Raport z Literatury
Z tej strony Agnieszka Budnik i Raport z Literatury: podcast o literaturze najnowszej.
Co znajdziesz w raporcie? Wywiady z pisarzami i pisarkami, rozmowy wokół rynku książki, literatur z zakątków globu i dyskusji krytycznoliterackich. Ale nie tylko!
✨ opowiem Ci też solo o premierach, przekładach i literackich kontekstach. Czasem też o przykurzonych klasykach. Zawsze aktualnie.
Społeczeństwo i Kultura
Margaret Atwood who? Feminizm w świecie dystopii i pisanie z progu przyszłości
2024-10-11 16:31:10
Margaret Atwood to kanadyjska pisarka, poetka i krytyczka literacka, znana ze swojej twórczości pełnej wnikliwych analiz społecznych i dystopijnych wizji przyszłości.
Urodzona w 1939 roku w Ottawie, Atwood zdobyła międzynarodowe uznanie dzięki takim powieściom jak Opowieść podręcznej czy trylogia MaddAddam. Jej prace często dotykają tematów feminizmu, ekologii, władzy oraz moralności, a także ostrzegają przed niebezpieczeństwami totalitaryzmu.
Najbardziej znane powieści Atwood, takie jak Opowieść podręcznej i Oryks i Derkacz, poruszają kluczowe problemy współczesnego świata, od władzy politycznej po zmiany klimatyczne.
Wydarzenie realizowane w ramach projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania.
#poznanwspiera
Virginia Woolf who? O wysokim modernizmie, sztuce XX wieku i drodze do praw kobiet
2024-10-09 13:39:00
Virginia Woolf była angielską pisarką, eseistką i jedną z czołowych postaci literatury modernistycznej. Urodziła się w 1882 roku w Londynie i była częścią Grupy Bloomsbury - formacji intelektualistów, którzy wywarli ogromny wpływ na kulturę i sztukę początku XX wieku.
O czym posłuchacie w najnowszym odcinku?
- Dlaczego realizm nie wystarcza? Czyli słów kilka o modernizmie i literackich technikach tego czasu
- W jaki sposób Woolf przepracowywała traumę w osobistą i społeczną w literaturze?
- Czym zajmuje się krytyka przekładu? I co wspólnego z teorią Freuda ma Virginia Woolf?
Ale jak zwykle - nie tylko o tym :)
Odcinek podcastu powstał po prelekcji wygłoszonej w ramach działalności stowarzyszenia Local Girls Movement, w związku z realizacją projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania.
#poznanwspiera
Joan Didion who? Nowe Dziennikarstwo, Kalifornia i lata magicznego myślenia
2024-10-07 20:51:46
Joan Didion, urodzona w 1934 roku w Sacramento, to postać, która zrewolucjonizowała amerykańskie dziennikarstwo i literaturę. Jej przenikliwe spojrzenie na społeczeństwo i politykę USA uczyniło ją jedną z najważniejszych głosów swojego pokolenia.
- czym jest więc Nowe Dziennikarstwo?
- w jaki sposób Didion kwestionuje mity dzieci-kwiatów i Hollywood?
- i co z tym wszystkim ma wspólnego mit pionierski?
Zaczynając karierę w „Vogue”, Didion szybko zyskała sławę dzięki swoim esejom i powieściom, które wnikliwie analizują kulturę i politykę Stanów Zjednoczonych.
- W jaki sposób Didion portretowała Kalifornię – od kontrkultury lat 60. po późniejsze dekady deziluzji?
- Jak pisarka mierzyła się ze śmiercią męża i córki, kreśląc głęboko osobistą i uniwersalną refleksję nad żałobą w swoich tekstach?
Wydarzenie realizowane w ramach projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania.
