Zdrowa rzeka
Podcast „Zdrowa rzeka”, wymyślony przez naszą Fundację Hektary Dla Natury, zwraca uwagę na pilną potrzebę doprowadzenia rzek do dobrego stanu. Gospodarzem podcastu jest dziennikarz Robert Feluś.
Co tydzień rozmawiamy z naukowcami, ekspertami i społecznikami, oddanymi ratowaniu rzek. Można ich nazwać rzecznikami rzek.
Jeśli popłyniecie z nami przez kolejne odcinki, to dowiecie się np. jak dbać o zdrowie rzek, ile to kosztuje, czym jest renaturyzacja czy usługi ekosystemowe.
O rzekach trzeba rozmawiać nie tylko od święta i gdy wybucha kolejna afera ekologiczna. Dlatego właśnie jest ten podcast
S1 E11 Cecylia Malik — Siostra rzeka o rzekach
2022-12-04 22:57:30
Gościem podcastu jest Siostra Rzeka Cecylia Malik - artystka aktywnie działająca w ochronie przyrody.
Cecylia z pasją opowiada, jak jeden protest zrodził w niej potrzebę aktywnego działania na rzecz polskich rzek i co trzeba robić, by rzeki zostały wysłuchane przez człowieka. A mają tyle do powiedzenia. Chcą np. wykrzyczeć człowiekowi, że wiele z nich uwięził w wybetonowanych kanałach zamiast pozwolić im płynąć zgodnie z naturą.
Nasza rozmówczyni ma głowę pełną pomysłów do zachęcania nas, byśmy wreszcie zauważyli rzeki i kłopoty, jakie sprawia im człowiek. Zdaniem Cecylii nie ma szans na pomoc w tej sprawie ze strony większości urzędników i polityków. Na szczęście są artyści i ich happeningi, zawiązują się organizacje jak Koalicja Ratujmy Rzeki czy Siostry Rzeki. To dzięki ich wyjątkowym inicjatywom coraz głośniej słychać krzyk rzek.
Siostrze Rzece szczególnie bliska jest Wisła i małe rzeczki wpadające w Krakowie do królowej naszych rzek. Jej zdaniem należy rozebrać zaporę we Włocławku i nie wolno dopuścić do budowy zapory w Sierzewie. Trzeba też uniemożliwić rozbudowę - niszczącej środowisko - drogi wodnej E40. Bo najważniejsze w jej filozofii jest to, by żeglugę dostosować do rzeki a nie na odwrót.
Cecylia dzieli się w rozmowie też swoim marzeniem: wykąpać się w mieście w czystej rzece, bez obaw, z przyjemnością.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu
Gościem podcastu jest Siostra Rzeka Cecylia Malik - artystka aktywnie działająca w ochronie przyrody.
Cecylia z pasją opowiada, jak jeden protest zrodził w niej potrzebę aktywnego działania na rzecz polskich rzek i co trzeba robić, by rzeki zostały wysłuchane przez człowieka. A mają tyle do powiedzenia. Chcą np. wykrzyczeć człowiekowi, że wiele z nich uwięził w wybetonowanych kanałach zamiast pozwolić im płynąć zgodnie z naturą.
Nasza rozmówczyni ma głowę pełną pomysłów do zachęcania nas, byśmy wreszcie zauważyli rzeki i kłopoty, jakie sprawia im człowiek. Zdaniem Cecylii nie ma szans na pomoc w tej sprawie ze strony większości urzędników i polityków. Na szczęście są artyści i ich happeningi, zawiązują się organizacje jak Koalicja Ratujmy Rzeki czy Siostry Rzeki. To dzięki ich wyjątkowym inicjatywom coraz głośniej słychać krzyk rzek.
Siostrze Rzece szczególnie bliska jest Wisła i małe rzeczki wpadające w Krakowie do królowej naszych rzek. Jej zdaniem należy rozebrać zaporę we Włocławku i nie wolno dopuścić do budowy zapory w Sierzewie. Trzeba też uniemożliwić rozbudowę - niszczącej środowisko - drogi wodnej E40. Bo najważniejsze w jej filozofii jest to, by żeglugę dostosować do rzeki a nie na odwrót.
Cecylia dzieli się w rozmowie też swoim marzeniem: wykąpać się w mieście w czystej rzece, bez obaw, z przyjemnością.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu
S1 E10 Piotr Bednarek — Zdrowe rzeki to Wolne rzeki
2022-11-28 17:13:07
Gościem kolejnego odcinka jest Piotr Bednarek – hydrolog, przyrodnik, fotograf, baczny obserwator przyrody, w szczególności rzek. Opowiada jak wyglądają duże polskie rzeki, jak bardzo są one unikatowe w skali europejskiej, mimo wielu przekształceń, dokonanych przez człowieka.
Z tej rozmowy dowiecie się, dlaczego ciągle w wielu urzędniczych głowach pokutuje myślenie tylko i wyłącznie o ujarzmianiu rzek zamiast o ich renaturyzacji. Usłyszycie jak zapory czy inne budowle wodne zaburzają procesy formowania się rzeki i inne procesy rzeczne, w tym bodaj najbardziej znany, czyli wędrówkę ryb.
