DNA Muzyki Polskiej
Podcast dla miłośników muzyki i historii! Co kształtuje muzykę? Jaki jest jej kod? Bierzemy pod lupę jej próbki pochodzące z okresu, gdy Polski nie było na mapie Europy, by wraz z wykonawcami i badaczami wyabstrahować DNA muzyki polskiej. Prowadzą Agata Kwiecińska i Mariusz Gradowski.
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Dziedzictwo Muzyki Polskiej".
O muzyce czasów zaborów od strony ekonomicznej – DNA Muzyki Polskiej #30
2023-10-05 02:00:00
Sztuka i pieniądze – często przeciwstawiamy sobie te dwie rzeczy. Czy słusznie? W dzisiejszym odcinku o relacjach między polską muzyką XIX wieku a sytuacją ekonomiczną pod zaborami opowiada Paweł Siechowicz – muzykolog, tłumacz, krytyk i edukator muzyczny, starszy asystent w macierzystym Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na interdyscyplinarnych obszarach wyznaczanych koniunkcjami: muzyka i ekonomia, muzyka i malarstwo, muzyka i literatura oraz muzyka i natura.
Rozmawia Mariusz Gradowski.
Spis treści
00:00 Wprowadzenie
02:37 Ekonomia i estetyka
05:35 Prozaiczne kulisy twórczości
08:33 Antreprener pod zaborami
11:21 Dwóch Fryderyków
13:45 Strategie ekonomiczne kompozytorów
16:30 Ojciec nie tylko opery
18:22 Pod prąd i u podstaw
22:44 Panorama melomana
25:45 Marka artystyczna
28:42 Artysta-kapitalista
30:28 Kapitał symboliczny
33:24 Podwójne życia kompozytorów
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Więcej: dnamuzykipolskiej.castos.com
Z księgarni PWM: S. Moniuszko, „Śpiewnik domowy” z. 1: https://pwm.com.pl/pl/sklep/publikacja/spiewnik-domowy,stanislaw-moniuszko,13729,ksiegarnia.htm
Jak Karol Szymanowski pisał II Symfonię – DNA Muzyki Polskiej #29
2023-09-28 02:00:00
II Symfonia Karola Szymanowskiego to dzieło, które skrywa wiele tajemnic. Jak naprawdę wyglądała pierwotna wersja tej symfonii i ile miała części? Jaką rolę w jej powstaniu pełnił Grzegorz Fitelberg? W jaki sposób po blisko 90 latach zyskała drugie życie? Na te pytania odpowie osoba, która najwięcej wie o Karolu Szymanowskim, czyli red. Teresa Chylińska, która poświęciła temu kompozytorowi całe zawodowe życie. W 1953 ukończyła studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, w latach 1954–1989 pracowała w Polskim Wydawnictwie Muzycznym. Jest redaktorem naukowym edycji źródłowo-krytycznej dzieł Szymanowskiego wydanej nakładem PWM. Opracowała korespondencję kompozytora, wydała też monografię „Karol Szymanowski i jego epoka”, a także książki „Karol Szymanowski. Romans, którego nie było? Między Tymoszówką i Wierzbówką” i „Jak Karol Szymanowski pisał książkę o sobie”.
Rozmawia Mateusz Borkowski.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(01:09) Początek rozmowy
(04:10) Muzyka w powojennym Krakowie
(09:43) Symfonia, jakiej nie było
(13:41) Miał mądrości
(15:19) Prawdziwy Szymanowski
(21:06) Które puzzle wyrzucić
(25:09) Jak skończę kompozycję...
(31:47) Powrót do Polski
(35:55) Ojciec chrzestny
(40:59) Bez retuszu
(44:17) Charakter dokumentarny
(50:42) Komórka macierzysta
(53:29) Drugie życie II Symfonii
(57:13) Jak Szymanowski pisał książkę o sobie
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Twórczość fortepianowa Ludomira Różyckiego – DNA Muzyki Polskiej #28
2023-09-21 02:00:00
W 1905 r., wspólnie z Karolem Szymanowskim, Grzegorzem Fitelbergiem i Apolinarym Szeluto, założył Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich – ugrupowanie działające na rzecz promocji nowej muzyki polskiej za granicą. Jakim był kompozytorem, w jakim stylu tworzył, jaki instrument był dla niego podstawowym środkiem wyrazu? I wreszcie – czy dziś możemy wykorzystywać jego utwory do celów dydaktycznych? Na te i inne pytania, poświęcone Ludomirowi Różyckiemu, odpowiemy w tym odcinku podcastu.
