reakcje poszczególnych gatunków na opracowany w latach 90. test lustra oraz bardziej skomplikowane badania analizujące to zagadnienie. W ich toku dowiedziono, że wiele gatunków nie tylko posiada świadomość swojego istnienia, ale też – jak małpy – jest w stanie zrozumieć, że myślenie innych istot o danej sytuacji może się różnić od ich własnego. Prof. Maksymowicz wyjaśnił funkcjonowanie mózgu człowieka od strony medycznej. Mówił również o metodach diagnozowania i leczenie pacjentów będących w stanie śpiączki.
Prof. Durka przedstawił, w jaki sposób może wyglądać komunikacja mózg-komputer bez użycia mięśni. Opowiedział o systemie porozumienia, opartym na odczycie przez ten ostatni uśrednionych aktywności mózgu w odpowiedzi na określony bodziec. Jak wyjaśnił, można dzięki temu napisać kilkanaście liter na minutę. Prof. Duch rozwinął ten temat, opisując badania nad aktywnością poszczególnych obszarów mózgu. Jak się okazuje, wiedza z nich płynąca może być użyteczna – w sposób wciąż niedoskonały, ale jednak – w odkrywaniu cudzych myśli i snów.
78. O medycynie ewolucyjnej - dr Szymon Drobniak
2020-03-12 12:37:36
Wykład dr. Szymona Drobniaka, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [20 listopada 2017]
Rozwój współczesnej medycyny zachwiał procesem doboru naturalnego, w efekcie czego ewolucja człowieka się zatrzymała, lub przebiega bardzo powoli. Ze względu na brak selekcji z populacji nie są usuwane szkodliwe mutacje genetyczne, wobec czego gatunek ludzki może zamienić się w „ewolucyjny śmietnik”. Przekonywał o tym dr Szymon Drobniak podczas wykładu w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki.
Jak przypomniał prelegent, ostatni ślad ewolucji człowieka pochodzi sprzed 7,5 tys. lat. Wówczas nastąpiła ewolucja genów odpowiedzialnych za trawienie laktozy. Zaszła ona w społecznościach, gdzie istotną gałęzią rolnictwa była hodowla bydła. Wcześniej – ok. 10 tys. lat. temu – wykształcił się niebieski kolor oczu, co do którego roli uczeni nie są zgodni. 150 000 tys. lat temu pojawiły się osobniki odporne na chorobę kuru. To najwcześniejsze przykłady ewolucji człowieka. Czy jednak jakiekolwiek zmiany zaszły na przestrzeni 4-5 ostatnich pokoleń?
Dr Drobniak podczas wykładu przytaczał wyniki badań dowodzących, że proces ewolucji człowieka się zatrzymał. Medycyna zdolna leczyć coraz więcej chorób sprawiła, że proces doboru naturalnego w społeczeństwach rozwiniętych przestał działać. Szanse przeżycia i rozrodu otrzymały osobniki, które jeszcze dwa wieki temu skazane były na unicestwienie. Jak dowodził prelegent, również proces doboru płciowego uległ zachwianiu wskutek stosowania antykoncepcji hormonalnej i zmian kulturowych. Wobec tego naukowcy – tacy jak biolog ewolucyjny prof. W. D. Hamilton – coraz częściej mówią o potrzebie „ręcznego sterowania” procesem ewolucji i „ekologii ewolucyjnej człowieka”.
Wykład dr. Szymona Drobniaka, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [20 listopada 2017]
Rozwój współczesnej medycyny zachwiał procesem doboru naturalnego, w efekcie czego ewolucja człowieka się zatrzymała, lub przebiega bardzo powoli. Ze względu na brak selekcji z populacji nie są usuwane szkodliwe mutacje genetyczne, wobec czego gatunek ludzki może zamienić się w „ewolucyjny śmietnik”. Przekonywał o tym dr Szymon Drobniak podczas wykładu w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki.
Jak przypomniał prelegent, ostatni ślad ewolucji człowieka pochodzi sprzed 7,5 tys. lat. Wówczas nastąpiła ewolucja genów odpowiedzialnych za trawienie laktozy. Zaszła ona w społecznościach, gdzie istotną gałęzią rolnictwa była hodowla bydła. Wcześniej – ok. 10 tys. lat. temu – wykształcił się niebieski kolor oczu, co do którego roli uczeni nie są zgodni. 150 000 tys. lat temu pojawiły się osobniki odporne na chorobę kuru. To najwcześniejsze przykłady ewolucji człowieka. Czy jednak jakiekolwiek zmiany zaszły na przestrzeni 4-5 ostatnich pokoleń?