Według Piotra rzeki powinny płynąć tak, jak im się to podoba. Do tego czasem potrzebne są duże zmiany na poziomie legislacyjnym, ale czasem wystarczy tylko odpowiednia współpraca administracyjna. Piotr opowiada o tym jak skomplikowany jest np. proces załatwiania zgody na wyburzenie jednego betonowego progu rzecznego, który od dawna nie pełni już żadnej przemysłowej funkcji i jest tylko nieprzekraczalną barierą dla rzecznych organizmów.
Gość tego odcinka od lat prowadzi rozmaite pomiary w polskich rzekach i ma wręcz encyklopedyczną wiedzę o nich. Opowiada na przykład, jaka była najwyższa temperatura wody odnotowana w Wiśle w 2022 roku i zaznacza, że sumaryczna długość rowów w Polsce jest trzykrotnie większa niż naturalnych rzek. Piotr jako kolejny gość podcastu Zdrowa rzeka podkreśla jakie funkcje tracą naturalne rzeki przez to, że zostały uregulowane a ich bieg został skrócony. Jak bardzo jest ważne dla rzeki, np. w procesie samooczyszczenia, by płynęła swobodnie, a nie kanałem, który przygotował dla niej człowiek.
Zachęcamy do odsłuchania podcastu, a także do śledzenia Piotra na kanale Wolne Rzeki na YouTube.
Gościem kolejnego odcinka jest Piotr Bednarek – hydrolog, przyrodnik, fotograf, baczny obserwator przyrody, w szczególności rzek. Opowiada jak wyglądają duże polskie rzeki, jak bardzo są one unikatowe w skali europejskiej, mimo wielu przekształceń, dokonanych przez człowieka.
Z tej rozmowy dowiecie się, dlaczego ciągle w wielu urzędniczych głowach pokutuje myślenie tylko i wyłącznie o ujarzmianiu rzek zamiast o ich renaturyzacji. Usłyszycie jak zapory czy inne budowle wodne zaburzają procesy formowania się rzeki i inne procesy rzeczne, w tym bodaj najbardziej znany, czyli wędrówkę ryb.
Według Piotra rzeki powinny płynąć tak, jak im się to podoba. Do tego czasem potrzebne są duże zmiany na poziomie legislacyjnym, ale czasem wystarczy tylko odpowiednia współpraca administracyjna. Piotr opowiada o tym jak skomplikowany jest np. proces załatwiania zgody na wyburzenie jednego betonowego progu rzecznego, który od dawna nie pełni już żadnej przemysłowej funkcji i jest tylko nieprzekraczalną barierą dla rzecznych organizmów.
Gość tego odcinka od lat prowadzi rozmaite pomiary w polskich rzekach i ma wręcz encyklopedyczną wiedzę o nich. Opowiada na przykład, jaka była najwyższa temperatura wody odnotowana w Wiśle w 2022 roku i zaznacza, że sumaryczna długość rowów w Polsce jest trzykrotnie większa niż naturalnych rzek. Piotr jako kolejny gość podcastu Zdrowa rzeka podkreśla jakie funkcje tracą naturalne rzeki przez to, że zostały uregulowane a ich bieg został skrócony. Jak bardzo jest ważne dla rzeki, np. w procesie samooczyszczenia, by płynęła swobodnie, a nie kanałem, który przygotował dla niej człowiek.
Zachęcamy do odsłuchania podcastu, a także do śledzenia Piotra na kanale Wolne Rzeki na YouTube.
S1 E09 Robert Czerniawski — Rzeka to nie tylko „odcinek wody płynącej dłuższy niż szerszy”
2022-11-21 17:45:06
Gościem kolejnego odcinka jest prof. Robert Czerniawski - ekolog, hydrobiolog, nauczyciel akademicki zaangażowany w projekty ochrony rzeki i ich zlewni w Polsce, ale także w Europie i Afryce.
Robert z pasją opowiada o sposobach ochrony przyrody, o kryterium jakości wód, o wadze zróżnicowania biologicznego - tak w skali makro jak i mikrofauny - podkreślając, że rzeka to nie tylko ryby.
Przekonuje, że polska nauka, mimo systemowego niedofinansowania, nie ma się czego wstydzić. Wspomina o konferencji PotamON, stanowiącej ważny punkt na mapie porozumienia i zrozumienia osób zajmujących się wodą w Polsce, w tym administrowaniem wody i badaniami naukowymi wód płynących. Opowiada też, jak zakończyła się akcja „drugie Mazury” i o społecznych inicjatywach, które są w stanie blokować szkodliwe i nieodwracalne zmiany w cennych przyrodniczo regionach.
Nasz gość wyjaśnia, jakie są zagrożenia i kłopoty przy współpracy administracyjno-proceduralnej, związanej z ochroną wód. Jakie są deficyty w jakości zarządzania środowiskowego i stosownej legislacji oraz jak to przeszkadza w ochronie przyrody. Zwraca też uwagę na pojawiające się problemy niezbyt eksperckiej narracji niektórych zarządców instytucji, która utrudnia wypracowanie kompromisowych rozwiązań. Bez nich ciężko się skupić na merytorycznych kryteriach rozwiązywania ważnych zagadnień. Krótko mówiąc nie da się np. zrobić renaturyzacji zza biurka.