Olga Tokarczuk who? Droga do Nobla, siła mitu i ambitny pop
2024-09-02 17:48:25
Czy istnieje przepis na Nagrodę Nobla (i za co się ją otrzymuje)? Czym jest literatura środka? I jaką wizję literatury ma Olga Tokarczuk?
Tym razem opowiadam Wam o polskiej noblistce z 2018 roku, przyglądając się kolejnym etapom jej twórczości - szczytowych latach 90./00., prywatnych i lokalnych mitach lat 10. oraz gatunkowych rozszczelnieniach po Noblu i manifeście zawartym w "Czułym narratorze".
- Co pisarce wychodzi najlepiej, a co nie wypada najzręczniej?
- W jaki sposób odbywało się orientalizowanie Europy Wschodniej?
- Skąd wzięły się zarzuty o zawłaszczenie kulturowe?
- I dlaczego adaptacja powieści Olgi Tokarczuk ("Pokot", reż. A. Holland) ociera się o kicz i osłabia wydźwięk książki?
I jak zwykle - ale nie tylko :)
Odcinek podcastu powstał po prelekcji wygłoszonej w ramach działalności stowarzyszenia Local Girls Movement, w związku z realizacją projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania. #poznanwspiera
___
Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności
https://patronite.pl/raportzliteratury
Annie Ernaux who? Ciało, płeć i klasa we współczesnej autofikcji
2024-07-26 18:27:30
Czym jest kolektywna autobiografia? I dlaczego tak trudno jednoznacznie przypisać twórczość francuskiej noblistki, Annie Ernaux, do radykalnego feminizmu? A w końcu - jak rysuje się tradycja współczesnych opowieści autobiogaficznych? Posłuchajcie o odkrywaniu korzeni osobistej pamięci i jej powiązaniach z szerszymi strukturami społecznymi.
O czym jeszcze usłyszycie tym razem?
- klasa a płeć, czyli co napędza pisanie w tym gatunku?
- wielka historia w oczach jednostki - o spleceniu publicznego i prywatnego i fenomenie "Lat"
- wolności Maja 1968 roku i nowe pęknięciach społeczne
- życie w czyjejś biografii, czyli odnajdowanie się w śmierci najbliższych
- doświadczenia graniczne, czyli jak pamiętamy traumy ciała i czy kiedykolwiek jesteśmy w stanie się z nimi w pełni zmierzyć?
- nowy bowaryzm
- autobiografie a problem prawdy i etyki
- Pierre Bourdieu i telegraficzny skrót podstaw socjologii literatury :)
Odcinek podcastu powstał po prelekcji wygłoszonej w ramach działalności stowarzyszenia Local Girls Movement, w związku z realizacją projektu „Art, woman, changes”, dofinansowanego ze środków budżetowych miasta Poznania. #poznanwspiera
Cena awansu społecznego. O klasowej zdradzie, starości, śmierci, Didierze Eribonie i relacji matka-syn z dr Pauliną Małochleb
2024-06-14 17:42:43
Jakie miejsce we współczesnych społeczeństwach zajmuje dzisiaj starość? Czy awans społeczny i intelektualny wiąże się wyłącznie z ruchem w górę? Kiedy konsekwencją awansu jest alienacja i zerwanie związków rodzinnych?
Sądzę, bez kokietowania, że to jedna z najważniejszych rozmów, które do tej pory ukazały się w Raporcie. Razem z dr Pauliną Małochleb rozmawiamy o narracjach o awansie: najnowszym eseju Didiera Eribona "Życie, starość i śmierć kobiety z ludu" (tłum. J. Giszczak) oraz "Hance. Opowieści o awansie" Macieja Jakubowiaka.
Mówimy o:
- odrywaniu się języka teorii od codziennego doświadczenia i o tym, kiedy humanistyka ponosi fiasko
- męskich autofikcjach i problemach na linii matka-syn
- lewicowym poszukiwaniu korzeni
- mechanizmach awansu i płynących z nich wykluczeniach
- nieodpłatnej pracy opiekuńczej kobiet i postulatach troski.
