Drugi Rzut OKA

OKO.press w wersji do słuchania. Miejsce, gdzie materiały naszych dziennikarzy i dziennikarek ożywają w formie audioreportaży, podcastów i rozmów. Historie bohaterek i bohaterów, gospodarka, zdrowie, polityka. Posłuchaj i znajdź coś dla siebie.
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
1234567891011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041
Dezinformacja – potężna broń. Rosja lubi to (i Elon Musk też). Podcast drugi rzut OKA
2025-02-24 06:00:00
Kreml ma specjalną komórkę zajmującą dezinformacją w mediach społecznościowych i nie tylko tam. Musk na portalu X promuje takie „fakty”, jakie pasują mu do narracji. A jak my możemy się w tym rozeznać? Tłumaczy Anna MierzyńskaW podcaście „Drugi Rzut OKA” rozmawiam dziś z Anną Mierzyńską, analityczką mediów społecznościowych, ekspertką od dezinformacji - i współpracowniczką OKO.press, która napisała dla nas wiele tekstów na ten temat.Zapytałam Anię, czy dezinformacja to w XXI wieku rzeczywiście taka potężna broń? Nie żyjemy przecież w średniowieczu, gdzie czytać umiały tylko elity, każdy z nas - teoretycznie - otrzymał wystarczającą edukację, żeby móc samemu ocenić, czy ktoś nas nie prowadzi na manowce.Już teraz się Państwo śmieją, prawda? Wygląda na to, że w XXI wieku, m.in. dzięki rozpowszechnieniu mediów społecznościowych, gdzie opinie uczciwych ekspertów sąsiadują z poglądami ludzi, którzy mają zdanie na każdy temat i szarlatanów, którzy wykorzystują niewiedzę innych. Więc tak, to potężna broń."Jak mamy broń konwencjonalną, to wszyscy widzą, co się stało. Dezinformacja oddziałuje na sposób myślenia i na zachowanie. Coraz częściej badacze mówią o tym, że dezinformacja jest bronią używaną w wojnie kognitywnej, czyli w wojnie, w której celem jest to, jak myślimy i co sądzimy o świecie” - mówi Anna Mierzyńska.Jest to też ulubiona broń Federacji Rosyjskiej, która od lat próbuje zdestabilizować Zachód. Kreml ma specjalną komórkę zajmującą się dezinformacją w mediach społecznościowych i nie tylko - bo nienawistne napisy na murach też czasem powstają na ich zlecenie, jak w głośnej sprawie antysemickich haseł we Francji.„Rosja wymyśla fałszywe narracje, czy narracje, które są dla niej korzystne, i potem opracowuje metody i techniki, którymi będzie się posługiwać, żeby je rozprowadzać. Na przykład farma polskojęzycznych botów, którą obserwuję od jesieni 2024 roku na Platformie X, promuje różne wpisy - nie są identyczne jeden do jednego, ale narracje mają zawsze podobną"."Ukrainie nie należy pomagać, Unia Europejska jest zła, NATO jest złe i polski rząd jest zły, bo wspiera Ukrainę. Te boty próbują wejść w dyskusję z użytkownikami Platformy X w ten sposób, że używają popularnych w danym momencie hashtagów, które w ogóle nie mają związku z treścią. Po to, żeby ktoś, wyszukując tematy związane z tymi hashtagami, zobaczył przy okazji te wpisy” - tłumaczy ekspertka.Rozmawiamy też o dezinformacji napływającej z drugiej strony oceanu, czyli m.in. o wysiłkach Elona Muska, żeby na będącej jego własnością platformie X dominowała jego „prawda”, często niemająca wiele związków z faktami.Na koniec zapytałam Annę Mierzyńską, jak my, użytkownicy mediów społecznościowych, możemy sobie radzić z dezinformacją. Odpowiedź w naszym podcaście.Największe mocarstwa, takie jak Rosja, Stany Zjednoczone czy Chiny, wydają każdego roku miliardy dolarów na propagandę oraz kształtowanie opinii. Budżet niezależnego dziennikarstwa jest znacznie mniejszy i pochodzi od osób, które w nie wierzą. Dezinformacja ma już swoich sponsorów.Prawda potrzebuje Twojego wsparcia. Przekaż 1,5% podatku na OKO.press. W zeznaniu podatkowym wpisz numer KRS 0000620036
Wystrzelić AfD na Marsa! Niemcy się kłócą i głosują
2025-02-23 07:00:00
Pastor: – Jeśli członek AfD poprosi mnie o udzielenie ślubu lub pochówek – odmówię
Dział reportażu OKO.press przedstawia audioreportaż na podstawie tekstu Joanny Strzałko "Wystrzelić AfD na Marsa! Niemcy się kłócą i głosują". Realizacja i opracowanie muzyczne: Filip Przybylski i Longstreet Studio.