Robert tłumaczy, jak zapobiegać katastrofie ekologicznej, ale też nie ukrywa, że istnieje ryzyko kolejnej odsłony dramatu na Odrze, tym razem w okolicy Szczecina. Z jego ust dowiemy się też, dlaczego Odra nie jest „rzeką nadzwyczajną”, a po prostu rzeką.
Zapraszamy do odsłuchania kolejnego odcinka.
Gościem kolejnego odcinka jest prof. Robert Czerniawski - ekolog, hydrobiolog, nauczyciel akademicki zaangażowany w projekty ochrony rzeki i ich zlewni w Polsce, ale także w Europie i Afryce.
Robert z pasją opowiada o sposobach ochrony przyrody, o kryterium jakości wód, o wadze zróżnicowania biologicznego - tak w skali makro jak i mikrofauny - podkreślając, że rzeka to nie tylko ryby.
Przekonuje, że polska nauka, mimo systemowego niedofinansowania, nie ma się czego wstydzić. Wspomina o konferencji PotamON, stanowiącej ważny punkt na mapie porozumienia i zrozumienia osób zajmujących się wodą w Polsce, w tym administrowaniem wody i badaniami naukowymi wód płynących. Opowiada też, jak zakończyła się akcja „drugie Mazury” i o społecznych inicjatywach, które są w stanie blokować szkodliwe i nieodwracalne zmiany w cennych przyrodniczo regionach.
Nasz gość wyjaśnia, jakie są zagrożenia i kłopoty przy współpracy administracyjno-proceduralnej, związanej z ochroną wód. Jakie są deficyty w jakości zarządzania środowiskowego i stosownej legislacji oraz jak to przeszkadza w ochronie przyrody. Zwraca też uwagę na pojawiające się problemy niezbyt eksperckiej narracji niektórych zarządców instytucji, która utrudnia wypracowanie kompromisowych rozwiązań. Bez nich ciężko się skupić na merytorycznych kryteriach rozwiązywania ważnych zagadnień. Krótko mówiąc nie da się np. zrobić renaturyzacji zza biurka.
Robert tłumaczy, jak zapobiegać katastrofie ekologicznej, ale też nie ukrywa, że istnieje ryzyko kolejnej odsłony dramatu na Odrze, tym razem w okolicy Szczecina. Z jego ust dowiemy się też, dlaczego Odra nie jest „rzeką nadzwyczajną”, a po prostu rzeką.
Zapraszamy do odsłuchania kolejnego odcinka.
S1 E08 Maciej Humiczewski — Dogadacie się, ja płynę dalej
2022-11-14 14:04:37
Gościem odcinka jest Maciej Humiczewski - ekspert z zakresu inżynierii wodnej i środowiska, który wiedzę i doświadczenie zdobywał najpierw jako urzędnik, potem jako przedsiębiorca.
Maciej opowiada o korelacji niektórych działań z różnymi dokumentami planistycznymi, o problemach praktycznych związanych z projektowaniem obiektów wodnych, o drodze do uzyskania pozwoleń wodnoprawnych – czyli najważniejszego dokumentu, jeśli chcemy cokolwiek robić na rzece. Nie pomaga w tym mała elastyczność ustawowa, która wydłuża niepotrzebnie procesy projektowe i wiąże ręce urzędnikom. Dlatego tak ważna jest współpraca między projektantami, przedsiębiorstwami, urzędami czy NGO’sami.
Ekspert poświęca w rozmowie sporo miejsca renaturyzacji. Wskazuje, że nie ma jednego rozwiązania, które by się uniwersalnie sprawdzało w każdej sytuacji. Potrzebne są rzetelne analizy i ekspertyzy, dostosowujące rozwiązania do konkretnego obszarów i możliwości.
Jako przykład mądrych i wieloaspektowych działań wskazuje na aktualnie realizowany projekt LIFE w Kampinoskim Parku Narodowego, który służy naturze i jednocześnie szanuje interes i bezpieczeństwo mieszkańców. Maciej tłumaczy właśnie na przykładzie Kampinosu, jak w praktyce, przy wykorzystaniu ekspertyz i obliczeń można naprawiać przekształcenia na mokradłach.
Nasz gość, pytany o to, jak dbać o zdrowie rzeki przypomina, że na rzekę trzeba patrzeć szeroko, z perspektywy całej zlewni, która - w przypadku dużej rzeki - ma powierzchnię wielu tysięcy kilometrów kwadratowych. I trzeba o nią dbać, by trwale zasilać w odpowiedni sposób rzeki. Bo nadmierny drenaż zlewni niesie ze sobą złe konsekwencje.
W tym odcinku rozmawiamy też o tym, co zrobić ze starymi rozwiązaniami hydrotechnicznymi. Maciej odżegnuje się od ich masowej krytyki, zauważając, że one mogły być dobre na czasy, kiedy były projektowane. Dziś, uwzględniając nową wiedzę i okoliczności oraz możliwości finansowe, należy poprawiać to, co jest możliwe, a nie wszystko „jak leci”.
Maciej jest zwolennikiem naprawiania ekosystemów rzecznych i dostosowywania rozwiązań do zmieniających się okoliczności, a nie tylko samego „naprawienia” rzek. Sprzeciwia się radykalizmowi w działaniach czy to ekologicznych czy inżynierskich. Uważa, że można wypracować złoty środek i akceptowalne dla wszystkich rozwiązania.