Dr Drobniak podczas wykładu przytaczał wyniki badań dowodzących, że proces ewolucji człowieka się zatrzymał. Medycyna zdolna leczyć coraz więcej chorób sprawiła, że proces doboru naturalnego w społeczeństwach rozwiniętych przestał działać. Szanse przeżycia i rozrodu otrzymały osobniki, które jeszcze dwa wieki temu skazane były na unicestwienie. Jak dowodził prelegent, również proces doboru płciowego uległ zachwianiu wskutek stosowania antykoncepcji hormonalnej i zmian kulturowych. Wobec tego naukowcy – tacy jak biolog ewolucyjny prof. W. D. Hamilton – coraz częściej mówią o potrzebie „ręcznego sterowania” procesem ewolucji i „ekologii ewolucyjnej człowieka”.
77. Problemy aerodynamiczne szybkiego transportu – HyperloopPoland – Janusz Piechna
2020-03-10 13:53:11
Wykład prof. dr. hab. inż. Janusza Piechny, Festiwal Nauki w Warszawie [1 października 2017]
Podróż HyperLoopem z Krakowa do Gdańska zajęłaby jedynie 35 minut! O możliwościach i barierach w rozwoju tej technologii transportu przyszłości opowiedział podczas Festiwalu Nauki prof. Janusz Piechna z Hyper Poland, jednego z działających na świecie zespołów opracowujących rozwiązania umożliwiające wcielenie technologii w życie.
Pomysł na HyperLoop opiera się na następującej zasadzie. Pojazd przewożący pasażerów porusza się w rurze, gdzie panuje tak niskie ciśnienie jak na bardzo dużych wysokościach, dzięki czemu znacząco niwelowany jest opór powietrza. Umożliwia to podróżowanie z prędkością bliską prędkości dźwięku. Jak podkreślił prof. Piechna, zaletą tej formy transportu jest nie tylko bardzo duża oszczędność czasu podróży, ale też niekolidowanie z poprzecznym ruchem naziemnym (rura HyperLoopa znajdowałaby się kilka metrów nad jej powierzchnią) oraz brak emisji bezpośrednich zanieczyszczeń do atmosfery.
Zespół, którego członkiem jest prof. Piechna, ma już na koncie sukcesy. Grupa przeszła m.in. do drugiego etapu konkursu HyperLoop Pod Competition, ogłoszonego przez miliardera i technologicznego wizjonera Elona Muska. Zaletą rozwiązań proponowanych przez Polaków jest projekt kapsuły, która składa się z modułu jezdnego, do którego wsuwany jest moduł pasażerski. Calość konstrukcji zamykana jest na jeden zamek śrubowy, dzięki czemu miejsca narażone na działania różnicy ciśnień wewnątrz i na zewnątrz kapsuły są ograniczone do minimum. Projekt uwzględnia również infrastrukturę towarzyszącą HyperLoopowi, m.in. planuje budowę stacji w taki sposób, aby umożliwić jak najbardziej płynne wsiadanie i wysiadanie pasażerów.
Wykład prof. dr. hab. inż. Janusza Piechny, Festiwal Nauki w Warszawie [1 października 2017]
Podróż HyperLoopem z Krakowa do Gdańska zajęłaby jedynie 35 minut! O możliwościach i barierach w rozwoju tej technologii transportu przyszłości opowiedział podczas Festiwalu Nauki prof. Janusz Piechna z Hyper Poland, jednego z działających na świecie zespołów opracowujących rozwiązania umożliwiające wcielenie technologii w życie.
Pomysł na HyperLoop opiera się na następującej zasadzie. Pojazd przewożący pasażerów porusza się w rurze, gdzie panuje tak niskie ciśnienie jak na bardzo dużych wysokościach, dzięki czemu znacząco niwelowany jest opór powietrza. Umożliwia to podróżowanie z prędkością bliską prędkości dźwięku. Jak podkreślił prof. Piechna, zaletą tej formy transportu jest nie tylko bardzo duża oszczędność czasu podróży, ale też niekolidowanie z poprzecznym ruchem naziemnym (rura HyperLoopa znajdowałaby się kilka metrów nad jej powierzchnią) oraz brak emisji bezpośrednich zanieczyszczeń do atmosfery.
Zespół, którego członkiem jest prof. Piechna, ma już na koncie sukcesy. Grupa przeszła m.in. do drugiego etapu konkursu HyperLoop Pod Competition, ogłoszonego przez miliardera i technologicznego wizjonera Elona Muska. Zaletą rozwiązań proponowanych przez Polaków jest projekt kapsuły, która składa się z modułu jezdnego, do którego wsuwany jest moduł pasażerski. Calość konstrukcji zamykana jest na jeden zamek śrubowy, dzięki czemu miejsca narażone na działania różnicy ciśnień wewnątrz i na zewnątrz kapsuły są ograniczone do minimum. Projekt uwzględnia również infrastrukturę towarzyszącą HyperLoopowi, m.in. planuje budowę stacji w taki sposób, aby umożliwić jak najbardziej płynne wsiadanie i wysiadanie pasażerów.
