Czas odzyskany

„Czas odzyskany” to podcast, w którym przyglądamy się ideom: temu, skąd się wzięły i jaką ogrywają rolę w naszym życiu. Reagujemy na aktualne wydarzenie kulturalne albo popkulturalne.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Beztroska. Gość: Michał Kempa
2022-11-20 06:00:00
Świat, w którym nie ma zmartwień i życie, w którym nie ma zobowiązań: stałych związków, dzieci, odpowiedzialności za drugiego człowieka. Jest za to: dobra zabawa i spore pieniądze płynące z niezbyt ciężkiej - przynajmniej na pierwszy rzut oka - pracy. Brzmi jak marzenie, czy jednak jak udręka? A może brzmi niemoralnie, kiedy innym zaczyna się żyć coraz ciężej - ponieważ wojna, ponieważ inflacja i ponieważ światowy chaos? O tym wszystkim rozmawiam z komikiem Michałem Kempą, zaś powodem rozmowy jest jego książka „Ostatni rok lekkiego życia”.
Kempa opisuje w niej życie wielkomiejskiego trzydziestolatka, który wciąż nie dojrzał - i powoli zaczyna mu to ciążyć; wciąż przesuwa w lewo i prawo profile na Tinderze, jeździ po świecie, choć skończył studia prawnicze, zarabia na życie rozśmieszaniem ludzi w komediowych klubach i w telewizji. Podczas gdy jego znajomi dawno zdążyli się ustatkować, on - nie. W pewnym momencie ta beztroska staje się straszna, i tym, za czym się tęskni, okazuje się troska właśnie. Co wyniknie z tej tęsknoty? I czy nadmiar życia spędzonego na próżnowaniu nie sprawia, że człowiek ma ochotę stwierdzić, iż było ono nic niewarte?
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Koniec świata. Gość: Tomasz Stawiszyński
2022-11-13 06:00:00
Trafi w nas wielki meteoryt. Ugotujemy się w wyniku apokalipsy klimatycznej. Rozgorzeje nuklearna wojna między Rosją i Stanami Zjednoczonymi, a prędko po nuklearnej wojnie nastąpi nuklearna zima. Ziemia wybuchnie, bo tak przewidzieli lata temu Majowie. Tajemnicza choroba wybije pół ludzkości - zresztą, co tam: pół, całą ludzkość. Obdarzone sztuczną inteligencją roboty zyskają samoświadomość i zemszczą się na ludzkości.
To tylko kilka przykładów wyobraźni, która we współczesnej nam epoce jest dominującą - wyobraźni apokaliptycznej. Apokalipsa straszy nas i uwodzi, bo w końcu: jest coś pociągającego w perspektywie tego, że nic już się nie da zrobić, że i tak świat się skończy. O tym, jak się apokalipsie nie dać uwieść, a jednocześnie być świadomym zagrożeń, które na ludzkość czekają, opowiada w „Czasie odzyskanym” filozof Tomasz Stawiszyński, autor „Reguł na czas chaosu”.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Wojna pokoleń. Gość: Jacek Żakowski
2022-11-06 06:00:00
Najmłodsze pokolenie, domagające się zmienienia świata pracy, nie robi żadnej rewolucji i wszelkie jego internetowe akcje są niewiele warte, komentuje dziennikarz i publicysta Jacek Żakowski, po tym jak trochę uspokoiła się burza po słowach prof. Marcina Matczaka o braku gotowości u młodych pracowania po 16 godzin na dobę, żeby osiągnąć sukces.
O tym bowiem rozmawiamy: o wojnie pokoleń. Czy w ostatnich latach rozgorzała w Polsce? Dlaczego to warunki zatrudnienia – czas pracy, płace, traktowanie pracownika przez pracodawcę – stały się jej przestrzenią, tak jak przestrzenią wojny pokoleń w 1968 roku na Zachodzie był świat seksu i erotyki? A może wcale nie jest wojną pokoleń, tylko wojną klasową, i przedstawienie jej jako starcia generacji to tylko wygodna wymówka?
Rozmowy na podobny temat w Polsce często nie pozostają rozmowami, tylko wyrzucaniem sobie wzajemnych pretensji. Ta jest inna, bo pretensji w niej nie ma, a rozmówcy, jeden urodzony za Gomułki, a drugi za Suchockiej, nie traktują siebie wzajemnie jako monolitów, których ukształtowały ich generacje – i tylko one. Niech posłuży za pretekst do szerszej dyskusji.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Dorosłość. Gość: Andrzej Saramonowicz
2022-10-30 06:00:00
Dorosłość nie jest dziś w cenie. Jej kulturowych eksponentów spotyka zawołanie: „OK, boomer” i oskarżenia o to, że zniszczyli świat; że nie rozumieją rzeczywistości, w której żyją, bo tę ostatnią, tak właściwie, należy raczej czuć, niż rozumieć. Dorosłym nikt nie chce być, zresztą – wielu nie może. Materialne wskaźniki dorosłości – takie jak na przykład własne mieszkanie – są w naszych czasach niedostępne coraz szerszym rzeszom tych, którzy jeszcze dekadę czy dwie temu by po nie sięgnęli, a lepiej nie chcieć tego, czego i tak nie może się dostać.