Nie potępia też idei budowania zbiorników retencyjnych kiedy analizy wskazują, że nie ma rozwiązań alternatywnych. Ale protestuje przeciwko twierdzeniom, że budowanie zbiorników jest kluczem do retencjonowania wody.
Zapraszamy do odsłuchania rozmowy z Maciejem.
Gościem odcinka jest Maciej Humiczewski - ekspert z zakresu inżynierii wodnej i środowiska, który wiedzę i doświadczenie zdobywał najpierw jako urzędnik, potem jako przedsiębiorca.
Maciej opowiada o korelacji niektórych działań z różnymi dokumentami planistycznymi, o problemach praktycznych związanych z projektowaniem obiektów wodnych, o drodze do uzyskania pozwoleń wodnoprawnych – czyli najważniejszego dokumentu, jeśli chcemy cokolwiek robić na rzece. Nie pomaga w tym mała elastyczność ustawowa, która wydłuża niepotrzebnie procesy projektowe i wiąże ręce urzędnikom. Dlatego tak ważna jest współpraca między projektantami, przedsiębiorstwami, urzędami czy NGO’sami.
Ekspert poświęca w rozmowie sporo miejsca renaturyzacji. Wskazuje, że nie ma jednego rozwiązania, które by się uniwersalnie sprawdzało w każdej sytuacji. Potrzebne są rzetelne analizy i ekspertyzy, dostosowujące rozwiązania do konkretnego obszarów i możliwości.
Jako przykład mądrych i wieloaspektowych działań wskazuje na aktualnie realizowany projekt LIFE w Kampinoskim Parku Narodowego, który służy naturze i jednocześnie szanuje interes i bezpieczeństwo mieszkańców. Maciej tłumaczy właśnie na przykładzie Kampinosu, jak w praktyce, przy wykorzystaniu ekspertyz i obliczeń można naprawiać przekształcenia na mokradłach.
Nasz gość, pytany o to, jak dbać o zdrowie rzeki przypomina, że na rzekę trzeba patrzeć szeroko, z perspektywy całej zlewni, która - w przypadku dużej rzeki - ma powierzchnię wielu tysięcy kilometrów kwadratowych. I trzeba o nią dbać, by trwale zasilać w odpowiedni sposób rzeki. Bo nadmierny drenaż zlewni niesie ze sobą złe konsekwencje.
W tym odcinku rozmawiamy też o tym, co zrobić ze starymi rozwiązaniami hydrotechnicznymi. Maciej odżegnuje się od ich masowej krytyki, zauważając, że one mogły być dobre na czasy, kiedy były projektowane. Dziś, uwzględniając nową wiedzę i okoliczności oraz możliwości finansowe, należy poprawiać to, co jest możliwe, a nie wszystko „jak leci”.
Maciej jest zwolennikiem naprawiania ekosystemów rzecznych i dostosowywania rozwiązań do zmieniających się okoliczności, a nie tylko samego „naprawienia” rzek. Sprzeciwia się radykalizmowi w działaniach czy to ekologicznych czy inżynierskich. Uważa, że można wypracować złoty środek i akceptowalne dla wszystkich rozwiązania.
Nie potępia też idei budowania zbiorników retencyjnych kiedy analizy wskazują, że nie ma rozwiązań alternatywnych. Ale protestuje przeciwko twierdzeniom, że budowanie zbiorników jest kluczem do retencjonowania wody.
Zapraszamy do odsłuchania rozmowy z Maciejem.
S1 E07 Ewa Leś — Kiedy mówisz rzeka, to ja słyszę Odra
2022-11-07 15:43:37
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Ewa Leś – biolożka znad Odry, oddana działaniom na rzecz tej rzeki. Ewa związana jest z szeregiem organizacji pozarządowych – m.in . z Koalicją Ratujmy Rzeki czy Koalicją Czysty Bałtyk (Coalition Clean Baltic), z którą organizuje coroczne obrady w ramach wydarzenia River University.
Tyle o Ewie, tymczasem bieg tego odcinka rozpoczynamy od tajemniczej herpetofauny, związanej ze środowiskiem wodno-lądowym, a kończymy na... odrzańskiej poezji.
Ewa opowiada o rzekach, także transgranicznych oraz o wyzwaniach, jakie stoją przed tymi, którzy nimi zarządzają. Z odcinka dowiecie się, jak Polskie rzeki wypadają na tle rzek europejskich po przeanalizowaniu planów gospodarowania wodami w różnych europejskich dorzeczach, jakie działania najbardziej zanieczyszczają rzeki czy też ile ostatnio odkryto nielegalnych zrzutów ścieków do Odry.
Ewa zwraca uwagę na to, jak istotne jest odpowiednie myślenia o rzece w kontekście jej ochrony. Czy traktujemy ją wyłącznie jako fragment, który znamy, czy też widzimy ją całą - od źródeł do ujścia. Opowiada, jakie organizacje, w tym pozarządowe, działają na rzecz ochrony rzek, w myśl hasła, że „rzeki powinny nas łączyć” i co zrobić, by te rzeki nas nie dzieliły.