Bardzo zachęcam Was do odsłuchania najnowszego odcinka i włączenia się do ledwie rozpoczętej przez nas dyskusji.
___
Moja audycja powstaje dzięki Wam - Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności
https://patronite.pl/raportzliteratury
Jak odzyskiwać herstorię? Z Klaudią Hartung-Wójciak i Barbarą Piórkowską wokół XIX. w. gdańskich pisarek i performansie w salonie Johanny Schopenhauer
2024-06-07 17:33:00
W jaki sposób odzyskać herstorię? Jak poradzić sobie z białymi plamami w biografiach, których nie da się już uzupełnić? Razem z Klaudią Hartung-Wójciak oraz Barbarą Piórkowską rozmawiamy o twórczym dotwarzaniu. O czym mówimy? Lista poniżej:
- Czym różnią się historyczne narracje męskocentryczne i performatywne próby herstoryczne?
- Zwrot ku relacyjności i małym narracjom
- Kobiece niedoreprezentowanie i narracje o wyczerpania - i co z tym zrobić?
- Dlaczego gdańszczanie w XIX wieku hodowali ananasy?
- W jaki sposób upamiętniać kobiety? Czyli stanowcze "dziękuję" pomnikom i tablicom
- And last but not least - czym jest performans haptyczny?
Tym razem, z okazji spotkania performatywnego "Serce pochłania mi tajfun języków miłości", czyli rzeczywistego podwieczorka typu 5 o'clock na Długiej 35 w Gdańsku Mieście Literatury (8. czerwca) na podstawie życia i twórczości Johanny Schopenhauer, Luise Gottsched, Therese Focking, Marie Sansgêne i sióstr Breyne - rozmawiamy o pamięci, skandalach, wielkich przyrodniczkach, pisarkach, filozofkach i organizatorkach salonów literackich. Wielkich, po których zostały tylko ledwie wyraźne ślady.
Odcinek powstał we współpracy z projektem Gdańsk Miasto Literatury i jest również zaproszeniem na nadchodzącą premierę performatywnego czytania -spektaklu "Serce pochłania mi tajfun języków miłości"
Pani Bovary i Flaubert: być gdzie indziej. O męskim oku, francuskich autofikcjach i fiasku emancypacji z prof. Piotrem Śniedziewskim (ft. Festiwal Fabuły 2024)
2024-05-17 12:18:17
Czy pani Bovary to Flaubert? I czym jest dziś nowy bowaryzm?
Razem z prof. Piotrem Śniedziewskim, literaturoznawcą, tłumaczem, specjalistą od literatury XIX wieku rozmawiamy o niezwykle silnej mocy rażenia pewnego arcydzieła: "Pani Bovary" Gustave'a Flauberta.
O czym posłuchacie tym razem?
Męskie oko o kobiecej perspektywie, czyli o pożądaniu, nudzie i marzeniu oraz pytaniu, czy mężczyzna może opisać kobiece doświadczenie?
Powieść bez pręgierza, czyli literacki proces sądowy przeciw obrazie moralności: czyli co się stanie, gdy powieść nie oskarża kobiety?
Studium melancholii i apologia nudy: czyli o dwóch możliwych biegunach nowoczesności.
Jak zamienić najbanalniejszy temat w światowe arcydzieło? Czyli o wewnętrznej sile stylu.
Od Flauberta do współczesnych autofikcji i ciągów dalszych:
- francuskie narracje emancypacyjne - od Annie Ernaux przez Didiera Eribona i Eduarda Louisa
- Wszyscyśmy z Emmy, czyli nowy bowaryzm dnia najnowszego - o zmediatyzowanym doświadczania świata: social media i pokolenie Facebooka
- Co uwiera w wychodzeniu z pochodzenia? Czyli historie o awansie społecznym i fiasku
Ursula LeGuin: Wyobrazić inną przyszłość. O modelach wspólnot z prof. Agnieszką Gajewską (ft. Festiwal Fabuły 2024)
2024-05-11 15:32:45
Jakie recepty na przyszłość zostawiła nam Ursula LeGuin? Która forma wspólnotowości jest najmniej krzywdząca? I co z nadzieją?