Więcej audioreportaży znajdziesz na stronie OKO.press pod adresem: https://oko.press/media/audioreportaze
Fikcyjni wolontariusze w magazynach Amazona. Co zrobi PIP? Podcast drugi rzut OKA
2025-02-17 06:00:00
"Reakcja Amazona na tę sytuację też bardzo będzie pokazywała, w jakim kierunku Amazon zmierza, jeżeli chodzi o przestrzeganie praw pracowniczych". O wynikach naszego śledztwa rozmawiamy z dr Izabelą Florczak z Uniwersytetu Łódzkiego.W grudniu 2024 roku w OKO.press opisaliśmy, jak podwykonawca Amazona, firma Dussmann, zatrudnia pracowników do sprzątania magazynów internetowego giganta w Polsce. Obcokrajowcy – w zdecydowanej większości Ukraińcy – na papierze stawali się wolontariuszami. A oprócz normalnego wynagrodzenia, wypłacano im pomoc społeczną i zwrot kosztów wolontariackich.Pracownicy byli oszukiwani, by oszczędzać na ich podatkach i składkach na ubezpieczenie.Po naszym tekście Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się do Państwowej Inspekcji Pracy i Straży Granicznej o pilną kontrolę w obiektach Amazona. Ta rozpoczęła się 10 stycznia.W podcaście Drugi Rzut OKA porozmawialiśmy o naszych ustaleniach z ekspertką – dr Izabelą Florczak z Katedry Prawa Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Polityki Społecznej oraz Centrum Studiów Migracyjnych Uniwersytetu Łódzkiego."Cała ta kaskada współpracy pomiędzy podmiotami była skomplikowana, to również kontrolowanie takich podmiotów jest skomplikowane, ale to nie znaczy, że ono nie jest niemożliwe" – mówi dr Florczak. W podcaście dokładnie wyjaśnia, jakie uprawnienia mają kontrolerzy PIP i co może wykazać ich badanie.Zdaniem de Florczak interesujące będzie sprawdzenie fundacji, które na papierze angażowały pracowników do "wolontariatu" oraz programów pomocy społecznej. To tajemnicze podmioty powiązane z agencjami pracy tymczasowej, które formalnie zatrudniały pracowników dla Dussmanna."W toku kontroli będzie trzeba odpowiedzieć na pytanie, skąd fundacja miała fundusze na to, żeby wypłacać zarówno tę część kwoty klasyfikowaną jako zwrot kosztów wolontariatu, jak i część kwoty klasyfikowaną jako świadczenie socjalne" – podkreśla prawniczka.Kontrola PIP jeszcze się nie zakończyła, ale wiemy już, że Amazon na koniec stycznia zerwał umowę z firmą Dussmannem.To jednak najpewniej nie koniec pomysłów przedsiębiorców na "optymalizację" zatrudnienia. Dr Florczak zdradza nam, że słyszała o przypadkach zatrudniania w halach produkcyjnych... duchownych."Dlatego że dla duchownych nie są wymagane dokumenty legalizujące ich pracę [...] Oczywiście, że nie każdy może być duchownym, więc to jest kolejny znak zapytania, jacy to są duchowni. Zdarza się tak, że zamiast klasyfikować dane czynności jako pracę, podmioty klasyfikują je jako szkolenia i ktoś na taśmie produkcyjnej szkoli się przez pół roku" – wskazuje dr Florczak."Tak naprawdę można wziąć te przepisy, które zwalniają z obowiązku legalizacji pracy i po kolei prześledzić, czy dana okoliczność jest już przez naszych przedsiębiorców wykorzystywana, czy też jeszcze nie. Co z jednej strony, no właśnie, to trochę jest, powiedzmy, śmieszne, ale to jest trochę taki śmiech przez łzy" – dodaje ekspertka.Ale podkreśla: "Z moich doświadczeń wynika, że większość pracodawców jednak stara się zatrudniać cudzoziemców legalnie, ale często jest to bardzo trudne właśnie przy złożoności przepisów, przy zmieniających się procedurach i przy zmieniających się interpretacjach".OKO.press finansowane jest głównie z darowizn Czytelników. Dzięki Tobie możemy pracować – śledzić, szukać, pytać, sprawdzać, opisywać, porównywać – i nie odpuszczać.