W kontekście planów rozwoju wielkogabarytowej żeglugi rzecznej Ewa wskazuje, jak istotne jest dostosowanie ich do możliwości i specyfiki rzek.
A na końcu, inaczej niż w poprzednich rozmowach, opowieść o rzece ustępuje miejsca poezji. Takie cuda tylko w podcaście „Zdrowa rzeka”.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Ewą Leś.
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Ewa Leś – biolożka znad Odry, oddana działaniom na rzecz tej rzeki. Ewa związana jest z szeregiem organizacji pozarządowych – m.in. z Koalicją Ratujmy Rzeki czy Koalicją Czysty Bałtyk (Coalition Clean Baltic), z którą organizuje coroczne obrady w ramach wydarzenia River University.
Tyle o Ewie, tymczasem bieg tego odcinka rozpoczynamy od tajemniczej herpetofauny, związanej ze środowiskiem wodno-lądowym, a kończymy na... odrzańskiej poezji.
Ewa opowiada o rzekach, także transgranicznych oraz o wyzwaniach, jakie stoją przed tymi, którzy nimi zarządzają. Z odcinka dowiecie się, jak Polskie rzeki wypadają na tle rzek europejskich po przeanalizowaniu planów gospodarowania wodami w różnych europejskich dorzeczach, jakie działania najbardziej zanieczyszczają rzeki czy też ile ostatnio odkryto nielegalnych zrzutów ścieków do Odry.
Ewa zwraca uwagę na to, jak istotne jest odpowiednie myślenia o rzece w kontekście jej ochrony. Czy traktujemy ją wyłącznie jako fragment, który znamy, czy też widzimy ją całą - od źródeł do ujścia. Opowiada, jakie organizacje, w tym pozarządowe, działają na rzecz ochrony rzek, w myśl hasła, że „rzeki powinny nas łączyć” i co zrobić, by te rzeki nas nie dzieliły.
W kontekście planów rozwoju wielkogabarytowej żeglugi rzecznej Ewa wskazuje, jak istotne jest dostosowanie ich do możliwości i specyfiki rzek.
A na końcu, inaczej niż w poprzednich rozmowach, opowieść o rzece ustępuje miejsca poezji. Takie cuda tylko w podcaście „Zdrowa rzeka”.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Ewą Leś.
S1 E06 Wiktor Kotowski — Usłyszelibyśmy jej płacz
2022-10-30 17:06:08
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest dr hab. Wiktor Kotowski - naukowiec, ekolog, pasjonat bez reszty wciągnięty w temat bagien i rzek. Wiktor, jako popularyzator wiedzy o mokradłach, opowiada jak szerokie jest to pojęcie i jak niebywale istotną funkcję pełnią one od tysięcy lat w środowisku. To np. ochrona klimatu, wpływ na obieg wody w przyrodzie, czy usuwanie zanieczyszczeń z wód spływających z terenów rolniczych.
Wpisując się w temat podcastu Wiktor skupia się na problematyce obszarów podmokłych (w tym torfowisk i terenów zalewowych rzek), które - powiązane z rzeką - funkcjonują jak jeden organizm. Z podcastu dowiecie się do czego pierwotnie wykorzystywano torf i jak szkodliwe może być używanie go jako materiału na opał. Czym jest paludikultura i jaka może być jej rola w odzyskaniu utraconych terenów bagiennych. Jakie skutki wiążą się z melioracją torfowisk i jak krótkowzroczne jest osuszanie bagien pod uprawę roślin i działalność rolniczą. Wiktor wyjaśnia zależności i interakcje ekosystemowe wynikające z roli bagien (czyli naturalnie uwodnionych torfowisk) uświadamiając złożoność i wagę procesów - tak dla przyrody, jak i dla człowieka.
Wiktor zaznacza, że bez wsparcia administracji państwowej nie da się szybko i na dużą skalę poprawić stanu środowiska ekosystemów mokradłowych. Bo najważniejsze w tym procesie jest zaprzestanie osuszania torfowisk. A tego w wielu przypadkach nie da się zrobić bez zamiany czy wykupu gruntu od rolników, którzy dziś gospodarują na łąkach powstałych po osuszeniu torfowisk. Gość podcastu mówi o istotnych korzyściach ekologicznych i finansowych jakie wynikają z nawadniania torfowisk, również w kontekście kryzysu energetycznego, przypominając, że roślinność odtwarzanych bagien to także potencjalne źródło biopaliw.
Szczególne miejsce w rozmowie ma nieodległe od Warszawy bagno Całowanie. Wiktor opowiada m.in . o jego znaczeniu w historii stowarzyszenia Centrum Ochrony Mokradeł i o różnych znaczeniach słowa „cmok”, funkcjonującego jako skrót nazwy stowarzyszenia. Na końcu jest też szczególna i przejmująca odpowiedź na pytanie co rzeka mogłaby nam powiedzieć, gdyby umiała mówić.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Wiktorem Kotowskim. Prowadzący to spotkanie Robert Feluś nie ukrywał, że momentami chłonął tę opowieść z tzw. „rozdziawioną gębą”.