76. Jak nauka może usprawnić transport? – Paweł Gora
2020-03-10 13:13:30
Jak nauka może usprawnić transport? Wykład Pawła Gory, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [16 października 2017]
Łatwiej znaleźć przysłowiową igłę w stogu siana niż optymalną konfigurację sygnalizacji świetlnej w Warszawie. Skutecznie może nam w tym jednak pomóc sztuczna inteligencja – mówił w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki Paweł Gora, doktorant na wydziale MIM UW, który zajmuje się modelowaniem i adaptacyjną optymalizacją ruchu drogowego w mieście.
Według danych przytoczonych przez prelegenta, rocznie z powodu korków w 7 największych polskich miastach kierowcy tracą 4 mld zł. To jedynie koszt związany z poświęconym przez nich czasem i paliwem zużytym przez auta. Do tego dochodzą jeszcze negatywnie wpływające na zdrowie mieszkańców hałas i smog. Dlatego istotne jest znalezienie rozwiązań, które pozwolą na skuteczne zarządzanie ruchem drogowym.
Gora podczas wystąpienia opowiedział o używanych w powyższym celu modelach makroskopowych i mikroskopowych. Jednym z nich jest opracowany we wczesnych latach 90. XX w. model Nagela-Schreckenberga, który symuluje ruch samochodów po prostym odcinku. Gość Kawiarni przedstawił słuchaczom, w jaki sposób inspirując się nim, wypracował model ruchu w dużym mieście, tworząc program Traffic Simulation Framework.
Prelegent mówił również o problemach, z jakimi mierzą się twórcy modeli tego typu. Wyjaśnił m.in., czym jest równowaga Wordropa i paradoks Braessa. Poruszył również problem ustawienia optymalnej konfiguracji sygnalizacji świetlnej w dużej metropolii. Jak wybrać najlepszą spośród niewyobrażalnie wielkiej liczby dostępnych kombinacji? Z pomocą mogą przyjść metaheurystyczne algorytmy (czyli przeszukujące przestrzeń dostępnych rozwiązań w celu znalezienia najlepszego) oraz sztuczna inteligencja oparta o sieci neuronowe. A wybiegając dalej w przyszłość – w dobie komunikujących się ze sobą autonomicznych samochodów sterowanych przez SI, sygnalizacja świetlna może stać się całkowicie zbędna.
Jak nauka może usprawnić transport? Wykład Pawła Gory, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki [16 października 2017]
Łatwiej znaleźć przysłowiową igłę w stogu siana niż optymalną konfigurację sygnalizacji świetlnej w Warszawie. Skutecznie może nam w tym jednak pomóc sztuczna inteligencja – mówił w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki Paweł Gora, doktorant na wydziale MIM UW, który zajmuje się modelowaniem i adaptacyjną optymalizacją ruchu drogowego w mieście.
Według danych przytoczonych przez prelegenta, rocznie z powodu korków w 7 największych polskich miastach kierowcy tracą 4 mld zł. To jedynie koszt związany z poświęconym przez nich czasem i paliwem zużytym przez auta. Do tego dochodzą jeszcze negatywnie wpływające na zdrowie mieszkańców hałas i smog. Dlatego istotne jest znalezienie rozwiązań, które pozwolą na skuteczne zarządzanie ruchem drogowym.
Gora podczas wystąpienia opowiedział o używanych w powyższym celu modelach makroskopowych i mikroskopowych. Jednym z nich jest opracowany we wczesnych latach 90. XX w. model Nagela-Schreckenberga, który symuluje ruch samochodów po prostym odcinku. Gość Kawiarni przedstawił słuchaczom, w jaki sposób inspirując się nim, wypracował model ruchu w dużym mieście, tworząc program Traffic Simulation Framework.
Prelegent mówił również o problemach, z jakimi mierzą się twórcy modeli tego typu. Wyjaśnił m.in., czym jest równowaga Wordropa i paradoks Braessa. Poruszył również problem ustawienia optymalnej konfiguracji sygnalizacji świetlnej w dużej metropolii. Jak wybrać najlepszą spośród niewyobrażalnie wielkiej liczby dostępnych kombinacji? Z pomocą mogą przyjść metaheurystyczne algorytmy (czyli przeszukujące przestrzeń dostępnych rozwiązań w celu znalezienia najlepszego) oraz sztuczna inteligencja oparta o sieci neuronowe. A wybiegając dalej w przyszłość – w dobie komunikujących się ze sobą autonomicznych samochodów sterowanych przez SI, sygnalizacja świetlna może stać się całkowicie zbędna.