Kiedy rodzisz dziecko, mówisz sobie: przyszłość jest możliwa. Ukraina na porodówce
2025-02-16 07:00:00
Na początku wojny Nastia rozważała zamrożenie spermy męża na wypadek jego śmierci. Wiele klinik leczenia niepłodności zaczęło oferować żołnierzom taką usługę bezpłatnie
Dział reportażu OKO.press przedstawia audioreportaż na podstawie tekstu Kai Puto "Kiedy rodzisz dziecko, mówisz sobie: przyszłość jest możliwa. Ukraina na porodówce". Realizacja i opracowanie muzyczne: Filip Przybylski i Longstreet Studio.
Więcej audioreportaży znajdziesz na stronie OKO.press pod adresem: https://oko.press/media/audioreportaze
„Drugi rzut OKA”. Dlaczego Trump nienawidzi WHO i czy Robert Kennedy Jr rozwali ochronę zdrowia w USA
2025-02-14 06:00:00
Jedną z pierwszych decyzji prezydenta było wycofanie USA ze Światowej Organizacji Zdrowia. O jej przyczynach, a także o kontrowersyjnym wyborze Roberta Kennedy’ego Juniora na sekretarza ds. zdrowia rozmawiamy z dr. Rafałem Halikiem, specjalistą nauk medycznych i nauk o zdrowiu.
Okazuje się, że dla Trumpa jest to raczej Światowa Organizacja Woke.„WHO zajmuje się zdrowiem i nam by się wydawało, że gdzie zdrowie, a gdzie wielka polityka. Ale WHO publikuje szereg dokumentów, które dotyczą nie tylko naszego zdrowia, ale też elementów naszego stylu życia. I wiele z nich zahacza o wybory światopoglądowe, polityczne. Na przykład wspiera powszechny dostęp do aborcji. Zajmuje też dosyć twarde stanowisko, jeśli chodzi o spożycie mięsa, czy picie alkoholu” - tłumaczy Rafał Halik.
„Spory ideologiczne rozpala też podejście WHO do przemocy w rodzinie. Tutaj mówi o pewnych wzorcach religijnych, które mogą generować przemoc. No i mamy też takie tematy polityczne, które bardzo Trumpowi przeszkadzają - jak powszechny dostęp do ochrony zdrowia. WHO bardzo jasno mówi, że to prawo każdego człowieka”.Mój rozmówca dodaje jeszcze, że amerykański prezydent miał na pieńku z WHO już za swojej pierwszej kadencji, która przypadła na pandemię koronawirusa. Uważał wtedy, że organizacja zbyt łagodnie traktuje Chiny, postrzegane przez Trumpa jako „siewca zarazy”, niewykluczone, że zaplanowanej z rozmysłem.W drugiej części podcastu rozmawiamy o pomyśle Trumpa na sekretarza ochrony zdrowia i spraw społecznych. Wybór prezydenta padł na Roberta F. Kennedy’ego Juniora, syna Bobby’ego Kennedy’ego, senatora i młodszego brata prezydenta, który tak jak John padł ofiarą zamachu. Kennedy Junior to postać kontrowersyjna, ale też ciekawa:„Wypłynął jako trybun ludowy, w przeszłości miał wiele procesów z wielkimi koncernami. Na przykład walczył z koncernem chemicznym Dupont i wygrywał procesy w sprawie zatruwania rzek. Ma też bardzo ostre stanowisko wobec koncernów spożywczych, które produkują przetworzoną żywność. Akurat tutaj to bym nawet się częściowo zgadzał z Robertem Kennedy’m, ale stoi to zupełnie w poprzek interesów Donalda Trumpa, który wspomaga wielki kapitał. Poza tym Kennedy z roli ludowego trybuna przeszedł na pozycje bardzo antynaukowe i tutaj może podać sobie rękę z Trumpem” - mówi Rafał Halik.
Kandydat na ministra zdrowia podczas przesłuchania w komisji senackiej musiał tłumaczyć się ze swoich wypowiedzi m.in. na temat szkodliwości szczepień.Dlaczego Trump wybrał kogoś takiego? Z jednej strony wypowiedzi prezydenta wskazują na to, że w część z tych antynaukowych twierdzeń może wierzyć. Z drugiej, jak mówi Rafał Halik, „bardzo duża część społeczeństw naprawdę jest totalnie dezorientowana w tematach medycznych i zdrowia publicznego i ta dezorientacja jest zagospodarowywana politycznie”.OKO.press finansowane jest głównie z darowizn Czytelników. Dzięki Tobie możemy pracować – śledzić, szukać, pytać, sprawdzać, opisywać, porównywać – i nie odpuszczać.