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest dr hab. Wiktor Kotowski - naukowiec, ekolog, pasjonat bez reszty wciągnięty w temat bagien i rzek. Wiktor, jako popularyzator wiedzy o mokradłach, opowiada jak szerokie jest to pojęcie i jak niebywale istotną funkcję pełnią one od tysięcy lat w środowisku. To np. ochrona klimatu, wpływ na obieg wody w przyrodzie, czy usuwanie zanieczyszczeń z wód spływających z terenów rolniczych.
Wpisując się w temat podcastu Wiktor skupia się na problematyce obszarów podmokłych (w tym torfowisk i terenów zalewowych rzek), które - powiązane z rzeką - funkcjonują jak jeden organizm. Z podcastu dowiecie się do czego pierwotnie wykorzystywano torf i jak szkodliwe może być używanie go jako materiału na opał. Czym jest paludikultura i jaka może być jej rola w odzyskaniu utraconych terenów bagiennych. Jakie skutki wiążą się z melioracją torfowisk i jak krótkowzroczne jest osuszanie bagien pod uprawę roślin i działalność rolniczą. Wiktor wyjaśnia zależności i interakcje ekosystemowe wynikające z roli bagien (czyli naturalnie uwodnionych torfowisk) uświadamiając złożoność i wagę procesów - tak dla przyrody, jak i dla człowieka.
Wiktor zaznacza, że bez wsparcia administracji państwowej nie da się szybko i na dużą skalę poprawić stanu środowiska ekosystemów mokradłowych. Bo najważniejsze w tym procesie jest zaprzestanie osuszania torfowisk. A tego w wielu przypadkach nie da się zrobić bez zamiany czy wykupu gruntu od rolników, którzy dziś gospodarują na łąkach powstałych po osuszeniu torfowisk. Gość podcastu mówi o istotnych korzyściach ekologicznych i finansowych jakie wynikają z nawadniania torfowisk, również w kontekście kryzysu energetycznego, przypominając, że roślinność odtwarzanych bagien to także potencjalne źródło biopaliw.
Szczególne miejsce w rozmowie ma nieodległe od Warszawy bagno Całowanie. Wiktor opowiada m.in. o jego znaczeniu w historii stowarzyszenia Centrum Ochrony Mokradeł i o różnych znaczeniach słowa „cmok”, funkcjonującego jako skrót nazwy stowarzyszenia. Na końcu jest też szczególna i przejmująca odpowiedź na pytanie co rzeka mogłaby nam powiedzieć, gdyby umiała mówić.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Wiktorem Kotowskim. Prowadzący to spotkanie Robert Feluś nie ukrywał, że momentami chłonął tę opowieść z tzw. „rozdziawioną gębą”.
S1 E05 Paweł Pawlaczyk — Odpieprzcie się ode mnie (to mówiłam ja, Rzeka)
2022-10-24 13:27:37
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Paweł Pawlaczyk – przyrodnik i ekspert od wielu lat specjalizujący się w zakresie ochrony przyrody i ekologii ekosystemów (także wodnych).
Paweł, bez akademickiego „przynudzania”, barwnie opowiada o naturze problemów polskich rzek. Z błyskiem w oku wspomina początki tworzenia Drawieńskiego Parku Narodowego, jednego z kilku parków narodowych w Polsce, który został „zbudowany na rzece”. Potrafi wymalować słowami obrazek będący dowodem na to jak ważne dla rzeki jest pozostawienie w jej korycie martwych drzew.
Paweł tłumaczy jak istotna jest renaturyzacja rzek i jak pilna jest potrzeba wdrażania Krajowego programu renaturyzacji wód powierzchniowych i wytycznych w zakresie utrzymania rzek, zwłaszcza gdy blokującą to tamą bywa urzędnicza obstrukcja.
Podkreśla, że rzeki mają zdolność do samo naprawy i najważniejsza zasada w ich przypadku to - tak jak w medycynie - primum non nocere (z łac. „po pierwsze nie szkodzić”).
Z podcastu dowiecie się skąd brać pieniądze na renaturyzację? Czym są i dlaczego są ważne dobre praktyki utrzymania rzek? W jaki sposób przepisy unijne obligują nas do tego, żeby Odra i inne rzeki były zdrowe? Czy wdrożenie, nawet nie do końca idealnych, planów gospodarowania wodami poprawiłoby kondycję polskich rzek?
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Pawłem Pawlaczykiem, który o sprawach skomplikowanych potrafi opowiedzieć swobodnym językiem doświadczonego storytellera.
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Paweł Pawlaczyk – przyrodnik i ekspert od wielu lat specjalizujący się w zakresie ochrony przyrody i ekologii ekosystemów (także wodnych).
Paweł, bez akademickiego „przynudzania”, barwnie opowiada o naturze problemów polskich rzek. Z błyskiem w oku wspomina początki tworzenia Drawieńskiego Parku Narodowego, jednego z kilku parków narodowych w Polsce, który został „zbudowany na rzece”. Potrafi wymalować słowami obrazek będący dowodem na to jak ważne dla rzeki jest pozostawienie w jej korycie martwych drzew.
Paweł tłumaczy jak istotna jest renaturyzacja rzek i jak pilna jest potrzeba wdrażania Krajowego programu renaturyzacji wód powierzchniowych i wytycznych w zakresie utrzymania rzek, zwłaszcza gdy blokującą to tamą bywa urzędnicza obstrukcja.