A może w dorosłości jest jednak coś pozytywnego? To temat spotkania z Andrzejem Saramonowiczem, reżyserem i scenarzystą. Rozmawiam z nim o tym, kiedy sam pierwszy raz poczuł się dorosły i dlaczego tak późno. Jak wyglądało to w jego pokoleniu – dzisiejszych 50- i 60-latków – i jak wygląda w pokoleniu jego córek. Jak na przestrzeni lat w Polsce zmieniały się wskaźniki dorosłości, kiedy i czy w ogóle stały się nimi pieniądze, a także o tym, czego brakuje mu z młodości i jak przygotowuje się na to, że kiedyś go nie będzie.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Popkulturowa nostalgia. Gość: prof. dr hab. Marcin Napiórkowski
2022-10-23 07:00:00
Największy filmowy hit ostatniego lata - Top Gun: Maverick, kontynuacja hitu sprzed ponad trzech dekad. Najpopularniejsze seriale tej jesieni - Pierścienie Władzy, ponowne zanurzenie w świat Śródziemia znany z trylogii Petera Jacksona, i Ród smoka, powrót do Westeros. Jurassic World, czyli sequel Parku Jurajskiego. Kolejne odsłony franczyz Marvela i DC. Powroty do postaci i aktorów z Gwiezdnych wojen. O czym to wszystko świadczy? O tym, że popkulturę opanowała nostalgia. Nie powstają już oryginalne dzieła filmowe czy serialowe - cofamy się do tych, które niegdyś osiągnęły sukces; do historii, które znamy, wypełniając je nowymi szczegółami.
Czy zawsze tak było? Nie, to zjawisko unikalne dla naszych czasów, przejścia od epoki pisma do momentu post-piśmiennego - twierdzi prof. dr hab. Marcin Napiórkowski, semiotyk kultury z Uniwersytetu Warszawskiego. Wspólnie z nim wyruszamy w podróż przez opowieści i motywy, z których składa się popkultura: od najstarszych mitów opowiadanych przy ogniskach, po przedstawienia na greckich dionizjach, apokryfy do Ewangelii, komiksy z lat 30., do dzisiejszych kinowych blockbusterów. I zadajemy pytanie: skoro popkultura zaczęła zjadać samą siebie, co z niej zostanie?
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Rasa. Gość: Przemysław Wielgosz
2022-10-16 07:00:00
Wielkie marsze Black Lives Matter w wakacje roku 2020, po śmierci George’a Floyda. Setki niechętnych komentarzy, gdy okaże się, że któryś serwis streamingowy postanowił obsadzić czarnoskórą osobę w miejscu białej. Renesans zainteresowania losami pańszczyzny w Polsce. Obalanie pomników George’a Washingtona, właściciela niewolników, i Winstona Churchilla, który swą karierę zapoczątkował w kolonialnych, brytyjskich Indiach. Nów, czarna szkoła amerykańskiego horroru, z filmami takimi, jak „Nie!” Jordana Peele’a i „Candyman” Nii DaCosty. Co wszystkie te zjawiska łączy?
To otóż, że są dowodami na to, że pojęcie rasy staje się w naszych czasach jednym z kluczowych, które organizują zbiorową wyobraźnię - i to, że każdy ma na temat tego, co to pojęcie znaczy, własne zdanie. Niektórzy używają go wyłącznie w odniesieniu do osób czarnoskórych, inni - nie. By porozmawiać o tym, skąd się w ogóle przekonanie o rasowości wśród ludzi wzięło, jak było sprzężone z rozwojem światowego kapitalizmu i co łączy traktowanie Hindusa w Indiach, chłopa pańszczyźnianego w Polsce i czarnoskórych w USA, zaprosiłem Przemysława Wielgosza, autora nominowanego do Nagrody Literackiej NIKE eseju „Gra w rasy”.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Polska rewolucja seksualna. Gościni: Sylwia Chutnik
2022-10-09 07:00:00
Był rok 1955. Stalin umarł dwa lata wcześniej, Bierut jeszcze żył, ale w powietrzu czuć było nadchodzącą odwilż. W takich okolicznościach w Warszawie odbył się V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów. Do Polski zjechali młodzi ludzie z krajów demokracji ludowej, by Polaków poznać i, być może przede wszystkim, iść z nimi do łóżka. Festiwal był momentem polskiej rewolucji seksualnej.
Czy jednak: momentem jedynym? Jak zmieniało się polskie podejście do seksu – od przedwojennej, silnie zerotyzowanej epoki przez okupację i komunizm? Co działo się w Polsce w roku 1968, kiedy we Francji i w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła się światowa rewolta w dziedzinie erotyki? Jak to wszystko zmienił rok 1989 – wejście do naszego kraju pornografii i pism radzących, jak mieć dobry orgazm – a jak akces do Unii Europejskiej, otwarcie granic i program Erasmus? Co przyniósł Tinder, a co wydarzenia roku 2020?