75. Kiedy pismo staje się ciałem – wpływ kaligrafii na budowę i pracę mózgu – Zuzanna Wiśnicka-Tomalak
2020-03-10 12:39:30
Wykład Zuzanny Wiśnickiej-Tomalak, Kawiarnia Naukowa 1a, Wawerskie Centrum Kultury [12 października 2017]
Odręczne pisanie i kaligrafowanie – wymagające skoordynowania postawy ciała, wzroku, ruchu ręki oraz woli – rozwija ciało i umysł – dowodziła w Kawiarni Naukowej 1a Zuzanna Wiśnicka-Tomalak, doktorantka na Wydziale „Artes Liberales” UW, która naukowo zajmuje się między innymi kognitywistycznymi aspektami praktyk piśmienniczych.
Prelegentka w pierwszej części swojego wykładu mówiła o różnicach pomiędzy pisaniem odręcznym, kaligrafowaniem i pisaniem na komputerze. Słuchacze mieli również okazję prześledzić historię rozwoju sztuki pisania – od kapitały rzymskiej, przez minuskułę karolińską i humanistyczną po formy kancelaryjne i sekretarskie. Wiśnicka-Tomalak opowiedziała również o dziejach nauki tej czynności – od pierwszych powstałych w średniowieczu w Polsce szkół w Gnieźnie i Krakowie kształcących w tym zakresie po przełomowe wydanie elementarza Mariana Falskiego z 1910 roku.
Druga część wystąpienia była poświęcona związkom pomiędzy czynnościom pisania i kaligrafowania z rozwojem mózgu. Prelegentka dowodziła, że wykonywanie ich dostarcza najważniejszemu ludzkiemu organowi danych sensorycznych, które pozwalają mu lepiej „poznać ciało”, którym steruje. Przekłada się to m.in. na skuteczniejsze przewidywanie efektów podejmowanych czynności (np. ocenę toru lotu uderzonej piłki). Wiśnicka-Tomalak opowiedziała o wynikach istotnych badań naukowych prowadzonym w tym zakresie. Na koniec wystąpienia autorka wykładu pochwaliła się swoimi pracami kaligraficznymi (jest członkinią Polskiego Towarzystwa Kaligraficznego).
Wykład Zuzanny Wiśnickiej-Tomalak, Kawiarnia Naukowa 1a, Wawerskie Centrum Kultury [12 października 2017]
Odręczne pisanie i kaligrafowanie – wymagające skoordynowania postawy ciała, wzroku, ruchu ręki oraz woli – rozwija ciało i umysł – dowodziła w Kawiarni Naukowej 1a Zuzanna Wiśnicka-Tomalak, doktorantka na Wydziale „Artes Liberales” UW, która naukowo zajmuje się między innymi kognitywistycznymi aspektami praktyk piśmienniczych.
Prelegentka w pierwszej części swojego wykładu mówiła o różnicach pomiędzy pisaniem odręcznym, kaligrafowaniem i pisaniem na komputerze. Słuchacze mieli również okazję prześledzić historię rozwoju sztuki pisania – od kapitały rzymskiej, przez minuskułę karolińską i humanistyczną po formy kancelaryjne i sekretarskie. Wiśnicka-Tomalak opowiedziała również o dziejach nauki tej czynności – od pierwszych powstałych w średniowieczu w Polsce szkół w Gnieźnie i Krakowie kształcących w tym zakresie po przełomowe wydanie elementarza Mariana Falskiego z 1910 roku.
Druga część wystąpienia była poświęcona związkom pomiędzy czynnościom pisania i kaligrafowania z rozwojem mózgu. Prelegentka dowodziła, że wykonywanie ich dostarcza najważniejszemu ludzkiemu organowi danych sensorycznych, które pozwalają mu lepiej „poznać ciało”, którym steruje. Przekłada się to m.in. na skuteczniejsze przewidywanie efektów podejmowanych czynności (np. ocenę toru lotu uderzonej piłki). Wiśnicka-Tomalak opowiedziała o wynikach istotnych badań naukowych prowadzonym w tym zakresie. Na koniec wystąpienia autorka wykładu pochwaliła się swoimi pracami kaligraficznymi (jest członkinią Polskiego Towarzystwa Kaligraficznego).
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
12345678910111213141516171819202122232425262728293031323334353637383940414243444546474849505152535455565758596061626364656667686970717273747576