Podkreśla, że rzeki mają zdolność do samo naprawy i najważniejsza zasada w ich przypadku to - tak jak w medycynie - primum non nocere (z łac. „po pierwsze nie szkodzić”).
Z podcastu dowiecie się skąd brać pieniądze na renaturyzację? Czym są i dlaczego są ważne dobre praktyki utrzymania rzek? W jaki sposób przepisy unijne obligują nas do tego, żeby Odra i inne rzeki były zdrowe? Czy wdrożenie, nawet nie do końca idealnych, planów gospodarowania wodami poprawiłoby kondycję polskich rzek?
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Pawłem Pawlaczykiem, który o sprawach skomplikowanych potrafi opowiedzieć swobodnym językiem doświadczonego storytellera.
S1 E04 Artur Furdyna — Nie ma zdrowej rzeki bez zdrowej zlewni
2022-10-16 17:23:09
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Artur Furdyna - ichtiolog specjalizujący się w ekologii wód, zaangażowany w ochronę i renaturyzację ekosystemów rzecznych, który przez zdecydowaną większość życia związany był z wodą. Ona go zajmuje na gruncie zawodowym, jak i prywatnym.
Artur to gawędziarz, który - odpowiadając na pytania - tak meandruje swoimi wypowiedziami aby odnosiły się one w jak najszerszym stopniu do problemów, przed jakimi stoją polskie rzeki. Opowiada jak można je wspomagać w odtwarzaniu bioróżnorodności i dlaczego rzeka, zakuta w wały, przecięta zaporami i nieustannie pogłębiana nie może być zdrowa. Odwołuje się do potrzeby zmiany modelu zarządzania wodami, które powinno być w rękach resortu ochrony środowiska. Jako kolejny z gości zwraca uwagę na potrzebę wdrażania Krajowego programu renaturyzacji wód powierzchniowych.
Artur wyjaśnia jak wędkarstwo czy imprezy masowe mogą szkodzić polskiej przyrodzie, w szczególności wodom powierzchniowym. Dlaczego, w odniesieniu do tegorocznej katastrofy ekologicznej na Odrze, samo zarybianie w rzeki nie przyniesie odpowiedniego rezultatu. W jaki sposób człowiek wpływa negatywnie na rzeki i czemu okresowe powodzie i zalania są ważnym elementem zdrowej rzeki.
Z podcastu dowiecie się też, czy da się policzyć wszystkie ryby w rzekach oraz czy mamy wystarczającą ilość wody, aby planować rozwój żeglugi śródlądowej. Na przykładzie opowieści o działaniach dokonanych w zlewni Drawy dowiecie się również o tym, że w Polsce znajduje się jedna z pierwszych elektrowni wodnych na świecie oraz jak skuteczniej pomóc rybom w pokonywaniu przeszkód na rzekach.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Arturem Furdyną.
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Artur Furdyna - ichtiolog specjalizujący się w ekologii wód, zaangażowany w ochronę i renaturyzację ekosystemów rzecznych, który przez zdecydowaną większość życia związany był z wodą. Ona go zajmuje na gruncie zawodowym, jak i prywatnym.
Artur to gawędziarz, który - odpowiadając na pytania - tak meandruje swoimi wypowiedziami aby odnosiły się one w jak najszerszym stopniu do problemów, przed jakimi stoją polskie rzeki. Opowiada jak można je wspomagać w odtwarzaniu bioróżnorodności i dlaczego rzeka, zakuta w wały, przecięta zaporami i nieustannie pogłębiana nie może być zdrowa. Odwołuje się do potrzeby zmiany modelu zarządzania wodami, które powinno być w rękach resortu ochrony środowiska. Jako kolejny z gości zwraca uwagę na potrzebę wdrażania Krajowego programu renaturyzacji wód powierzchniowych.
Artur wyjaśnia jak wędkarstwo czy imprezy masowe mogą szkodzić polskiej przyrodzie, w szczególności wodom powierzchniowym. Dlaczego, w odniesieniu do tegorocznej katastrofy ekologicznej na Odrze, samo zarybianie w rzeki nie przyniesie odpowiedniego rezultatu. W jaki sposób człowiek wpływa negatywnie na rzeki i czemu okresowe powodzie i zalania są ważnym elementem zdrowej rzeki.
Z podcastu dowiecie się też, czy da się policzyć wszystkie ryby w rzekach oraz czy mamy wystarczającą ilość wody, aby planować rozwój żeglugi śródlądowej. Na przykładzie opowieści o działaniach dokonanych w zlewni Drawy dowiecie się również o tym, że w Polsce znajduje się jedna z pierwszych elektrowni wodnych na świecie oraz jak skuteczniej pomóc rybom w pokonywaniu przeszkód na rzekach.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Arturem Furdyną.
S1 E03 Marek Elas — Rzeka jest zdrowa wtedy, kiedy jest ładna
2022-10-10 07:16:07
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Marek Elas z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. To aktywista społeczny i przyrodniczy, ptasi pasjonat, orędownik dbania o zachowanie naturalności rzek, w szczególności Wisły.