Podcast „Drugi rzut OKA”: Jak będzie wyglądało rozszerzenie Unii Europejskiej
2025-02-10 06:05:00
Polska znajdzie się po stronie beneficjentów ewentualnego rozszerzenia UE. Czas więc odpowiednio się do tego przygotować – przemyśleć strategię i działać aktywnie, uważa politolog dr Michał MatlakUnia Europejska, a wcześniej jej poprzednie formy, rozwijała się poprzez przyjmowanie nowych państw.Dwadzieścia lat temu do UE dołączyły Polska, Czechy, Węgry, Słowacja, Słowenia, Litwa, Łotwa i Estonia – łącznie 74 miliony ludzi. Po dwóch dekadach statystyki robią wrażenie. Polski Instytut Ekonomiczny szacuje, że polskie PKB per capita, liczone według parytetu siły nabywczej, jest dziś o 40% wyższe, niż gdyby Polska nie przystąpiła do Unii. Korzyści odniosły również tzw. stare kraje założycielskie UE.W 2007 roku do Unii dołączyły też Rumunia i Bułgaria, a w 2013 roku – Chorwacja.Teraz kilka państw aspiruje do powtórzenia tego sukcesu – wśród nichAlbania,Bośnia i Hercegowina,Gruzja,Mołdawia,Czarnogóra,Macedonia Północna,Serbia,Turcjai Ukraina.Na jakim etapie znajduje się rozszerzenie UE? Wyjaśnia dr Michał Matlak – doradca w Parlamencie Europejskim, który koordynuje projekt dotyczący rozszerzenia Unii na dwóch czołowych europejskich uniwersytetach we Florencji i Budapeszcie.OKO.press finansowane jest głównie z darowizn Czytelników. Dzięki Tobie możemy pracować – śledzić, szukać, pytać, sprawdzać, opisywać, porównywać – i nie odpuszczać.
Drugi rzut OKA. Co lubi i czego nie lubi nasze serce? Rozmowa z kardiologiem
2025-02-03 06:02:00
Ile lat gwarancji ma nasza pompa? – pytam dr. Tomasza Mazurka. „Zero” – słyszę w odpowiedzi. Jak to zero? – dopytuję. „Natura nie daje tu żadnej gwarancji” – odpowiada lekarz „Dziękuję Ci, serce moje, że nie marudzisz, że się uwijasz bez pochlebstw, bez nagrody, z wrodzonej pilności. Masz siedemdziesiąt zasług na minutę. Każdy twój skurcz jest jak zepchnięcie łodzi na pełne morze w podróż dookoła świata” – tym fragmentem wiersza Wisławy Szymborskiej zacząłem rozmowę z kardiologiem dr. hab. Tomaszem Mazurkiem, adiunktem I Katedry i Kliniki Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Pytałem mojego gościa m.in. o to, dlaczego choroby serca i naczyń są wciąż najczęstszą przyczyną zgonu Polek i Polaków. W jaki sposób najbardziej szkodzimy naszemu sercu? A także co powinniśmy robić, by dbać o naszą pompę ssąco-tłoczącą, która musi nam starczyć na całe życie. „20 lat temu raz, dwa razy do roku przyjeżdżali do nas bardzo młodzi pacjenci z zawałem serca. Dziś zdarza się to znacznie częściej” – opowiada lekarz. „Po zmianach ustrojowych, z jednej strony zyskaliśmy, ale z drugiej straciliśmy spokój ducha. Nie możemy stać obok, tylko musimy brać życie w swoje ręce i gonić za sukcesem. I to się widzi w gabinecie kardiologicznym na co dzień, kiedy przychodzą młodzi czy bardzo młodzi ludzie, 30-latkowie, z nadciśnieniem, z brzuszkiem, z kredytem”. OKO.press finansowane jest głównie z darowizn Czytelników. Dzięki Tobie możemy pracować – śledzić, szukać, pytać, sprawdzać, opisywać, porównywać – i nie odpuszczać.
Zabraniają nam mówić o klimacie. Cressie Gethin idzie do więzienia
2025-02-02 10:00:00
Prokurator: To nie jest sąd moralności, tylko praw. Czy ma pani szacunek dla prawa? Cressie: Myślę, że to, co słuszne, też zasługuje na szacunek
Dział reportażu OKO.press przedstawia audioreportaż na podstawie tekstu Leny Karnickiej "Zabraniają nam mówić o klimacie. Cressie Gethin idzie do więzienia". Realizacja i opracowanie muzyczne: Filip Przybylski i Longstreet Studio.