Gościem jest pianista Grzegorz Mania. Absolwent Akademii Muzycznej w klasie prof. Stefana Wojtasa i Guildhall School of Music and Drama w Londynie. W 2017 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał tytuł doktora nauk prawnych za pracę poświęconą muzyce w prawie autorskim, przygotowaną pod kierunkiem prof. dr hab. Janusza Barty. Jako solista i kameralista występował w kraju i za granicą, koncertując m.in. w Filharmonii Krakowskiej, Zielonogórskiej, NOSPR, St. Martin in the Fields w Londynie, a także w Operze oraz Konserwatorium Muzycznym w Hanoi (Wietnam). Występował m.in. podczas Festiwalu „Emanacje” oraz Dni Muzyki Feliksa Mendelssohna. Regularnie koncertuje w Wielkiej Brytanii, wykonując repertuar solowy i kameralny, koncertował także we Francji, w Norwegii, Austrii, Włoszech, Islandii, Izraelu.
Rozmawia Mateusz Borkowski.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(03:47) Skazany na fortepian
(06:51) Skupiony na komponowaniu
(08:52) Muzyczny dramaturg
(11:25) W ogniu krytyki
(15:16) Symfonika, balet, opery
(20:45) Fortepian u źródła
(24:10) Formy i inspiracje
(28:55) Przychodzi Różycki do Straussa...
(30:57) Inspiracje malarskie
(34:00) Muzyczna pocztówka z Italii
(36:32) Różycki impresjonistyczny
(38:41) Chłonąć cały świat
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Koncert skrzypcowy Ludomira Różyckiego – DNA Muzyki Polskiej #27
2023-09-14 01:00:00
Burzliwa i trudna historia Polski sprawiła, że wiele muzycznych dzieł zaginęło bez śladu. Szczęśliwie nawet po wielu latach zdarzają się odkrycia czy nieoczekiwane powroty. O takim właśnie powrocie, a może o nowym otwarciu dla „Koncertu skrzypcowego” Ludomira Różyckiego, rozmawiamy z Januszem Wawrowskim – skrzypkiem, wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, dyrektorem artystycznym międzynarodowych festiwali i laureatem nagrody Fryderyk w latach 2017 oraz 2019. Za wybitną działalność artystyczną i społeczną został uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej. Na swoim koncie ma nominację do nagrody „Koryfeusz Muzyki Polskiej” w kategorii „Osobowość Roku” 2018 i statuetkę Norwida 2019. Gra na skrzypcach Antonio Stradivariego z 1685 roku.
Rozmawia Agata Kwiecińska.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(02:45) Skrzypce w twórczości Różyckiego
(06:01) Prace rekonstrukcyjne
(08:49) Życiowe zakręty
(11:30) Różycki po królewsku
(14:58) DNA muzyki Różyckiego
(18:09) Na szersze wody
(23:00) Karłowicz 2.0
(25:16) Promujmy muzykę polską
(28:30) Nagrania i nuty
(31:31) Poszukiwania repertuarowe
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Błękit jak z Malczewskiego! O kameralistyce Władysława Żeleńskiego – DNA Muzyki Polskiej #26
2023-09-07 01:00:00
„Działalność swą rozpoczął w czasach, kiedy rozległe ugory naszej gleby muzycznej zdawały się błagać same o uprawę, muskane drażniącym promieniem świetlanej Chopina. […] Potrzeba było zastępu pracowników, wzbogaconych środkami talentu, wiedzy i woli. Jednym z największych przodowników tego tak potrzebnego zastępu stał się […] Żeleński – oracz tej gleby wytrwały, z ukochaniem i świadomością swych celów ziarno siejący” – tak pisał o nim Felicjan Szopski, jego uczeń i autor pierwszej poświęconej mu monografii, wydanej w 1928 roku. Tematem dzisiejszego odcinka będzie jeden z zapomnianych mistrzów polskiej muzyki XIX wieku – Władysław Żeleński.