Opowiada z pasją o pięknie dzikiej rzeki, o ciekawych gatunkach ptaków jakie można spotkać nad tą rzeką. Sieweczka rzeczna, brodziec piskliwy, czy ostrygojad. Słyszeliście o takich ptakach? Nasz gość snuje o nich piękną opowieść. Tłumaczy też, jak się liczy ptaki i dlaczego to jest ważne.
Ale życie tych ptaków to nie jest sielanka. Bo są ludzie, którzy w bezmyślny sposób niszczą gniazdujące ptasie kolonie. Usłyszycie o tym w tym odcinku podcastu.
Bo to człowiek jest największym zagrożeniem dla dzikiej przyrody. I jego pomysły na ujarzmienie rzek. Marek Elas opowiada o jednym z nich. To plan utworzenia drogi wodnej E40, która miałaby połączyć Morze Czarne z Bałtykiem. A przez to bezpowrotnie przekształcić wiele cennych przyrodniczo terenów.
Nasz gość wyjaśnia też, jak dbać o polskie rzeki tak, by przetrwały jako bezcenne przyrodnicze ekosystemy, by kolejne pokolenia mogły korzystać z nich i podziwiać ich piękno.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu z Markiem Elasem.
Gościem kolejnego odcinka podcastu jest Marek Elas z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. To aktywista społeczny i przyrodniczy, ptasi pasjonat, orędownik dbania o zachowanie naturalności rzek, w szczególności Wisły.
Opowiada z pasją o pięknie dzikiej rzeki, o ciekawych gatunkach ptaków jakie można spotkać nad tą rzeką. Sieweczka rzeczna, brodziec piskliwy, czy ostrygojad. Słyszeliście o takich ptakach? Nasz gość snuje o nich piękną opowieść. Tłumaczy też, jak się liczy ptaki i dlaczego to jest ważne.
Ale życie tych ptaków to nie jest sielanka. Bo są ludzie, którzy w bezmyślny sposób niszczą gniazdujące ptasie kolonie. Usłyszycie o tym w tym odcinku podcastu.
Bo to człowiek jest największym zagrożeniem dla dzikiej przyrody. I jego pomysły na ujarzmienie rzek. Marek Elas opowiada o jednym z nich. To plan utworzenia drogi wodnej E40, która miałaby połączyć Morze Czarne z Bałtykiem. A przez to bezpowrotnie przekształcić wiele cennych przyrodniczo terenów.
Nasz gość wyjaśnia też, jak dbać o polskie rzeki tak, by przetrwały jako bezcenne przyrodnicze ekosystemy, by kolejne pokolenia mogły korzystać z nich i podziwiać ich piękno.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu z Markiem Elasem.
S1 E02 Iwona Wagner — Rzeka i dolina to jedno
2022-10-02 22:01:27
Prof. Iwona Wagner w kolejnym odcinku podcastu opowiada, czym jest ekohydrologia i dlaczego ekologia jest swoistą medycyną przyrody.
Tłumaczy, jak wiele złożonych i ważnych procesów, związanych z wodą, zachodzi nie tylko w rzece, ale też w dolinie rzecznej i całej zlewni oraz na czym polega współdziałanie rzeki z doliną.
W rozmowie poruszamy specyfikę Łodzi, z której wody spływają do dwóch dorzeczy – Wisły i Odry i w której płyną podziemne rzeki. Jest też o Zbiorniku Sulejowskim – jego pierwotnej funkcji i o tym, dlaczego stał się rajem dla sinic.
W podcaście nie brakuje odniesień do sytuacji z Odrą. Rozmawiamy m.in . o tym, czy ta rzeka jest w stanie funkcjonować dobrze jako droga wodna.
Prof. Wagner opowiada o działaniach sprzyjających odbudowie retencji, które nie wymagają wielkich nakładów finansowych a służą naturze i mieszkańcom, co w kontekście zmian klimatu wydaje się być kluczowym trendem adaptacyjnym.
Zapraszamy do odsłuchania, pamiętając, że rzeka to coś więcej niż tylko koryto!
Prof. Iwona Wagner w kolejnym odcinku podcastu opowiada, czym jest ekohydrologia i dlaczego ekologia jest swoistą medycyną przyrody.
Tłumaczy, jak wiele złożonych i ważnych procesów, związanych z wodą, zachodzi nie tylko w rzece, ale też w dolinie rzecznej i całej zlewni oraz na czym polega współdziałanie rzeki z doliną.
W rozmowie poruszamy specyfikę Łodzi, z której wody spływają do dwóch dorzeczy – Wisły i Odry i w której płyną podziemne rzeki. Jest też o Zbiorniku Sulejowskim – jego pierwotnej funkcji i o tym, dlaczego stał się rajem dla sinic.
W podcaście nie brakuje odniesień do sytuacji z Odrą. Rozmawiamy m.in. o tym, czy ta rzeka jest w stanie funkcjonować dobrze jako droga wodna.
Prof. Wagner opowiada o działaniach sprzyjających odbudowie retencji, które nie wymagają wielkich nakładów finansowych a służą naturze i mieszkańcom, co w kontekście zmian klimatu wydaje się być kluczowym trendem adaptacyjnym.
Zapraszamy do odsłuchania, pamiętając, że rzeka to coś więcej niż tylko koryto!