Więcej audioreportaży znajdziesz na stronie OKO.press pod adresem: https://oko.press/media/audioreportaze
Podcast „Drugi rzut OKA”: O co chodzi z pieniędzmi z budżetu dla PiS?
2025-01-28 14:43:06
W podcaście „Drugi rzut OKA" wyjaśniamy, z czego wynikają kontrowersje wokół wypłacenia PiS pieniędzy z budżetu Od kilku miesięcy nie wiadomo, czy PiS straci miliony z dotacji dla partii za kampanię wyborczą w 2023 roku i jeszcze większe kwoty subwencji dla partii politycznych. W OKO.press tę kwestię analizują Piotr Pacewicz i Dominika Sitnicka. PiS do kampanii wyborczej w wyborach parlamentarnych w 2023 roku zaprzęgł cały aparat państwa, w tym media publiczne, finansując tę potężną agitację ze środków publicznych. W sierpniu 2024 Państwowa Komisja Wyborcza zakwestionowała 3,6 miliona złotych wydanych na agitację wyborczą, uznając je za – jak to ujmuje kodeks wyborczy – „przyjęte przez komitet wyborczy PiS korzyści majątkowe" i sprawozdanie komitetu odrzuciła. Chodziło m.in. o spot promujący ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę, za który z Funduszu Sprawiedliwości zapłacono prawie 2,7 mln oraz organizację pikników przez Ministerstwo Obrony Narodowej. PiS broni się, że komitet wyborczy "nie przyjmował" takich wydatków, a agitacja miała miejsce poza komitetem, bez wiedzy czy zgody komitetu. W skład obecnego PKW wchodzi dziewięć osób: sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, sędzia tzw. Trybunału Konstytucyjnego. pięć osób wskazanych przez koalicję rządzącą, dwie osoby wskazane przez PiS. Decyzja PKW była bezprecedensowa. Wcześniej zdarzało się, że komisja odrzucała sprawozdania różnych partii z powodów formalnych, jak podanie nieprawidłowego numeru rachunku bankowego, teraz sięgnęła poza literę prawa, po sens kontroli wydatków na kampanię wyborczą. OKO.press finansowane jest głównie z darowizn Czytelników. Dzięki Tobie możemy pracować – śledzić, szukać, pytać, sprawdzać, opisywać, porównywać – i nie odpuszczać.
Podcast „Drugi rzut OKA”: Kampania wyborcza w Niemczech
2025-01-27 06:00:00
Wybory do Bundestagu już za niecały miesiąc. Pytamy ekspertkę, dr Marię Skórę z instytutu Polityki Europejskiej w Berlinie o szanse skrajnej prawicy, czyli Alternatywy dla Niemiec i o najważniejsze tematy kampanii: politykę migracyjną, gospodarkę i wydatki socjalne.23 lutego odbędą się przedterminowe wybory w Niemczech. Prawie 60 milionów osób jest uprawnionych do głosowania. Wybiorą 630 posłów do Bundestagu.Na początku listopada rozpadła się postępowa koalicja rządząca „świateł drogowych", złożona z socjaldemokratów, liberałów i zielonych. Kanclerz Olaf Scholz zdymisjonował ministra finansów Christiana Lindnera z partii liberalnej.Będą to dopiero czwarte przedterminowe wybory w historii demokratycznych Niemiec po II wojnie światowej.W ogólnokrajowych sondażach przodują chadecy z CDU/CSU, a nowym kanclerzem najprawdopodobniej zostanie Friedrich Merz.W wielu wschodnich landach najpopularniejszą partią jest antysystemowa, skrajnie prawicowa Alternatywa dla Niemiec (Alternative für Deutschland). Na trzecim miejscu w sondażach plasują się socjaldemokraci, później zieloni. Języczkiem u wagi przyszłej koalicji rządzącej może być antyimigrancki, a jednocześnie tradycyjnie lewicowy Sojusz Sahry Wagenknecht (BSW).W podcaście „Drugi rzut OKA" o kampanii wyborczej i nastrojach w Niemczech rozmawiamy z dr. Marią Skórą z Instytutu Polityki Europejskiej w Berlinie. W Niemczech wyjaśnia Polskę, a w Polsce — Niemcy.OKO.press finansowane jest głównie z darowizn Czytelników. Dzięki Tobie możemy pracować – śledzić, szukać, pytać, sprawdzać, opisywać, porównywać – i nie odpuszczać.
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
1234567891011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041