To temat rozmowy z Sylwią Chutnik – pisarką, autorką powieści „Tyłem do kierunku jazdy”, która o seksie traktuje i właśnie podczas festiwalu w 1955 r. się zaczyna. Wraz z prozaiczką przyglądamy się kolejom polskiego życia erotycznego i temu, co je ukształtowało. Bez gry wstępnej – oto rozmowa.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Opowieść narodowa. Gościni: Ilona Łepkowska
2022-10-02 07:00:00
Dlaczego w późnym PRL-u polska widownia pokochała komedie erotyczne w stylu „Och, Karol”, po 2004 r. - cukierkową stylistykę w rodzaju „Magdy M.” i „Tylko mnie kochaj”, a potem brutalne filmy Wojciecha Smarzowskiego i Patryka Vegi? Co taki wybór filmów i seriali mówi o nas jako o społeczeństwie, i w którą stronę wajcha publicznych gustów przechyli się w najbliższym czasie? O tym wszystkim mówi Ilona Łepkowska - scenarzystka i producentka najpopularniejszych polskich telenowel.
Rozmowa z Łepkowską - której filmowa autobiografia, „Zołza”, trafiła ostatnio na ekrany - to podróż po polskiej estetyce i polskich podświadomych pragnieniach ostatnich trzech dekad. Scenarzystka wspomina, jak polscy aktorzy na przełomie wieków obawiali się grania w popularnych serialach postaci homoseksualnych; jak w pracowniach scenariuszowych i reżyserkach telenowel wykuwały się późniejsze talenty kina festiwalowego; jak wyglądały naciski ze strony TVP za różnych prezesur.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Pieniądze. Gość: Hubert Urbański
2022-09-25 07:00:00
– W pewnym momencie po prostu przestałem spoglądać na ceny – mówi gość pierwszego odcinka drugiego sezonu „Czasu odzyskanego” Hubert Urbański. Rozmawiamy z nim o tym, z czym z racji prowadzenia „Milionerów”, nieodmiennie się kojarzy – o pieniądzach. Jakie miejsce zajmują w naszej wyobraźni?
Dlaczego bowiem to milion, wart dzisiaj o wiele mniej niż kiedy „Milionerzy” trafili na antenę, stał się nie tylko w Polsce symbolem wielkich pieniędzy? W jaki sposób pieniądze zdobywało i wydawało pokolenie, które je ciułało, a w jaki sposób wydaje najmłodsze? Czy są takie osoby, które dużych pieniędzy zdecydowanie nie powinny mieć, bo wiąże się to ze zbyt wielką odpowiedzialnością? I wreszcie – jak smakuje upadek z wysokiego finansowego konia w niezarabianie, który kilka lat temu zdarzył się Urbańskiemu? Odpowiedzi na te pytania w podcaście.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp
Czas odzyskany, odc. 8: Sława. Goście: Muniek Staszczyk, Karolina Korwin Piotrowska
2022-06-12 07:45:00
Nie ma chyba potężniejszego narkotyku, bo ten pociąga za sobą wszystkie inne: pieniądze, zainteresowanie erotyczne, władzę nad tym, co ludzie myślą i co robią. Oto ona: sława. W tym odcinku „Czasu odzyskanego” przyglądamy się temu, jak się zmieniała na przestrzeni wieków, szczególnie: w Polsce po upadku żelaznej kurtyny, korzystając z wiedzy dwójki gości: praktyka i teoretyczki. Pretekstem jest film Baza Luhrmanna o Elvisie Presleyu, zaś w podkaście występują: Muniek Staszczyk i Karolina Korwin Piotrowska.
Każde z nich przynosi do rozmowy inną perspektywę. Muniek, który - jak śpiewa na ostatniej płycie T.Love „trzy czwarte sławy zjadł grubą łyżką” - opowiada, jak z rozpoznawalnego tylko w pewnych kręgach wokalisty w latach 90. stał się gwiazdą pierwszego rzędu, sprzedającą 270 tysięcy egzemplarzy jednej płyty. To: było wtedy, kiedy tryumfy święcił „King” i „Warszawa”. Teraz Muniek wraca, ze składem z tego pierwszego albumu. Jak jego podejście do bycia znanym i profitów z tego wynikających się zmieniło? Ba: jak zmieniły się same profity?
Karolina Korwin Piotrowska opowiada z kolei o tym, jak koncept taki, jak sława w ogóle się narodził, i jak nam przez wieki towarzyszył. Z jednej bowiem strony można powiedzieć, że ludzie sławni byli zawsze, z drugiej - że to czasy, w których było się sławnym, definiowały to, co to znaczy takim być. Jak zaś wyglądało to w PRL-u? Dlaczego wiele jego gwiazd przegrało na przejściu do III RP? Kto świetnie się w niej odnalazł, a kto przyszedł za wcześnie? Oto tematy naszej rozmowy.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Podtrac - https://analytics.podtrac.com/privacy-policy-gdrp