Z Pawłem Bieniem rozmawia Sulamita Ślubowska – skrzypaczka (solistka i kameralistka), absolwentka Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w klasie prof. Szymona Krzeszowca, w której obecnie pracuje jako wykładowczyni akademicka. Zdobywczyni m.in. I nagrody na XIII Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym Młody Paganini; w roku 2022 została nominowana do prestiżowej nagrody „Koryfeusze Muzyki Polskiej” w kategorii Odkrycie Roku. Prymariuszka Equilibrium String Quartet – zespołu koncentrującego się na przywracaniu do życia (z uwzględnieniem historycznych praktyk wykonawczych i we współpracy z muzykologami) zapomnianych utworów okresu Klasycyzmu i wczesnego Romantyzmu na ziemiach polskich.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(01:11) Początek rozmowy
(04:03) Od Elsnera do Żeleńskiego
(06:56) Malarskość i kolorystyka
(10:02) DNA kameralistyki Żeleńskiego
(12:29) Postęp vs nowatorstwo
(15:22) Inne obszary twórczości
(18:31) W stylu poważnym
(22:03) Narodziny interpretacji
(24:56) Muzyczne wykopaliska
(27:32) Ojciec i syn
(30:36) Moniuszko vs Żeleński
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Sułtan na narodowej scenie. O operach Józefa Elsnera – DNA Muzyki Polskiej #25
2023-06-08 01:00:00
Odcinek dla tych, którzy ostatnią rozmową o kameralistyce Józefa Elsnera rozbudzili swój apetyt na tego kompozytora – ale także dla tych, którzy jeszcze Elsnera nie zdążyli pokochać. Dzisiaj będzie ku temu wspaniała sposobność.
Gościem podcastu jest dr Jakub Chachulski, adiunkt w Zakładzie Muzykologii Instytutu Sztuki PAN, członek zespołu redakcyjnego Monumenta Musicae in Polonia. Zajmuje się w pierwszym rzędzie twórczością operową Józefa Elsnera. Wykształcony jako muzyk wykonawca, absolwent Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie organów prof. Magdaleny Czajki, doktoryzował się tamże na podstawie pracy „Transkrypcja jako pełnoprawna forma konkretyzacji wykonawczej barokowego dzieła muzycznego: przypadek organowego wykonania klawesynowych Toccat BWV 910-916 Jana Sebastiana Bacha”. Studiował także filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Autor tekstów z zakresu estetyki muzycznej i filozofii muzyki.
Rozmawia Paweł Bień.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(03:05) Polska tradycja operowych adaptacji
(05:44) Wykształcić operę polską
(08:57) Orientalizm po polsku
(11:58) Wątki mitologiczne
(14:43) Singspiel znad Wisły
(17:34) Operowy mediewalizm
(20:59) Moment przełomowy – „Król Łokietek”
(23:32) „Jagiełło w Tenczynie”
(27:24) Recepcja i (auto)recenzje
(29:48) Opery Elsnera poza Warszawą
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Kameralne serce Polaka z wyboru. O kameralistyce Józefa Elsnera – DNA Muzyki Polskiej #24
2023-06-01 01:00:00
Śledząc skomplikowane i bogate DNA naszej muzyki, ponownie przyglądamy się postaci Józefa Elsnera – kompozytora, krytyka muzycznego, przedsiębiorcy i pedagoga, nauczyciela m.in. Fryderyka Chopina, Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego i Józefa Krogulskiego. W jego bogatym dorobku kompozytorskim, obok utworów liturgicznych, scenicznych i orkiestrowych, znajdziemy wiele kompozycji kameralnych –w tym pierwsze zachowane na ziemiach polskich kwartety smyczkowe.
O ojcu polskiej kameralistyki opowiada Karolina Kolinek-Siechowicz – redaktorka Ruchu Muzycznego, filozofka, muzykolożka, absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim, obecnie doktorantka na Wydziale „Artes Liberales”, gdzie przygotowuje pracę doktorską poświęconą współczesnej recepcji muzyki dawnej.
Rozmawia Paweł Bień.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(02:40) Dzieciństwo i młodość
(06:34) Początki kariery muzycznej
(09:59) Kompozytor, krytyk, pedagog...
(14:12) Ojciec polskiej kameralistyki
(16:32) Dla wspólnego muzykowania
(19:03) Pożyczone tematy
(22:52) Podskórna polskość
(26:47) Dzieła sceniczne
(29:36) Niecodzienne obsady
(31:11) Nauczyciel mistrzów
(33:52) Recepcja twórczości
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Maria Szymanowska – DNA Muzyki Polskiej #23
2023-05-25 01:00:00
Bohaterką tego odcinka jest postać szczególna, choć przez wiele lat właściwie (niesłusznie) zapomniana. Pierwsza w Europie zawodowa pianistka i kompozytorka, menadżerka własnej kariery, podróżniczka, matka trojga dzieci, niezwykła, pewna siebie, niezależna kobieta. Mickiewicz nazwał ją „królową tonów”, wysławiał jej talent Goethe, współcześni uważali ją niemal za boginię, a wsparcia udzielali jej najwięksi kompozytorzy, jak Cherubini i Rossini. Mowa o Marii Szymanowskiej.