Razem z profesor Agnieszką Gajewską (UAM) rozmawiamy o twórczości i wizjach Ursuli Le Guin - pisarką już dla wielu po prostu ikoniczną. O czym dyskutujemy?
- Dlaczego Le Guin postawiła na fantasy?
- Jaką funkcję społeczną pełni science ficiton?
- Lektury z końca świata, czyli dokąd doprowadzi nas dalsza degradacja środowiska?
- Le Guin - Morrison - Atwood - czyli co łączy trójkę pisarek?
- Obsesja mapy vs jej brak - co różni Gwiezdne Wojny od światów Le Guin?
- Kolejna trójka i LeGuin, czyli pomiędzy Borgesem - Lemem - Dickiem: wielką czwórcą sci-fi&fantasy
- Co jest w stanie wykoleić i definitywnie wywrócić stosunki społeczne? I co, gdyby człowiek miał ruję? O formach zrzeszania się, tożsamości płciowej, taoizmie, anarchii i komunizmie.
Ale jak zwykle - nie tylko :)
Dramat i co teraz? O ziemi niczyjej, czyli współczesnym dramatopisarstwie i teatrze opowiada prof. Piotr Dobrowolski (ft. Festiwal Fabuły 2024)
2024-05-03 12:21:51
Co tak naprawdę wiemy o współczesnym dramatopisarstwie?
Ja - niezbyt wiele. Dlatego razem z profesorem Piotrem Dobrowolskim (UAM) rozmawiamy o sprawach zupełnie podstawowych i tych, które wcale nie są intuicyjne. Stąd i lista wielu pytań, które w finale złożyły się na dyskuję o problemach, potrzebach i kondycji dramatopisania - wypchniętego z literatury, wepchniętego do teatru; nadającego z ziemi niczyjej.
- Jak traktować dramat? Czy istnieje poza sceną? Czyli słów kilka o teatralnej teorii dramatu
- Kto dziś zajmuje się dramatem? I dlaczego to decyzja polityczna?
- Kim jest dramaturg, a kim dramatopisarz?
- Dramat vs narracja - czym się różnią? Jak rozkładają punkty ciężkości? I czym jest węzeł dramatyczny?
- Czy spektakl teatralny musi mieć za podstawę tekst dramatyczny?
- Czy da się wyobrazić szeroko zakrojone protesty w obronie wolności sztuki bez teatru?
- Wydawcy a dramat, czyli krótka historia "Żywota Hersha Libkina" Ishbel Szatrawskiej oraz Wydawnictwa Cyranka
- I co zrobić z nagrodami? Wydzielać nowe kategorie w nagrodach literackich czy fundować nagrody osobne, tylko i wyłącznie dla dramatu?
Mówimy nie tylko o tematach, wokół których krąży współczesne dramatopisarstwo, ale podążamy również śladem tropów - jednym z nich jest „Muzykant” Charlesa Reznikoffa, czyli powieść, która krzyczy dramatem i pozostaje łudząco bliska wyobraźnią książce Ishbel Szatrawskiej.
Rozmawiamy o niezwykłych tekstach Anny Wakulik, które z precyzją ostrza noża odnoszą się do polskiej tożsamości, a także o wyczulonej na detal twórczości Maliny Prześlugi-Delimaty.
A poza tym, wpadamy w błędne koło paradoksu - dlaczego dziś możemy wyliczyć na palcach jednej ręki współczesne dramaty, które przebiły się do świadomości czytelniczej? Czyli fakty, ludzie, pieniądze i lista autorów i autorek, którym warto poświęcić więcej uwagi.