O dziewiętnastowiecznej polskiej „self-made woman” opowiada Danuta Gwizdalanka – muzykolożka, autorka książek o muzyce, członkini Związku Kompozytorów Polskich. Autorka podręczników, prac poświęconych społecznym kontekstom kultury muzycznej i muzyce kameralnej oraz biografii – w tym biografii Marii Szymanowskiej, która ukazała się nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w serii Małe Monografie.
Rozmawia Mariusz Gradowski.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(03:18) Czas przemian
(06:11) Fortepian – sposób na inne życie
(10:18) Pierwsza w rodzinie
(14:17) Początki kariery
(17:26) Życie prywatne
(21:49) Mistrzyni autokreacji
(25:26) Artystka podróżująca
(28:22) W Petersburgu
(31:24) Artystka pragmatyczna
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Odnaleziona operetka. O odkrywaniu Stanisława Moniuszki – DNA Muzyki Polskiej #22
2023-05-18 01:00:00
Tropiąc DNA Muzyki Polskiej, wracamy w rewiry doskonale znane, które na dobre weszły w krwiobieg polskiej sceny muzycznej, czyli rewiry moniuszkowskie. Przewodnikiem po tym świecie będzie tenor Sebastian Mach. Ukończył studia wokalne na Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu w klasie prof. Bogdana Makala. Współpracuje m.in. z Teatrem Wielkim – Operą Narodową, Warszawską Operą Kameralną, Teatrem Wielkim w Łodzi, Polską Operą Królewską, Operą Bałtycką. W 2021 roku brał udział w prestiżowym Young Singers Project organizowanym przez Salzburger Festspiele. Laureat konkursów wokalnych; w 2019 roku na Międzynarodowym Konkursie Wokalnym „Iuventus Canti” we Vrablach (Słowacja) otrzymał I Miejsce oraz Nagrodę Specjalną Opery w Bańskiej Bystrzycy za najlepszą interpretacje utworów.
Rozmawia Paweł Bień.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(03:40) Moniuszko znany i nieznany
(06:55) Moniuszko polski i europejski
(09:20) Perspektywa wykonawcy
(12:33) Perspektywa słuchacza
(16:23) Gdy brak tradycji wykonawczej
(20:27) Dojrzeć do partii
(24:28) Monopol Moniuszki
(27:27) Moniuszko nie tylko poważny
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.
Pieśni Stanisława Moniuszki – DNA Muzyki Polskiej #21
2023-05-11 01:00:00
„Ja nic nowego nie tworzę, wędruję po polskich ziemiach. Jestem natchniony duchem polskich pieśni ludowych i z nich mimo woli przelewam natchnienie do wszystkich moich dzieł” – tak skromnie o swojej twórczości mówił Stanisław Moniuszko. I to właśnie pieśni – obok oper – stanowią trzon jego dorobku. W dzisiejszym odcinku przeniesiemy się więc do świata dziewiętnastowiecznej pieśni. Dowiemy się, dlaczego świat pieśni Moniuszki nie tylko jest fascynujący, ale może nas wciągnąć do reszty.
Gościem odcinka jest mgr Magdalena Chrenkoff – teoretyk muzyki i pianistka, znawczyni pieśni, redaktorka „Najpiękniejszych pieśni Stanisława Moniuszki”, które ukazały się nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego; współautorka rozdziału poświęconego pieśniom w pracy „Moniuszko. Kompendium”.
Rozmawia Mateusz Borkowski.
Spis treści
(00:00) Wprowadzenie
(02:28) Bogactwo pieśni
(05:08) Intencje i inspiracje
(08:22) Piosnki sielskie
(10:15) Pieśni przystępne dla wszystkich
(14:02) Typologia pieśni Moniuszki
(16:49) Wpływy folkloru i pieśni religijne
(20:32) Antologia poezji polskiej
(22:57) Wpływ pieśni na opery
(24:13) Wykonawstwo pieśni Moniuszki
(27:00) Następcy Moniuszki
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.